شماره 39 فصلنامه علمی «پژوهشنامه زنان» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سی و نهمین فصلنامه علمی «پژوهشنامه زنان» به صاحب امتیازی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با مدیرمسئولی مریم نصر و سردبیری سمیه سادات شفیعی منتشر شد.

این پژوهشنامه در 10 مقاله منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

اثربخشی درمان شناختی _ رفتاری بر کم‌میلی جنسی در زنان

فاطمه آذرتاش؛ عبدالله شفیع آبادی؛ محمدرضا فلسفی نژاد

چکیده: عدم تمایل به ارتباط جنسی در زنان، سبب بروز آسیب‌های روان‌شناختی و هیجانی متعدد در این افراد و کاهش رضایت زناشویی و افزایش فرسودگی زناشویی می‌شود. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی_رفتاری بر کم‌میلی جنسی در زنان انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان با کم‌میلی جنسی شهر تهران در سال 1397 بود. در این پژوهش تعداد 24 زن دارای کم‌میلی جنسی با روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه-های آزمایش و کنترل گمارده شدند (در هر گروه 12 زن). زنان حاضر در گروه آزمایش به مدت 8 جلسه طی دوماه به صورت هفته‌ای یک جلسه 90 دقیقه‌ای تحت درمان شناختی_رفتاری قرار گرفتند. در این پژوهش از پرسشنامه‌‌ تمایل جنسی (هالبرت، 1992) استفاده شد. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس مختلط با استفاده از نرم‌افزار آماری 23SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که درمان شناختی_رفتاری بر کم‌میلی جنسی در زنان تأثیر معنادار دارد (p <0/001). بدین صورت که این درمان توانسته منجر به کاهش کم‌میلی جنسی در زنان شود.

اثربخشی بسته‌ غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر مسئولیت‌پذیری و همدلی در افراد داوطلب ازدواج

سیما افسری راد؛ مژگان عارفی؛ محسن گلپرور

چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته‌ غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر مسئولیت‌پذیری و همدلی در افراد داوطلب ازدواج انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ آماری این پژوهش شامل کلیه‌ افراد داوطلب ازدواج بود که از مهرماه تا آذرماه 1398 به منظور مشاوره پیش از ازدواج به مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی در سطح‌ شهر اصفهان مراجعه نموده بودند. در این پژوهش تعداد 30 زوج با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه گمارده شدند (هر گروه 15 زوج). گروه‌ آزمایش بسته‌ غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر واقعیت‌درمانی (8 جلسه) را طی دو ماه دریافت نمود. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌ شخصیتی کالیفرنیا (1987) و پرسشنامه همدلی (جولیف و فارینگتون، 2006) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کوواریانس توسط نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بسته‌ غنی‌سازی ازدواج مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر مسئولیت‌پذیری و همدلی در افراد داوطلب ازدواج تاثیر دارد (0001/0>p). بدین صورت که این بسته توانسته منجر به بهبود مسئولیت‌پذیری و همدلی در افراد داوطلب ازدواج شود.

طراحی و ساخت پرسش‌نامة نگرش به رفتار فرازناشویی

سمیرا انتظاری؛ علی اکبر سیف؛ الهام فروزنده

چکیده: مطالعۀ حاضر توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف کاربردی بود. نمونۀ پژوهش شامل ۴۳۷ نفر از کلیه زنان شهر تهران در سال ۱۴۰۰ بود. در ابتدا با استفاده از جدول مشخصات دوبعدی گویه‌های پرسشنامه تنظیم شد و برای بررسی روایی سازه، از تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که ۹ عامل با مقادیر ویژۀ بیشتر از یک، 5/60 درصد از واریانس کل نمره‌ها را تبیین می‌کند و ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از مؤلفه‌ها بیش از 6/0 بود. عامل‌های این پرسش‌نامه شامل: «عدم آگاهی و شناخت نسبت به مهارت‌های زندگی زناشویی، احساس ناخوشی و عدم شادی، نادیده‌گرفتن ارزش‌های زندگی متعهدانه، ملال در زندگی زناشویی، عدم شناخت نسبت به ارزش‌های زندگی مشترک،کنترل‌گری افراطی، تأثیر موقعیت‌های وسوسه‌انگیز، پاسخ به خشم فروخورده، عوامل مرتبط با نیازهای جنسی» است که می‌‌توانند علل رفتار فرازناشویی در زنان شهر تهران را تبیین کنند. نتایج تحلیل عامل تأییدی در تمامی موارد بزرگ‌تر از 5/0 بود و مقادیر پایایی ترکیبی در تمامی مؤلفه‌ها بزرگ‌تر از 7/0 به دست آمد؛ بنابراین پرسش‌نامه مذکور از روایی و پایایی مطلوبی بر‌خوردار بود و برای تشخیص و بررسی نوع و جهت نگرش نسبت به رفتار فرازناشویی مناسب است.

بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و صمیمیت به عنوان پیش بینی کننده های میل به طلاق در زنان ساکن شهر تهران

محمد بهشتیان؛ فاطمه عبدی

چکیده: زمینه و هدف: با توجه به اهمیتی که ویژگی های شخصیتی و صمیمیت می‌تواند در پیش بینی طلاق داشته باشد؛ هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و صمیمیت به عنوان پیش‌بینی‌کننده های میل به طلاق در زنان متقاضی طلاق شهر تهران در سال 1397 بوده است. روش بررسی: جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه زنان متقاضی طلاق و عادی شهر تهران در سال های 1397 می باشد. نمونه مورد نظر شامل 350 نفر بود که به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه شخصیت (NEO) فرم بلند، پرسشنامه صمیمیت باگاروزی استفاده شده بود. یافته ها: تحلیل آماری نتایج نشان داد که ویژگی‌های شخصیتی و صمیمیت در سطح 01/0 توان پیش بینی طلاق را در زنان دارند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد ویژگی های شخصیتی و سبک‌های صمیمیت به صورت مثبت طلاق را پیش بینی می‌کند. همچنین با افزایش نمره فرد در ویژگی های شخصیتی و صمیمیت طلاق کاهش می‌یابد.

بررسی کارآمدی آموزش مبتنی بر شفقت خود بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی اجتماعی در مادران دارای کودک آهسته گام

شراره روحی مطلق؛ زهرا افتخار صعادی؛ بهنام مکوندی؛ فریبا حافظی

چکیده : هدف پژوهش، بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر شفقت خود بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی اجتماعی در مادران دارای کودک آهسته گام بود. از این جامعه با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 30 مادر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌ های سرمایه های روان شناختی لوتانز و بهزیستی اجتماعی کییز استفاده شد. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. گروه‌های آزمایشی تحت آموزش خود شفقتی (8 جلسه 90 دقیقه‌ای) قرار گرفتند؛ گروه گواه در لیست انتظار مداخله قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، مداخله آموزش خود شفقتی بر افزایش سرمایه روان شناختی(05/0p <) و بهزیستی اجتماعی(01/0p <) در مادران دارای کودک آهسته گام اثربخش بود. بنابراین می‌توان، از آموزش خود شفقتی در کمک به مادران دارای کودک آهسته گام استفاده کرد.

رابطه ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی با گرایش به جرم در زنان زندانی 18 تا 40 ساله شهر تهران

ژاسنت صلیبی

چکیده : هدف پژوهش تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیت و هوش هیجانی در میان زندانیان زن جوان در شهر تهران بود. گروه نمونه در دسترس 202 نفر که به سه پرسش‌نامه شخصیت نئو ، هوش هیجانی شرینگ(1996) و گرایش به جرم تاناتنگ(2012) پاسخ دادند.داده ها ی خام با نرم افزار آماری spss تحلیل شدند. یافته های پژوهش با استفاده از مدل آمار استنباطی رگرسیون چندمتغیر نشان داد ویژگی‌های شخصیت و هوش هیجانی در مجموع 53/6 درصد واریانس گرایش به جرم را تبیین میکند. ویژگیهای شخصیت روان آزرده‌خویی، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه به ترتیب بیشترین میزان واریانس گرایش به جرم پیش بینی نموده . بنا برضریبR2 در مورد دو ویژگی شخصیتی موافق بودن و باوجدان بودن نشان داد حدود یک درصد از واریانس گرایش به جرم را درسطح اطمینان نودو نه درصد به نحو معکوس پیش بینی مینماید به نحوی که آزمون فرضیه ها در این مورد نشان داد ویژگی شخصیتی موافق بودن از هیچ تأثیر معناداری بر متغیر ملاک برخوردار نبوده ، ویژگی با وجدان بودن دارای تاثیر معکوس و بالایی در سطح اطمینان بیش از 99 صدم بر گرایش به جرم در زنان زندانی بود. هوش هیجانی نیز از تاثیر متوسط معکوس و معناداری بر گرایش به جرم برخوردار بود.

مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی شناختی مک کی و طرح‌واره درمانی بر تکانشگری و بهبود عملکرد رابطه در زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم

ملیحه فدایی مقدم؛ حسن خوش اخلاق؛ حسن رضایی جمالویی

چکیده : با وجود پژوهش‌های متعدد انجام شده در خصوص اثربخشی زوج درمانی شناختی مک کی و طرحواره درمانی بر کاهش تعارضات زناشویی تفاوتهایی در پایداری این دو رویکرد مشاهده شد و این تفاوت‌ها منجر شد تا پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی این دو رویکرد درمانی بر تکانشگری و بهبود عملکرد رابطه در زوجین متعارض شهر قم انجام شود.طرح این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون ـ پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم بود. 45 زوج برای هر 3 گروه آزمایش و گواه توصیه شد.دراین پژوهش از پرسشنامه‌های تکانشگری بارت و همکاران ویرایش یازدهم (2004) و عملکرد خانواده بر اساس الگوی مکمستراپستاین و بالدوین و بیشاپ(1950) استفاده شده است نتایج تحلیل یافته‌ها حاکی از آن بود که زوج‌درمانی شناختی مک کی و طرح‌واره درمانی بر تکانشگری و بهبود عملکردرابطه در زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم موثر بوده است (p<0/000 و 90/473=F )و اثربخشی زوجدرمانی شناختی مک کی بر بهبود عملکرد رابطه در زوجین بیشتر از طرحواره درمانی بوده است. با اینکه هردوروش نسبت به گروه کنترل اثربخشی معنی داری بر تکانشگری زوجین داشتند ولی بین اثربخشی این دو روش نسبت به هم در تکانشگری زوجین تفاوت معنیدارنبود.

تدوین مدل ساختاری راهبردهای مقابله ای بر اساس سرمایه های اجتماعی و روانشناختی با میانجیگری هوش معنوی در زنان سرپرست خانوار

فهیمه قشقایی؛ علی دلاور؛ جواد خلعتبری؛ عبدالله شفیع آبادی

چکیده : هدف ازپژوهش حاضتدوین مدل ساختاری راهبردهای مقابله ای بر اساس سرمایه های اجتماعی و روانشناختی با میانجیگری هوش معنوی در زنان سرپرست خانوار بود.پژوهش حاضر توصیفی ازنوع همبستگی و بر اساس معادلات ساختاری بود.جامعه موردمطالعه زنان سرپرست بهزیستی بود که در تیر-شهریور1398 به صورت طبقه بندی بعدی(سهمیه ای) ازشمیرانات،شهریار وشرق تهران نمونه گیری انجام شد.حجم نمونه باتوجه به تعدادمتغیرهای پژوهش،300 نفر درنظر گرفته شد.ابزار تحقیق پرسشنامه های راهبردهای مقابله ای بلینگز و موس(CRI)؛ سرمایه های اجتماعی بولن( SC- IQ)؛ سرمایه های روانشناختی لوتانز (PCQ )وهوش معنوی کینگ( SSI )بود.داده ها ازطریق نرم افزار SMARTPLS-3 به منظور برآوردپارامترهای مدل موردبررسی قرار گرفت.نتایج نشان دادمدل برازش مطلوب را داشت و اگرچه اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای پیش بین ومیانجی برمتغیرملاک(راهبرد مقابله ای) معناداربود ولی این ارتباط با همه مولفه های راهبردهای مقابله ای معنادار نبود.نتیجه گیری:رابطه مستقیم بین سرمایه های اجتماعی و روانشناختی باراهبردهای مقابله ای معناداربودولی رابطه سرمایه های روانشناختی با راهبرد حل مسئله معنادار شناسایی نشد. بعلاوه اگرچه رابطه غیر مستقیم بین سرمایه های اجتماعی ،روانشناختی و هوش معنوی با راهبردهای مقابله ای معناداربودولی با مولفه های راهبردی هیجان مداروجلب حمایت اجتماعی این ارتباط معنادار نشان داده نشد.

نقش میانجی‌گری نشخوار خشم در رابطه بین سبک دلبستگی اضطرابی و راهبردهای حل تعارض در زنان در آستانه طلاق

زهرا نادری نوبندگانی؛ فهیمه دهقانی

چکیده : هدف: پژوهش بررسی نقش میانجی‌گری نشخوار خشم در رابطه بین سبک دلبستگی اضطرابی و راهبردهای حل تعارض در زنان در آستانه طلاق بود. روش: پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و نمونه پژوهش شامل 165 نفر از زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به دادگستری شهر یزد بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های راهبردهای حل تعارض استراوس و همکاران، سبک های دلبستگی کولینز و رید و نشخوار خشم ساکودولسکی و همکاران بود.برای ارزیابی داده ها از روش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار Amos استفاده شد. یافته‌ها: نشان داد شاخص های برازش مدل مفهومی پس از انجام اصلاحات جزئی در سطح قابل قبولی بوده اند و مدل ارزیابی شده با داده ها برازش خوبی داشت. اثر مستقیم سبک دلبستگی اضطرابی بر نشخوار خشم (55/0) و اثر مستقیم نشخوار خشم بر راهبردهای مذاکره (18/0-) و خشونت روانی (29/0) معنی دار بود اما اثر مستقیم سبک دلبستگی اضطرابی بر هیچ یک از راهبردهای حل تعارض معنی دار نبود. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان اینگونه استدلال کرد که سبک دلبستگی اضطربی در افراد می تواند به واسطه نشخوار افکار خشمگینانه بر راهبردهای حل تعارض مذاکره و خشونت روانی تاثیر داشته باشد.

همبسته های پیش بین مصرف مواد در دختران نوجوان ایرانی

اسماعیل ناصری

چکیده : نوجوانی یک دوره حساس برای سوء مصرف مواد است. این پژوهش با هدف شناسایی همبسته های پیش بین سوء مصرف مواد در بین دختران نوجوان ایرانی انجام شد. با استفاده از روش مرور نظام مند مطالعات فارسی که با روش همبستگی عوامل خطر و محافظت کننده مرتبط با مصرف مواد روان گردان در دختران نوجوان را مورد بررسی قرار داده بودند در چهار پایگاه داده‌ای نورمگز (NOORMAGS)، سیویلکا (civilica)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، و پایگاه اطلاعات علمی ایران (irandoc) مورد جستجو قرار گرفتند. در بررسی 6 مطالعه ای که واجد معیارهای شمول این پژوهش بودند، 16 متغیر به عنوان عوامل خطر و 17 متغیر به عنوان عوامل حفاظت کننده از مصرف مواد شناسایی و گروه بندی شدند. در بین متغیرهای شناسایی شده، یک متغیر، همبستگی قوی، 17 متغیر همبستگی متوسط و 15 متغیر همبستگی ضعیف با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. در بین عوامل خطر، حال گرایی لذت طلب، هیجان خواهی و مقایسه اجتماعی و در بین عوامل محافظت کننده، خود مشاهده گری، خود تنظیمی و هوش اخلاقی بالاترین همبستگی را با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی «پژوهشنامه زنان» می توانند به نشانی: تهران، بزرگراه کردستان، نبش خیابان ایران شناسی (64 غربی)، جنب ساختمان‌های A.S.P ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نشریه پژوهش نامه زنان یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس https://womenstudy.ihcs.ac.ir/ مراجعه کنند و با شماره واتس آپ 09128067910 تماس بگیرند.