یادداشت؛
تسهیلات و نظارت برای پوشک، پوشاک، سیسمونی و خدمات درمانی
نرخ رشد جمعیت در ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد و برای جبران نیز فرصت زیادی نداریم و اگر از این فرصت باقی مانده به درستی استفاده نکنیم، پنجره جمعیتی کشور بسته خواهد شد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، همه ما میدانیم که نرخ رشد جمعیت در ایران بسیار پایین و در وضعیت بحرانی قرار دارد و برای جبران نیز فرصت زیادی نداریم و اگر از این فرصت باقی مانده به درستی استفاده نکنیم، پنجره جمعیتی کشور بسته خواهد شد و آن زمان دیگر هیچ طرحی یا برنامه ای نمیتواند جلوی مانع ذوب جمعیت در سراشیبی کاهشی را بگیرد.
با توجه به این شرایط دولت و مجلس سعی میکنند طرحها و اقداماتی در این راستا ارائه کرده و به انجام برسانند. این روزها همه جا حرف از طرحهایی است که اخیراً در حمایت از فرزندآوری اعلام شده است: طرح پرداخت تسهیلات بانکی (وام) و همچنین اعطای زمین یا خانه با تسهیلات ویژه به زوجهایی که فرزند دوم یا سوم خود را به خانواده دعوت کرده باشند.
اما نکته قابل توجه برای خود من که بارها در جمعها و محافل گوناگون پای حرفها و تحلیلهای مردم در این باره نشسته ام این بود که گویا این تسهیلات، مشوق چندان خوبی برای مردم نبوده و نیست و حداقل میتوان با اطمینان خاطر گفت از نظر مردم این تسهیلات برای تشویق مردم به فرزند آوری به هیچ عنوان کافی نبوده و در شرایط فعلی با نرخ تورمی که مردم در هنگام خرید لمس میکنند، حتما کافی نیست.
یکی از مسائلی که به شدت مردم را نگران کرده و اندک خاصیت طرحهای فوق را نیز بی اثر کرده است، شیب تند گرانی ها و تورمی است که افسارگسیخته میتازد و خانواده هایی را که حتی بدون تسهیلات به دنبال فرزندآوری بودند، از تصمیم خود منصرف کرده است.
این روزها حرف از گرانی یکباره پوشک بچه از 50 تا 100 درصد در مارکهای مختلف، نقل مجالس و محافل و میهمانی های مردم در شب نشینی های بعد از افطار است. افزایش 25 درصدی نرخ خدمات پزشکی نیز علت بعدی است.
وقتی این تورم به جان خوراک و پوشاک و لوازمی چون کالسکه و ... کودکان نیز افتاد و در طول یکماه سه مرتبه افزایش قیمت اعلامی، مغازه دارها را به ستوه آورد چه رسد به خانواده ای که پرداخت کننده نهایی و اصلی این هزینه های در حال رشد است.
در چنین شرایطی نه تنها تسهیلات کلانی مثل مسکن (و خودرو که البته گویا فقط در حرف بوده و چندان هم عمل نمی‌شود)، هیچ کمکی به افزایش نرخ جمعیت نمی‌کند بلکه تمام تلاش های فرهنگی و رسانه‌ای صورت گرفته در این باره نیز در حال خنثی شدن است. دغدغه های مردم برای فرزند آوری، وام و مسکن نیست و تا زمانی که دغدغه اول مردم در این باره بر طرف نشود، امیدی به اثر بخشی آن گونه تسهیلات وجود ندارد.
بنابراین ضمن تأیید ضرورت وجود مشوقهای گوناگون از جمله تسهیلات بانکی، مسکن و خودرو، تأکید میکنم رفع نیازهای اولیه و ابتدایی ناشی از فرزندآوری باید در اولویت قرار بگیرد.
فارغ از آنکه یادآوری میکنم کنترل نرخ تورم و ایجاد ثبات در بازار و قیمتها، یکی از مهمترین اقداماتی است که بعنوان رفع مانع از سر راه فرزندآوری باید در دستور کار مسئولین قرار بگیرد، موارد ذیل را بعنوان پیشنهادات مردمی برای ایجاد تسهیلات واقعی و مشوق روانی در زمینه فرزند آوری مطرح میکنم:
- پرداخت یارانه یا کمک هزینه خرید پوشک متناسب با قیمت بازار تا دو سال برای هر فرزند.
- پرداخت یارانه یا کمک هزینه خرید مکملهای غذایی متناسب با قیمت بازار تا دو سال برای هر فرزند.
- ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و آزمایشگاهی رایگان یا ارزان به مادران باردار و نوزادان تا یکسال.
- کمک هزینه خرید سیسمونی و پوشاک نوزاد از بدو تولد تا 18 ماهگی
- پرداخت حق اولاد در حقوق کارمندان و کارگران به صورت تصاعدی
- افزایش دوره مرخصی زایمان با حقوق برای مادران همراه با ایجاد امنیت شغلی
- محاسبه حداقل مصرف در قبوض حاملهای انرژی و آب بر اساس تعداد افراد خانواده باشد، نه متراژ یا واحد مسکونی.
رعایت چند نکته در ارائه اینگونه خدمات الزامی است:
- این تسهیلات میتواند به صورت کارت مخصوص خرید و دریافت خدمات از فروشگاههای معتبر، داروخانه ها و مراکز بهداشتی و درمانی باشد تا یارانه های داده شده مستقیما در محل برنامه ریزی شده هزینه شود.
- همچنین میتوان برای حمایت از تولید داخلی، تنها برای خرید کالاهای ایرانی اختصاص داشته باشد. خوشبختانه، ایران در زمینه تولید پوشاک و برخی تجهیزات مرتبط با کودکان، از جمله کشورهای پیشرو در جهان و صاحب برندهای معروف جهانی است.
- با توجه به آنکه بی رغبتی به فرزندآوری در زوجهای جوان از همان فرزند اول شروع شده (و زوجهای بسیاری هستند که حتی برای فرزند اول نیز هیچ تصمیمی نگرفته اند) لازم است تسهیلات مربوط به تأمین نیازهای ضروری مادر و کودک از همان فرزند اول شروع شود. ولی برای ایجاد تشویق به فرزندآوری بیشتر، این تسهیلات برای فرزندان بعدی به صورت تصاعدی افزایش یابد به گونه ای که مثلا برای فرزند پنجم یا ششم، شامل صد در صد هزینه‌ها شده و سهم خانواده در تأمین این نیازها صفر شود.
- هر کدام از موارد پیشنهادی فوق، میتواند روشهای متفاوت یا نکات ویژه ای در اجرا داشته باشند که امیدوارم بتوانم هر کدام را به صورت مستقل به بحث و بررسی بگذارم.
امیدواریم مسئولین موضوع جمعیت و فرزند آوری را جدی بگیرند و برای حل آن، از اقدامات سوری و نمایشی بگذرند و با استفاده از نظرسنجی و افکارسنجی جامعه، انتظارات واقعی مردم را مد نظر قرار داده و اقداماتی را در اولویت قرار دهند که اثربخشی سریعتری دارد.
همچنین یکبار دیگر تأکید میکنم، نوسان قیمت و تورم در بازار محصولات مرتبط با مادر و نوزاد به ویژه پوشک و پوشاک، تأثیر بسیار مستقیمی در کاهش نرخ رشد جمعیت دارد و نظارت بر این بازار باید اولویت اول دولتمردان و دستگاههای مسئول در دولت و حتی سایر نهادها از جمله قوه قضائیه و کمیسیونهای مرتبط در قوه مقننه باشد.
ارسال نظرات