از مخاطب شناسی تا تلاش جهت تصحیح باورهای غلط درباره اهل سنت

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، وبینار مرد میدان تقریب برای بزرگداشت مرحوم سید هادی خسروشاهی بعد از ظهر امروز با سخنرانی آیات اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور، رمضانی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) و حجج اسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، احمد مبلغی نماینده مجلس خبرگان رهبری، عبدالکریم بی آزار شیرازی عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب، محمد مهدی تسخیری معاون ارتباطات و امور بین الملل دانشگاه ادیان و مذاهب، علی اصغر اوحدی کارشناس فرهنگی و امور بین الملل، حجت الاسلام محمد حسن زمانی، مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه قم و مولوی اسحاق مدنی عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب و آقای محسن مسچی معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی برگزار شد.

آیت الله خسروشاهی، رویکرد تمدنی به اسلام داشت

آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور در وبینار«مرد میدان تقریب» اظهار داشت: سال 1361 که طلبه جوانی بودم، برای مأموریتی در ایتالیا حضور پیدا کردم. شاید حدود یک ماه آنجا بودم. در آن زمان مرحوم خسروشاهی سفیر ایران در واتیکان بود. این آغاز ارتباط، دوستی و ارادت بنده به ایشان شد و بعد هم ادامه پیدا کرد، گرچه این ارتباط مداوم نبود، اما هیچ وقت قطع نگشت.

وی ادامه داد: آیت الله خسروشاهی ویژگی های خوب و جذابی داشت. به یاد دارم که ایشان چندین پروژه ترجمه به زبان انگلیسی و ایتالیایی از آثار حضرت امام را در دستور کار داشت. از جمله تفسیر سوره حمد امام خمینی (ره) یکی از این کتاب‌ها بود که با توجه به عبارت سخت و خاصی که مرحوم امام در این کتاب داشتند، بنده کمک‌هایی به مترجم می‌دادم.

مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه به اهتمام آیت الله خسروشاهی به ارتباطات حوزوی و فراتر از حوزه از آغاز جوانی، اشاره  و تأکید کرد: همانطور که باید اصالت و هویت حوزوی خود را مهم بدانیم و صیانت کنیم، نباید از جریانات عمومی و اجتماعی بیرون غافل شویم و این شناخت، بدون رابطه و فعالیت فراحوزوی حاصل نمی‌شود.

وی افزود: در وضع امروز و بعد از انقلاب شاید چندان مشکلی در ایجاد این ارتباطات نباشد اما در عصر انزوا و اختناق، که حوزه دچار فشار محنت‌آمیزی بود، وجود افرادی این چنینی، کم بودند. استاد خسروشاهی چنین ویژگی را داشت و با دانشگاه و شخصیتها و جریانها و.... و بدنه جامعه مرتبط بود.

ویژگی دوم استاد خسروشاهی این بود که شخصیتی بین‌المللی بود. دیدی فراتر از مرزهای ایران داشت و جهان را می‌شناخت و اندیشه بین‌المللی داشت. روابطی هم که با مرحوم سید جمال الدین داشت که در آثار و میراث ایشان هم متجلی است. 

ویژگی سوم شخصیت استاد خسروشاهی، رویکرد تمدنی به اسلام بود. جامعیت و فراگیری اسلامی را باور داشت و برای تحقق آن تلاش می‌کرد. در آثار ایشان هم این نگاه تمدنی دیده می شد.

ویژگی چهارم مرحوم خسروشاهی اهل قلم بودن ایشان است. در دوره استاد خسروشاهی و به خصوص قبل از دهه 50 اینکه محققی بتواند به چند زبان تألیف داشته باشد و قلم بزند، آن هم به فارسی کار جا افتاده‌ای نبود.

ویژگی پنجم اینکه ایشان رویکرد تحلیلی از تاریخ داشت. بسیاری از گفته‌ها و سخنان‌شان به دیدگاه تحلیلی ایشان، اشاره دارد. 

ویژگی ششم  استاد خسروشاهی این بود که اهل تحول و انقلابی بود. گرایش مثبت به نهضت اسلامی امام خمینی داشت و از جمله دلدادگان و همراهان نهضت امام خمینی (ره) و کمک و همیار ایشان بود که در آثارشان هم این گرایش متبلور است. 

ویژگی هفتم استاد خسروشاهی این بود که نوگرا و نواندیش، اما ضابطه‌ مند و در چهار چوب بود و  همین رویکرد در آثارشان هم دیده می‌شود که در عین پایبندی به اصول و قواعد، نوگرا و نواندیش بود.

وی همچنین تأکید کرد:طرحهای تحقیقاتی باید در مورد آیت الله خسروشاهی انجام شود و بازشناسی و تحلیل بیشتری نسبت به آثار و شخصیت وی صورت گیرد و تفکر و اندیشه ایشان مورد مطالعه قرار گیرد.

آیت الله اعرافی در پایان گفت: در سالگرد درگذشت آیت الله خسروشاهی بار دیگر فقدان این عالم بزرگ را به خانواده محترم و دوستان و علاقه مندان ایشان تسلیت می گویم. 

آیت الله خسروشاهی عالمی زمان شناس و مخاطب شناسی فراگیر بود

آیت الله رضا رمضانی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) در ادامه این وبینار اظهار داشت: مرحوم خسروشاهی یک عالم زمان شناس بود و مخاطبان خود را به درستی می شناخت. زیرا تلاش می شود با برخی زبان ها و فرهنگ مناطق آشنا شود. او چون اهل حکمت و فلسفه بود با زبان عقل و فطرت توانست با مخاطبان مختلف ارتباط برقرار کند و این، نکته بسیار مهمی است.

وی با اشاره به اینکه آیت الله خسروشاهی عالمی در عرصه بین الملل بود، بیان کرد: امروزه بسیار نادر است که طلبه یا روحانی در حوزه بین الملل عالم باشد لذا حوزه باید در این زمینه تلاش جدی داشته باشد زیرا ما اگر می خواهیم گفتمان انقلاب اسلامی را با زبان فطرت و عقل به دنیا معرفی کنیم و در عرصه اجتماعی عدالت و مقاومت را به معنای درست کلمه به جامعه بشری بشناسانیم باید با زبان و ادبیات آن مناطق آشنا باشیم تا مخاطبان مفهوم کلام ما را فهمیده و قانع شوند.

وی با اشاره به دیگر ویژگی های آیت الله خسروشاهی گفت: ایشان مخاطب شناسی جامع و فراگیر بود و برای شناسایی مخاطبان خود سفرهای بسیار زیادی رفته بود و بسیار اهل مطالعه بود. او تلاش می کرد زبان دین که زبان عقل و فطرت است را به درستی القا کند.

آیت الله رمضانی تاریخ نگاری را نیز از ویژگی های برجسته مرحوم خسروشاهی برشمرد و گفت: او با توجه به تأثیری که شخصیت های قدیم و جدید مثل حسن البنا و سید جمال الدین اسدآبادی در جامعه می توانستند بگذارند، درباره آنان تاریخ نگاری می کرد. او تاریخ نگاری به روز بود.

وی به دیدگاه تقریبی مرحوم خسروشاهی اشاره کرد و گفت: آیت الله خسروشاهی اهل تقریب بود و در قاهره نگاه تقریبی و بحث وحدت امت اسلامی را به خوبی دنبال کرد. او مسئله گفتگو را به صورت جدی دنبال می کرد و در واتیکان به عنوان سفیر جمهوری اسلامی تعامل خوبی با مسیحیان برقرار کرد چرا که فن و مهارت تقریب و گفتگو را می دانست؛ لذا توانست تعاملات خوبی با پیروان ادیان برقرار کند.

آیت الله رمضانی افزود: خسروشاهی به مخاطبان خود احترام می گذاشت و آراء آنها را می شنید و با منطق عقل و فطرت با مخاطبان سخن می گفت. چرا که اندیشه را نمی توان با سب و لعن پاسخ داد بلکه باید با حکمت پاسخ گفت.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: شخصیت هایی مثل امام خمینی (ره) و امام موسی صدر در عرصه های اجتماعی در وجود آیت الله خسروشاهی تأثیر گذاشتند. او با مرحوم آیت الله تسخیری که شخصیتی تقریبی بود دوست و رفیق بود و هردو شخصیت های کم نظیری در عرصه تقریب بودند و توانستند خدمات ارزنده ای به جهان اسلام داشته باشند.

وی تأکید کرد: امروز نیز حوزه علمیه باید به صورت جدی به این مهم بپردازد تا شخصیتهایی در عرصه بین الملل تربیت شوند تا بتوانند ندای حق طلبانه اسلام را با برهان قوی در دنیا معرفی کنند.

آیت الله رمضانی اظهار کرد: مرحوم خسروشاهی از خاندان علم و اجتهاد بود و بروز و ظهور آن در این شخصیت به نحو شایسته نشان داده است لذا در ابتدای انقلاب، امام (ره) با توجه به رویکردهای ایشان سرپرستی وزارت ارشاد را به ایشان سپرد و بعد از آن به دلیل نگاه تعاملی و اشرافی که در عرصه بین الملل داشت، او را به عنوان سفیر و دیپلمات برجسته روانه قاهره کردند که مسئله تقریب را در آنجا به صورت جدی دنبال کرد. وی در واتیکان نیز بحث گفتگو با ادیان و بخصوص مسیحیت کاتولیک را پیگیری کرد. خداوند ایشان را غریق دریای رحمت بیکرانش قرار دهد و با اولیا و اجدادش محشور فرماید.

آیت الله خسروشاهی شخصیتی جامع الاطراف بود

در ادامه وبینار حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی نماینده مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: آیت الله خسرو شاهی یکی از شخصیتهای تقریبی دوره معاصر تلقی می‌شود، و او مختصات و تفکرات ویژه ای را در ارتباط با مسئله تقریب داشت.

وی افزود: آیت الله خسروشاهی یک شخصیت جامع الاطرافی بود که در ادوار مختلف ارتباطات فراوانی با مصلحان جامعه اسلامی داشت، به خصوص در قبل از انقلاب در ارتباط با شخصیتهای تراز، و نگاه و آرمانهایی را پدید آورد که این آرمانها وجه مشخص و بارز آن حول محور تقریب و وحدت گرایی بود.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: دومین نکته درباره شخصیت مرحوم آیت الله خسروشاهی این است که ایشان اهل قلم و نویسندگی بودند و عمدتا در پاره ای از کتابها با نگاه به وحدت جهان اسلام، مشکلات جهان اسلام را بررسی می‌کردند که این موضوع هم یک تجربه کتابتی بود که ایشان بر اندیشه هایی که می‌بایست تکمیل شود به دست آورده بود و در این زمینه هم شخصیت ایشان دارای تجربه های فراوانی بود.

نماینده مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: سومین نکته ای که در ابعاد شخصیتی مرحوم خسروشاهی وجود داشت، این بود که ایشان مطالعات تاریخی بسیار خوبی داشتند و اطلاعات فراوانی را در این زمینه به دست آوردند به ویژه اینکه مطالعات تاریخی او بیشتر بر ابعاد شخصیتی سید جمال الدین اسد آبادی بود و بر اندیشه های اصلاحی شان که در جامعه اسلامی شکل گرفته بود، تمرکز داشت در نتیجه این شخصیت گذشته و حال را در یک راستا مطالعه می‌کرد و ایده هایی که ارائه میداد نشات گرفته از ایده های تاریخی و وضعیت کنونی جهان اسلام بود به همین دلیل سخنان آیت الله خسرو شاهی همواره از تقریب گرایی وام گرفته بود و بسیار پویا و به روز بود.

نماینده مجلس خبرگان رهبری اذعان کرد: آیت الله خسروشاهی همواره در حال نقد و تحلیل بود، مسئله تقریب ممکن بود در یک برهه ای از زمان دچار ایستایی می‌شد و یا در مقابل برهه‌ای دیگر در حال رشد و نمو بود به همین دلیل آیت الله خسروشاهی قدرت تحلیلشان نسبت به اوضاع و احوال جهان و مشکلاتی که به وجود می‌آمد فعال و پویا بود؛ بنابراین در زمانیکه کنار او حضور پیدا می‌کردیم همواره نقد هایی دلسوزانه انجام می‌داد نه یک نقد برآمده از یاس و ناامیدی و نسبت به مسائل بسیار دلسوزانه اظهار نظر می‌کرد.

وی با بیان اینکه شخصیت آیت الله خسرو شاهی، تقریبگرای محض بود، اظهار کرد: مرحوم آیت الله خسروشاهی در همه مسائل ورود پیدا می‌کرد و به آن ها مبنا می‌داد و هماهنگی بین ارزشها را ایجاد می‌کرد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی تصریح کرد: آیت الله خسروشاهی، حقیقتا یک شخصیت بی ادعا بدون توقع، خاکی و متواضع، جهان دیده، دارای قدرت نویسندگی و دارای نگاه مثبت و فعال نسبت به انقلاب و وحدت اسلامی بود، او انسانی شخصیت شناس و بسیار امین شخصیتهای جهان اسلام بود و همواره از او مشورت های فراوانی می‌گرفتند.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی تصریح کرد: آیت الله سید هادی خسروشاهی بسیار غریبانه درگذشت و همین مسئله باعث شد که متوجه شویم تا چه میزان ایثارگری نسبت به دیگران داشته است و در واقع نوعی انعکاس دهنده حرکتی برگرفته از خلوص نیت ایشان بود و در مجموع ایشان یک شخصیت منصف و دلسوز بود.

نماینده مجلس خبرگان رهبری در پایان گفت: از همه حرکات و رفتارهای مرحوم آیت الله خسروشاهی می‌توان درس تقریبی گرفت چراکه ایشان چرخش فکری، رفتاری، و سلوکی داشتند و در جایی که ممکن بود هیچکس حضور نداشته باشد ایشان همیشه در صحنه بود، پیشنهاد می‌شود که بیش از گذشته به اندیشه ها و تجاربی که ایشان در طول عمر با برکت خود کسب کرده است توجه شود چرا که این تجارب، گنجینه نابی است و باید در اختیار همه نسل ها قرار بگیرد.

آیت الله خسروشاهی یک شخصیت علمی و دگر پذیر بود

مولوی نذیر احمد سلامی نماینده مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب، یکی از سخنرانان بود که در ادامه وبینار اظهار داشت: آیت الله خسروشاهی یک شخصیت بسیار برجسته و از رجال علم بودند.

مولوی سلامی گفت: اولین آشنایی من با ایشان که به وسیله نوشته های وی بود.رسال 1345 هجری شمسی بود و در آن زمان در پاکستان طلبه بودم و در کراچی به خانه فرهنگ ایران برای مطالعه و یاد گرفتن زبان فارسی رفت و آمد داشتم. در آنجا مجله مکتب اسلام که از قم منتشر میشد را دیدم.وقتی این مجله را برداشتم نگاهم به نوشته های آیت الله سید هادی خسروشاهی جلب شد و بعد از آن پیوسته هر شماره از مجله مکتب اسلام که به  آنجا می آمد را مطالعه می کردم و برداشتم این بود که این شخص یک انسان ارزشمند و تقریبی و دگر پذیر و انسانی است که می شود از معلومات و نوشته های ایشان در ارتباط با وحدت امت اسلامی و زدودن تعصبات خشک و جاهلی استفاده کرد.

وی ادامه داد: تا زمانی که در پاکستان بودم و تا زمان پیروزی انقلاب همواره به خانه فرهنگ رفت و آمد داشتم و آشنایی من با تفکرات و نوشته های آیت الله خسروشاهی با مطالعه نوشته های ایشان روز به روز اضافه می شد. بعد هم که به ایران آمد و بنده در تهران در مجمع تقریب عضو بودم، چون در دانشگاه مذاهب تدریس می کردم با ایشان دیدارهای متعدد داشتم و از صحبتهای ایشان بهره بردم.

مولوی سلامی گفت: آیت الله خسروشاهی یک شخصیت علمی به دور از تعصب و دگر پذیر بود که اگر ما چنین افرادی را بیشتر در جامعه داشتیم به امر وحدت خیلی کمک می شد.

وی افزود: آیت الله خسروشاهی از دنیا رفته اند، اما افکار و اندیشه های ایشان پیرامون وحدت امت و دگر پذیری و سعه صدر باقی مانده و دوستان و افراد تقریبی و افرادی که به دور از تعصبات خشک و جاهلانه هستند می توانند از نوشته های ایشان استفاده کنند و با بهره گیری از تفکرات ایشان در امر وحدت امت اسلامی بهره ببرند. خداوند ایشان را با انبیاء و اولیاء محشور کند و در آخرت به مقام والا برساند.

آیت الله خسروشاهی انسانی بسیار دوراندیش و اهل سعه صدر بود

در ادامه این وبینار مولوی اسحاق مدنی عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب ابراز داشت: آیت الله خسروشاهی قبل از انقلاب هم با وحدت و تقریب و این قبیل مسائل سر و کار داشت و با احزاب اسلامی در داخل و خارج کشور ارتباط بسیار تنگاتنگی داشت.

وی ادامه داد: در سفری که با آیت الله خسروشاهی به پاکستان داشتم، دیدم که ایشان در آنجا با خیلی ها مأنوس هستند و طوری برخورد می کرد که گویی مدتها یکدیگر را می شناسند؛ آنها هم آیت الله خسروشاهی را تحویل می گرفتند و وی را یک فرد تقریبی به تمام معنا و بدون تعصب می دانستند.

مولوی اسحاق مدنی با بیان این مطلب افزود: نه اینکه نسبت به مذهب خود سهل انگار باشد، یعنی همانطوری که به عقیده خودش احترام می گذارد و پایبند است، این حق را به دیگران هم می دهد که به عقیده خود پایبند باشند.

وی تصریح کرد: احساس کردم آیت الله خسروشاهی انسان بسیار دوراندیشی هستند، دیدگاه بسیار آزادی دارند و اهل سعه صدر سعه هستند و با همه کسانی که او را می شناختند، برخورد اسلامی داشت.

عضو شورای عالی مجمع تقریب گفت: آیت الله خسروشاهی کتابهای اخوان المسلمین را  خوب مطالعه و نقد می کرد؛ آنها هم گفته های ایشان را نقد می کردند.این فعالیتهای صمیمی ایشان همان چیزی است که همه ما باید بخواهیم و در رابطه با مشترکات اسلامی در راستای آن هدف بزرگ که حفاظت از اصل و ریشه اسلام است حرکت کنیم و مذاهب اسلامی باید اول به آن بچسبند.

وی ادامه داد: وقتی ما در دنیا ببینیم که به پیامبر اسلام(ص)، به قرآن و به مقدسات مشترک ما توهین می شود چه انتظاری داریم مذهب ما ترویج پیدا کند؟ مذهب ما مگر غیر از این چیزهاست؛ ما در واقع مشترکاتی داریم که آنها را قبول داریم و مقدس هستند و ریشه مذهب ما چه شیعه و سنی هستند. این خصوصیت در آیت الله خسروشاهی وجود داشت و همه علمای اهل سنت برای ایشان احترام قائل بودند و آیت الله خسروشاهی هم با علمای اهل سنت مثل دوست بسیار صمیمی تعامل داشت.

مولوی اسحاق مدنی در پایان گفت: امیدواریم دیگر عزیزان نیز به این نوع افراد تأسی کنند و راه ایشان را ادامه دهند و همیشه ذکر خیری هم از آنها بشود چون اینها به نوعی راه را برای ما هموار کردند و انشاء الله چنین شخصیتهایی روز به روز بیشتر شوند و وحدت واقعی را برای همه با عمل ثابت کنیم.

آیت الله خسرو شاهی از پیشگامان تقریب در سطح بین المللی بود

حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب که یکی از سخنرانان وبینار بود اظهار داشت: آیت الله سید هادی خسروشاهی یک اعجوبه در تاریخ معاصراست، او از علمای واقعی و به حق بود و شهرت جهانی داشت.

وی افزود: آیت الله سید هادی خسرو شاهی از پیشگامان تقریب در سطح بین المللی بود، او از آغاز جوانی ارتباطات بین المللی خود را شروع کرد. به خاطر دارم در قبل از انقلاب علامه فرزانه و بزرگ مرد اندیشه آیت الله واعظ زاده خراسانی، کنگره هزاره شیخ طوسی را در مشهد برگزار کرد و صدها عالم بزرگ از جهان در آن اجلاس حضور داشتند، مرحوم خسرو شاهی هم از فعالان برگزار کننده آن اجلاس بود و به خوبی آن را مدیریت می‌کرد و مفاخری را که در آن اجلاس شرکت کرده اند به قم و شهرهای دیگر آورد و آنها را با مذاهب اسلامی آشنا می‌کرد.

حجت الاسلام والمسلمین نواب تصریح کرد: مرحوم آیت الله خسرو شاهی در نوشتن دست توانایی داشت و به خوبی جمع بندی می‌کرد و با تمام علمای بزرگ ایران هم ارتباطات بسیار نزدیکی داشت، او هم همشهری و شاگرد و دوست صمیمی مرحوم علامه طباطبایی بود و با آن بزرگ مرد حشرونشر زیادی داشت و یکبار هم تمام آثار ایشان را چاپ کرد.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان کرد: آیت الله خسروشاهی با بزرگترین علما که در صدر آنها  حضرت امام (ره) بودند، روابط نزدیکی داشت و در مشکلاتی که در اول انقلاب پیش آمد، تلاش های فراوانی کرد.

حجت الاسلام والمسلمین نواب تصریح کرد: آیت الله خسروشاهی همواره تلاش می‌کرد تفکر انقلابیون جهان را به حوزه علمیه قم منتقل کند، او انسانی پخته، متواضع و بزرگی بود و در مردانگی نظیر نداشت، در دفاع از حقیقت،نترسی و شجاعت بی نظیر بود.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان داشت: ما امروز برای انتقال فرهنگ بین نسلی احتیاج به بزرگانی داریم که بتوانند فرهنگ نسل گذشته را به نسل بعدی منتقل کنند، اگر آیت الله خسرو شاهی نبود چه کسی تفکر حسن بنا، سید قطب، سید جمال الدین اسد آبادی، محمد عبدو و تفکر بیداری اسلامی 150 سال قبل مصر را به ایران منتقل و انقدر  قدرتمندانه از آن دفاع و تبیین می‌کرد.

حجت الاسلام والمسلمین نواب خاطر نشان کرد: آیت الله خسروشاهی، مجله عروه الوثقی مرحوم سید جمال الدین اسد آبادی را زنده کرد و مفاهیمی که در 150 سال قبل در جامعه ما مطرح شده بود به میان نسل جوان آورد و تلاش کرد این فکر در ایران گسترش پیدا کند.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه مرحوم خسروشاهی در دو دوره مسئولیت سفارت خانه در کشورهای مختلف را برعهده داشت، گفت: ایشان یکبار مسئولیت سفارت ایران در واتیکان را برعهده داشت و خدمات فروانی به ارتباطات انقلاب اسلامی با واتیکان ارائه کرد و یکبار هم در سفارت ایران در مصر در سمت مسئول دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در قاهره مسئولیت داشت و در برقراری ارتباط با علما و متفکرین و بزرگان مصر از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کرد.

حجت الاسلام والمسلمین نواب اذعان کرد: مرحوم خسرو شاهی در نوع خود بی‌نظیر بود من توفیق این را داشتم که از رفقای حلقه اول ایشان به حساب بیایم زمانیکه دانشگاه ادیان تاسیس شد به میان میدان آمد و توانست با همکاری علمی، تبادل اخبار، حضور فعال خود در نشستها به خصوص نشست مربوط به امام موسی صدر، به محفل علمی ما رونق دهد و در این عرصه نقش آفرینی کند.

وی در پایان گفت: با بررسی در کتابها و اقدامات ایشان متوجه می‌شویم که تا چه میزان از عمر پربرکت خود را صرف علم و دانش و گسترش فرهنگ تقریب کردند و این سوال مطرح میشود که چگونه شخصی تا این میزان اثر جاودانه علمی از خود به یادگار بگذارد. او توانست در گسترش افکار شیعیان و اهل سنت به خوبی ایفای نقش کند و تلاش های بی وقفه ای در این زمینه انجام دهد، عاشا سعیدا و مات سعیدا.

تلاش های آیت الله خسروشاهی برای تصحیح باورهای غلط درباره اهل سنت

حجت الاسلام عبدالکریم بی آزار شیرازی، عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در این وبینار به بیان تاریخچه ای از تقریب مذاهب اسلامی در ایران پرداخت و گفت: در دوران آیت الله بروجردی در حوزه علمیه قم تحول عظیمی به وجود آمد که یکی از این تحولات تقریب بین مذاهب اسلامی بود. آیت الله بروجردی با اخلاص تمام به تقریب ایمان داشتند و در همین زمان بود که علمای حوزه علمیه قم به اهمیت تقریب پی بردند و پس از صدور فتوای تاریخی شیخ شلتوت مبنی بر اینکه مسلمانان جهان می توانند از فقه شیعه پیروی کنند، نشاطی در میان حوزویان پدید آمد.

وی افزود: در رأس این فعالیت ها شاگردان آیت الله بروجردی بودند که آیت الله خسروشاهی یکی از آنان بود و همراه با دیگر علمای آن زمان مجله مکتب اسلام را منتشر و درباره فتوای شیخ شلتوت و علاقه آیت الله بروجردی به تقریب مقالات خوبی تألیف کردند.

حجت الاسلام بی آزار شیرازی ادامه داد: آیت الله خسروشاهی با ترجمه کتاب های فراوانی که توسط مصریان نوشته شده بود وتوزیع آنها به صورت جزوات در میان حوزویان، به تدریج طلاب را با مسلمانان جهان آشنا کرد و برای مردم این مسئله را جا انداخت که اکثر مسلمانان جهان، به تقریب مذاهب اسلامی و اهل بیت شدیداً علاقه مند هستند.

عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در ادامه افزود: آیت الله خسروشاهی کتاب هایی را تحت عنوان «اهل البیت فی مصر» که به زبان عربی و فارسی ترجمه شده به همراه تصاویر منتشر و بیان کرد که علاقه مصری ها به اهل بیت(ع) کمتر از ایرانیان نیست. وی تلاش بسیاری کرد تا این باور را در میان مردم ایران به وجود بیاورد که پیروان سایر مذاهب نسبت به اهل بیت(ع) کوتاهی نکرده اند.

وی با اشاره به فعالیت های تقریبی مرحوم خسروشاهی در قاهره گفت: از جمله این فعالیت ها ترجمه کتاب العروة الوثقی نوشته سید جمال الدین اسدآبادی بود و همچنین نگارش کتاب «قصة التقریب» که در اواخر عمر خود نگاشت بسیار ارزشمند است و مجمع جهانی تقریب این کتاب را به زبان عربی و فارسی به چاپ رسانده است.

حجت الاسلام بی آزار شیرازی در پایان ابراز امیدواری کرد که مسئله تقریب که خواسته خدا و اهل بیت (ع) است روز به روز در جهان اسلام گسترده تر شود.

آیت الله خسروشاهی بنیانگذار گفتمان بین ادیان و مذاهب اسلامی است

در ادامه این وبینار حجت الاسلام علی اصغر اوحدی، اندیشمند فرهنگی و کارشناس امور بین الملل، به یکی از ویژگی های خاص مرحوم آیت الله خسروشاهی که کمتر مورد توجه قرار گرفته اشاره کرد و گفت: مرحوم خسروشاهی در عرصه های مختلفی فعال بود و تقریبا در تمام این عرصه ها پیشگام و بنیانگذار آن اندیشه بود. او پیش از پیروزی انقلاب تنها فرد فاضل حوزوی بود که برای ارتباط با جهان اسلام راه باز کرد و کارهای ارزشمندی انجام داد.

حجت الاسلام اوحدی ادامه داد: اهتمام مرحوم خسروشاهی به بیداری اسلامی مورد توجه است. ایشان اهمیت بیداری اسلامی را درک کرده بود و لوازم آن را هم بخوبی تشخیص داده بود و این مسئله از برنامه ها و اهداف او و ارتباط با شخصیت ها و موسسات بین المللی مشخص بود.

وی افزود: بیداری اسلامی قبل از پیروزی انقلاب در جهان جرقه هایی داشت اما فراگیر نبود و به مرور زمان با تلاش اندیشمندان جهان اسلام بیداری اسلامی ترویج شد. کشور ما هم مرکز جهش بیداری اسلامی به شمار می رود اما هنوز در کشور ما فهمیده نشده است.

حجت الاسلام اوحدی تاکید کرد: آیت الله خسروشاهی به تقریب و گفتمان بین مذاهب بسیار اهمیت می داد و از پیشکسوتان حرکت تقریبی بود. ایشان درک کرده بود که به زودی دشمن متوجه می شود یکی از ابزارهای مؤثر در جلوگیری از بیداری اسلامی ایجاد تفرقه است لذا بر حرکت تقریب اهتمام ورزید.

وی تاکید کرد: آیت الله خسروشاهی بنیانگذار گفتمان بین ادیان و بین مذاهب اسلامی است. او هدف خود را به خوبی فهمیده و راه رسیدن به آن هدف را نیز درک کرده بود.

حجت الاسلام اوحدی با اشاره به بیداری اسلامی در جهان گفت: روح بیداری آن است که علما و اندیشمندانی که در این عرصه وارد شدند به دنبال احیاء مدیریت جهانی بودند یعنی از ایدئولوژی شرق و غرب زده شده بودند و عدم شایستگی این نظام ها را درک کرده بودند. لذا انقلاب اسلامی برای به وجود آوردن دوباره نظام اسلامی و بازگشت به تمدن اصیل اسلامی و تغییر نظام حاکم به وجود آمد؛ و با سابقه ترین افراد در این عرصه مرحوم خسروشاهی بود چون با نهضت های پیشتاز در بیداری اسلامی همکاری می کرد.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوانیم شخصیت مرحوم آیت الله خسروشاهی را به همگان بهتر بشناسانیم.

آیت الله خسروشاهی آغاز نوینی برای ارتباط بین اسلام و مسیحیت ایجاد کرد

حجت الاسلام محمدمهدی تسخیری، معاون ارتباطات و امور بین الملل دانشگاه ادیان و مذاهب، با اشاره به اینکه آیت الله خسروشاهی عمر خود را در راه حمایت از اسلام ناب و دفاع از مسلمانان جهان و ملت مظلوم و بی گناه فلسطین، لبنان و سایر ملت های مستضعف صرف کرد، گفت: درگذشت این بزرگوار ضایعه ای برای مسلمانان است و به راحتی نمی توان جایگزینی برای او پیدا کرد.

وی افزود: ما پیش از انقلاب نسلی داشتیم که آغازگر بیداری اسلامی جهان معاصر بودند. بعد از سید جمال الدین اسدآبادی و محمد عبده، از جمله کسانی که توانستند در مکتب اهل بیت (ع) این رسالت عظیم را به بشریت برسانند، شخصیتی مانند آیت الله خسروشاهی بود.

حجت الاسلام تسخیری ادامه داد: آیت الله خسروشاهی در زمان حضور در واتیکان آغاز نوینی برای ارتباط بین اسلام و مسیحیت ایجاد کرد و در زمان حضور در مصر نیز با ارتباط با علمای مصر جایگاه خود را در قلب مسلمانان و علمای دینی آن کشور باز کرد و ارتباط عمیقی میان جامعه مصر و ایران ایجاد کرد.

وی افزود: مرحوم خسروشاهی هرگز قلمش متوقف نمی شد و همواره در تلاش بود تا در جهان اسلام، تمدن نوین اسلامی و نهضت عظیم انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی (ره) را به گونه ای به جهانیان بشناساند که مورد پذیرش جامعه جوانان باشد.

حجت الاسلام تسخیری در ادامه خاطرنشان کرد: آن مرحوم هم رابطه عالی با علمای اسلام در ایران و نجف و هم ارتباط خوبی با دانشگاهیان داخل و خارج کشور داشت و مصداق عملی وحدت حوزه و دانشگاه بود. لذا امروزه پیدا کردن شخصیت هایی چون ایشان برای جهان اسلام بسیار دشوار است.

وی با اشاره به ماندگاری آثار مرحوم خسروشاهی اظهار کرد: نوشته ها و اندیشه های ایشان و همچنین کتابخانه عظیمی که در سال های اخیر تأسیس کرد، همچنان ماندگار خواهد بود.

اعتقاد و عشق به ولایت فقیه از ویژگی های برجسته آیت الله خسروشاهی بود

حجت الاسلام والمسلمین محمد حسن زمانی، مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه قم، در این وبینار به 10 بعد از شخصیت آیت الله خسروشاهی پرداخت و گفت: پژوهش و نگارش خستگی ناپذیر – که از ابتدای جوانی نگارش را آغاز کرد و نزدیک 200 اثر حاصل پژوهش های اوست – حضور بین المللی در عرصه های جهانی و نوشتن کتاب هایی در زمینه مسیحیت و گفتگوی ادیان، زبان آموزی و تسلط بر زبان عربی و انگلیسی و ترجمه کتب انگلیسی به فارسی از ویژگی های شخصیت مرحوم خسروشاهی بود.

وی به دیگر ویژگی های ایشان پرداخت و گفت: ورود در سازمان های حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و استفاده از امکانات و ظرفیت این سازمان ها جهت انجام رسالت دینی، نشر معارف اسلام و مکتب اهل بیت (ع) در دنیا، (ضمن اعتقاد به تقریب، معارف مکتب اهل بیت را اهتمام ورزید)، داشتن تفکر سیاسی و اسلام انقلابی و نوشتن کتاب هایی درباره سید جمال الدین اسد آبادی، شهید نواب صفوی، نهضت فلسطین و ...، اعتقاد جدی به تقریب مذاهب اسلامی و تلاش عملی در همین زمینه نیز از دیگر ویژگی های مرحوم خسروشاهی بود.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی ادامه داد: از دیگر ویژگی های شخصیت آیت الله خسروشاهی نیز می توان به ابداع و ابتکار عمل و تأسیس موسسه فرهنگی و کتابخانه بزرگی در قم، اعتقاد به ولایت فقیه و عشق و تبعیت از مقام معظم رهبری و در نهایت اخلاص، زهد، تواضع و شهرت گریزی اشاره کرد.

وی در پایان اظهار کرد: آیت الله خسروشاهی به دلیل همین زهد و تواضع گمنام مانده و نه تنها دانشگاهیان بلکه بسیاری از حوزویان نیز ایشان را نمی شناسند. لذا امیدواریم جامعه بتواند از مجموعه تألیفات گرانبهای ایشان استفاده کند و مراکز حوزوی به ویژه مجمع تقریب در نشر اندیشه های ایشان در کل جامعه نقش خود را ایفا کنند.

آیت الله خسروشاهی نقش مهمی در گره زدن حوزه علمیه قم با موسسات بین المللی داشت