آثار انقلابی و دینی خوبی در جشنواره فیلم فجر عرضه شده است

چهلمین جشنواره فیلم فجر از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۴۰۰ در تهران در حال برگزاری است که فراخوان این دوره از جشنواره در ۱۹ آبان ۱۴۰۰ منتشر شد و آثار متقاضی تا ۳۰ آبان فرصت نام‌نویسی داشتند و براساس اعلام روابط عمومی جشنواره، تعداد ۹۴ فیلم بلند سینمایی متقاضی حضور در این دوره بودند که از میان آنها تعدات ۷۴ فیلم به هیئت انتخاب جشنواره ارائه شده‌اند.

در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، برای اطلاع از آثار دینی تولید شده و محتوای های به کار برده شده در این جشنواره با محمد علیزاده فرد، کارشناس کارگردانی و کارشناس ارشد ادبیات نمایشی گرایش فیلمنامه نویسی و کارگردانی به گفت‌وگو نشسته است.

متن کامل این گفت‌وگو بدین شرح است:

رسا- وضعیت چهلمین جشنواره فیلم فجر را چگونه ارزیابی می کنید؟

این محصولاتی که در این جشنواره دیده می‌شود را نمی‌توانیم محصولات دولت جدید در نظر بگیریم؛ چرا که این ها محصولاتی است که در دولت قبل ساخته شده است و وزارت ارشاد فعلی این محصولات را تولید نکرده است؛ و  از سمت و سوی فرهنگی و نگاه فرهنگی نمی توان کارهای ساخته شده را محصول تیم جدید ارشاد دانست؛ چراکه در این جشنواره آثار سال های قبل است که اکنون در مرحله داوری هستند.

درباره ارزیابی آثاری که در جشنواره آمده است حضور تعداد زیادی فیلم اولی در بخش سودای سیمرغ، خود یک اتفاق جذابی است؛ و اینکه این تعداد فیلم اولی که اگر اشتباه نکنم به 9 عدد می رسد، یکی از اتفاقات جذاب این دوره جشنواره فیلم فجر است.

با توجه به اینکه بنده تعدادی از این فیلم ها را نیز دیده ام واقعاً می توان گفت که برخی از این فیلم ها از فیلم های برخی از پیشکسوتان در عرصه فیلم نیز جلوتر رفته اند؛ و این به معنای این است که می توان به آینده سینمای این جوانان اعتماد کرده و امیدوار بود؛ تنها باید سمت و سویی که در سیاستگذاری ها قرار است انجام شود، به سمت و سوی درستی باشد؛ چراکه استعدا فیلم سازی استعداد درستی است و مهم این است که این استعداد، در چه بستری خرج شود؛ اگر این بسترسازی اتفاق بیفتد، به نظر می رسد که آینده روشن و درخشانی خواهیم داشت.

رسا- این جشنواره با جشنواره های گذشته چه وجه امتیاز و افتراقی دارد؟

امسال در حوزه فیلم های انقلابی و یا فیلم هایی که مضامین خوبی دارند، آثار خوبی وجود دارد؛ و در این موضوع هم فیلم های اجتماعی خوبی تولید شده است که از نظر کارگردانی دارای قوت هستند و فیلم هایی که ان قلت در آنها است، تنها دو فیلم است که در جشنواره حضور دارند؛ و به نظر من وجود این دو فیلم در جشنواره، نمی تواند انتخاباتی که اتفاق افتاده است را زیر سوال ببرد.

به نظر من ترکیب هیئت داورانی که الان توسط رئیس محترم سازمان سینمایی کشور گذاشته شده است، ترکیب خوب و درستی است؛ یعنی در این هیئت، هم نسل جوان حضور دارد و هم پیشکسوتان که در واقع توازن درستی بین آنها وجود دارد.

بین  فیلم هایی که امسال از لحاظ محتوایی هم می توان به آنها پرداخته شود، می توان به فیلم ضد که به سازندگی آقای امیر عباس ربیعی است اشاره کرد که به اتفاقات دهه شصت می پردازد و یک داستان عاشقانه را در ذیل واقعه هفتم تیر روایت می کند که هم راجع به گروهگ منافقین است و هم راجع به نفوذ آنان در سیستم حکومت در آن بازه زمانی است.

در این جشنواره دسته دختران را داریم که ساخته خانم منیره قیدی است که یک موضوع زنانه ای را انتخاب کرده اند که در آن فیلم روایت تعدادی از دختران است که در خرمشهر و ماجرای اشغال و آزادسازی خرمشهر حضور داشتند.

درباره دفاع مقدس نیز چند فیلم آماده است که هنوز آنها را مشاهده نکرده ایم؛ اما در بحث اجتماعی نیز فیلم هایی وجود دارند که فیلم شادروان یکی از آنها است؛ همچنین فیلم بدون قرار قبلی که یک فیلمی اجتماعی است و فیلمی شریف، پر محتوا و درستی است که در مجموع می توان گفت که جشنواره فجر امسال جشنواره جذابی است.

رسا- آثار دینی و هنر دینی در این جشنواره چگونه بوده است؟

هنوز که هیئت داوری کار خود را شروع نکرده است و ان شاءالله در 22 بهمن محصول کارها را خواهیم دید؛ اما به نظر من هیئت انتخاب، به بحث مضمون آثار، در کنار کیفیت ساخت آثار و فنون هنری توجهی ویژه داشته است و فیلم هایی که دیده می شوند نشانگر توجه آنان است؛ البته چند تا فیلم نیزوجود دارد که بعضاً انتقاداتی از لحاظ محتوایی بر آنان وارد می شود؛ اما این ها استثنائات هستند و جشنواره این دوره نسبت به دوره های قبل اتفاقات جالبی را رقم زده است.

آثار دینی نیز در این جشنواره وجود دارد که فیلم بدون قرار قبلی آقای شعیبی که نمونه یک فیلم درست اجتماعی است و قابلیت این را دارد که در ذیل هنر دینی تعریف شود؛ چرا که در این اثر بیان درست مفاهیم دینی با ظرافت هنری اتفاق افتاده است؛ و این تنها نمونه ای از فیلم های دینی در جشنواره فیلم فجر امسال است؛ چون هنوز تا انتهای جشنواره چند روزی باقی مانده است و خیلی از این فیلم ها هنوز نمایش داده نشده است.

رسا- آیا از مفاهیم مقاومت و دفاع مقدس در این جشنواره آثاری عرضه شده است؟

تا جایی که من اطلاع دارم، فیلم دسته های دختران، با موضوع مقاومت بوده است و فیلم 2888 نیز فیلمی با موضوع دفاع مقدس است؛ اما هنوز اکران آن در جشنواره اتفاق نیفتاده است و بنده نیز این اثر را مشاهده نکرده ام تا درباره آن بخواهم نکته ای بگویم.

فیلم دسته دختران نیز در روز جمعه هفته ای که گذشت اکران شد؛ بنابراین از این دسته فیلم ها نیز در این جشنواره وجود دارند.

رسا- به نظر شما برای بالا بردن سطح هنر دینی و سینمایی چه کارهایی باید صورت گیرد؟

به نظر من در این بخش ها، هنرمندانی که متعهد هستند باید به ظرافت های هنری بیشتر توجه کنند؛ چراکه وقتی بحث از هنر دینی می شود کارهای گُل درشت و کارهایی که مضمون آن از فرمی که برای آن انتخاب کرده اند بزرگ تر بوده و از  قالب آن بیرون زده است به ذهن میآید؛ به همین خاطر است که به آن شعار زده اطلاق شده و این اتفاق درباره آن می افتد.

باید سعی کنند برای آثار با محتوای دینی که می خواهند بیان کنند، فرم های درستی را انتخاب کنند؛ در این صورت است که قطعاً اتفاق درستی رقم می خورد؛ چرا که اصل کار هنری نیز همین است که محتوا باید با ظرافت بیان شود؛ نه با اولین و ساده ترین چیزی که به ذهن می رسد.

متأسفانه بعضاً خیلی از دوستان جبهه انقلاب وقتی می خواهد در عرصه های هنری فعالیت کنند، به این نحو مشغول فعالیت می شوند که اولین و ساده ترین مسیر را انتخاب می کنند؛ درحالی که اگر زمان بیشتری صرف کنند می توانند با کمک ظرافت های هنری، آن چیزی که مدّ نظرشان است را به مخاطبانشان منتقل کنند و قطعاً این روش تأثیرگذاری آثار آنان را ده ها برابر می کند و تاثیرگذاری آثار باعث این می شود که آنچه ما می خواهیم به مخاطب منتقل کنیم، در عمق جان مخاطب اثر عمیق تری گذارد.

رسا- آینده فیلم سازی ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

به نظر من باید در چند حیطه اتفاق جدید رقم بخورد؛ اولین حیطه مربوط به افرادی است که می خواهند در این عرصه فعالیت کنند؛ کسانی که دغدغه های دینی دارند.

این افراد باید بتوانند خود را به تکنیک مسلح کنند و این گونه نباشد که صرفاً دغدغه محتوایی داشته باشند.

برخی مواقع از دوستان و یا حتی برخی از طلاب علوم دینی با من تماس می گیرند تا برای فعالیت های هنری خود راهکار، کمک و مشورت بگیرند؛ مهمترین چیزی که بنده در این گونه تماس ها با آن مواجه می شوم این است که بسیاری از این عزیزان دغدغه های محتوایی دارند؛ اما اصلاً شناختی از قالب هنری که درباره آن صحبت می کنند ندارند.

این به این معنا است که قطعاً موفقیت ماندگاری نخواهند داشت؛ چراکه باید بتوانند در این حیطه نیز تلاش کنند که علاوه بر محتوای سالم و مضمون درست، در زمینه چگونگی انتقال آن به وسیله فرم هنری نیز، تبحّر پیدا کنند و با یادگیری مهارت، تکنیک ها و فنون لازم محتوایی را که در مدّ نظرشان است، در قالب آثار هنری به مخاطبانشان ارائه دهند؛ و الاّ نتیجه خوبی از آثار تولیدی خود نخواهند گرفت؛ چراکه قد و قواره از فرمی که استفاده شده بزرگ تر است و به اصطلاح، از فرم بیرون زده است.