لزوم توجه به جایگاه و شأن اجتماعی اساتید حوزه در طرح‌های تحولی آموزشی

حجت الاسلام روح الله رجبی معاون آموزش موسسه آموزشی پژوهشی نفحات در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به اینکه حوزه های علمیه شیعه همواره در فشارها و تضییقات فراوان بوده است تا جایی که در مواقعی حتی حفظ حیات علمای آن هم برایش به سختی میسر گشته است، گفت: در چنین وضعیتی به ثمر رسیدن وظایف حداقلی برای حوزه علمیه هم دستاورد بزرگی است و در این فضا به تدریج این انگاره که باید به وظایف حداقلی اکتفا کرد، به عنوان بخشی از فرهنگ حوزه تثبیت شد.

وی در ادامه افزود: نظام آموزشی فعلی در حوزه علمیه نیز علی رغم اینکه ارتقاهای خوبی در سال های پس از انقلاب یافته، اما هنوز هم در فضای واقعی و عینی، معطوف بر پاسخگویی به چند نیاز اساسی و اولیه است که می توان خلاصه آن را در دو عنوان ذکر کرد.

حجت الاسلام رجبی ادامه داد: اولاً تربیت مجتهدین در استنباط احکام فرعی که عمدتاً نیز احکام و مسائل رایج و قدیمی است و ثانیاً حفظ تراث علمی گذشته برای انتقال به آیندگان ضروری است؛ در حالی که در شرایط کنونی قطعاً سطوحی بالاتر از وظایف متوجه حوزه های علمیه است.

معاون آموزش موسسه آموزشی پژوهشی نفحات در بیان برخی از مصادیق وظایف حداقلی حوزه های علمیه در عصر حاضر، اظهار داشت: مسئولیت هایی مثل مسئولیت دینداری مردم در لایه های مختلف فردی و اجتماعی و طبقات و اصناف مختلف و بالاتر از آن، اقامه دین در جامعه اسلامی که البته به شرطی که فقط ابلاغ آموزه ها و معارف و احکام اخلاق دینی نباشد.

حجت الاسلام رجبی در ادامه ابراز داشت: این مواردی که ذکر شداما این وظایفی که ذکر شد وظایف حداقلی بود و حتی اگر انقلاب اسلامی در ایران رخ نمی داد نیز وظیفه حوزه علمیه چنین اقتضا می نمود؛ اما با وقوع انقلاب اسلامی و توجهات جهانی به آن و امکانات و اختیارات و انتظاراتی که متوجه حوزه ها شده است، باید وظایف را سخت تر و بالاتر از این موارد دانست.

معاون آموزش موسسه آموزشی پژوهشی نفحات مصادیق برخی از وظایف مورد انتظار از حوزه ها را چنین بر شمرد: طرح ریزی نظام علوم انسانی دینی برای ساخت جامعه و دولت واقعاً اسلامی، مقدمه سازی برای شکل گیری تمدن نوین اسلامی که خود، پیوست های علمی، محتوایی، تبلیغی و رسانه ای عظیمی را می طلبد و در واقع، حوزه علمیه باید آموزش های خود را در این افق طراحی و اجرا کند.

حجت الاسلام رجبی در ادامه اظهار کرد: اینجا است که کار سخت می شود و با اندک دقتی می توان فهمید که نظام آموزشی موجود اصلاً برای چنین افقی طراحی نشده است و نیاز به اصلاحات اساسی دارد که البته ایجاد اصلاحات در نظام آموزشی حوزه علمیه به جهتی خیلی سخت است و آن اهمیت بسیار بالای اتقان محتوایی و اندیشه گانی در فضای استنباط علم دینی است؛ چراکه حفظ این انگاره و فرهنگ استحکام و اتقان، بسیار مهم است و کار را خیلی سخت می کند؛ اما به هر حال راهی است که باید طی شود.

معاون آموزش موسسه آموزشی پژوهشی نفحات به تبیین راهکارهایی در خصوص تحول آموزشی حوزه پرداخت و اظهار کرد: پیشنهاد این است که مسئولین برنامه ریز آموزش حوزه علمیه، باید برنامه ریزی را از نقطه های نهایی آغاز کنند؛ به این صورت که باید ببینند حوزه علمیه در این وظایف گسترده خود، چه کارویژه ای را برای خروجی های حوزه باید در نظر بگیرد و به شکل مهندسی معکوس مولفه های آن کارها را استخراج کند.

وی در ادامه با توجه به یکنواختی مسیر آموزشی حوزه ابراز داشت: باید با حفظ جامعیت اولیه لازم، برنامه ها را مختلف و متنوع کنیم و مسیرهای متعددی را طراحی کنیم و در یک برنامه مستمر استعدادهای مختلف را شناسایی کنیم و در فضای فعلی مسیرهای مختلفی را به رسمیت بشناسیم.

حجت الاسلام رجبی با اشاره به این که در برنامه جدید حوزه ها باید به علوم انسانی، علوم عقلی، راهبری اجتماعی، تبلیغ نوین توجه ویژه ای شود اظهار کرد: یک اشکالی که بر برنامه آموزشی امروز حوزه وارد می شود، این است که فضای آن کاملا آموزشی می باشد؛ در حالی که برنامه آموزشی حوزه باید در یک بستر تربیتی القاء شود و ارتباط استاد و شاگرد صرفاً یک ارتباط محتوای آموزشی و در کلاس درس نباشد.

معاون آموزش موسسه آموزشی پژوهشی نفحات در ادامه با اشاره به ضرورت تحول در مدیریت نیروی انسانی در حوزه ها، افزود: در طرح ریزی امروز حوزه، ضعیف ترین عنصر استاد است که حق الزحمه، امنیت شغلی و شأن اجتماعی آنان باید تأمین و حفظ شود؛ چرا که اگراین موارد لحاظ نشود، در بلند مدت حوزه ها را از اساتید برجسته تهی خواهد کرد و استادی که برای یک ساعت تدریسش که حداقل یک ساعت هم مطالعه قبل از آن کرده است، از یک ساعت کار کارگر خدماتی منازل، حق الزحمه کمتری دریافت می کند چگونه می توان انتظار داشت که استاد با خیالی آسوده، دامن تربیت برای طلاب بگسترد.