علامه طباطبایی در مواجهه با اندیشه‌های غرب از کیان اسلامی دفاع کرد

حجت الاسلام و المسلمین سیدمجتبی میردامادی استاد دانشگاه تهران در گفت و گو خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، گفت: ملاک تفسیری علامه طباطبایی قرآن به قرآن بوده، اما بسیاری از براهین فلسفی و اجتهادات عقلی در تفسیر المیزان قابل مشاهده است.

وی در ادامه افزود: علامه توانسته است فلسفه را در قالب کتاب درسی جهت استفاده طلاب و دانش پژوهان در معرض قرار دهد و دو کتاب بدایه و نهایه فلسفه ای آسان برای استفاده طلاب به عنوان کتاب درسی شکل گرفته است.

استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: علم اخلاق همواره مورد توجه بوده و متون قابل استفاده ای هم داشت اما علامه آن را روشمند کرد و فلسفه اخلاق را در حوزه جا انداخت و این علم را با رویکرد برهان و استدلال تبیین کرد.

وی تصریح کرد: علامه طباطبایی در عین اینکه به حکمت متعالیه تعهد داشتند ولی در تفسیر قرآن و کتب فلسفی شان مدل ابن سینایی را مورد توجه قرار دادند و در همین راستا تلفیق برهان و عرفان که به استدلال ها جنبه برهانی و سینایی داده شد بسیار جالب توجه است.

استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: علامه در دفاع از کیان اسلام در مقابله اندیشه های غرب، اندیشه های فلسفی اسلامی را کاربردی کرده است؛ اندیشه های غربی مثل ماتریالیست ها و کانت به درستی مورد توجه قرار گرفت و پاسخ داده شد؛ فلسفه ملاصدرا با اندیشه های جدید مواجه نشد و از این نظر خلأ داشت که روش رئالیستی علامه در شنیدن نظر دیگران و پاسخ به آن ها این خلأ را پر کرد.

حجت الاسلام والمسلمین میردامادی گفت: اندیشه های علامه طباطبایی همچنان جای بحث دارد چنان که در آثار علامه مصباح و شهید مطهری مورد بحث قرار گرفت که معیاری خوب برای مواجهه با اندیشه های معاصر است.

وی تأکید کرد: علامه طباطبایی نوآوری های خاص خود را داشت که می توان تقریر جدید از برهان صدیقین را به عنوان اولین مورد ذکر کرد؛ در حوزه معرفت شناسی و برهان، استدلالی برای اثبات خداوند با بیان و تقریر علامه طباطبایی داریم که از براهین دقیق فلسفی است.

استاد دانشگاه تهران گفت: علامه طباطبایی تقریری از برهان تمانع ذیل آیه 22 سوره انبیا آورده اند که بسیار قابل توجه است چرا که علامه به درستی بیانی جدید از برهان تمانع را آورده اند که در تفسیر المیزان این چنین نوآوری هایی قابل مشاهده است؛ بسیاری از مفسران و متکلمین مانند فخر رازی در تفسیر آیه 22 سوره انبیا دچار اشتباه شدند که به نظر در تضاد با محتوای آیه می آید اما علامه به خوبی همراه با پیام آیه برهانی فلسفی آورده اند.

وی با اشاره به مصادیق نوآوری های علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: یکی از مسائل مهم فلسفی قاعده بسیط الحقیقه است که از دستاورد های حکمت متعالیه بوده که می تواند به عنوان یک امر معرفتی در حوزه خداشناسی به آن توجه کرد؛ این قاعده هم در منشأ و خاستگاه کمالات و هم نسبت به حقیقت تام بودن خداوند و علم و آگاهی به ذات خویش از ویژگی های این قاعده است که علامه طباطبایی توانست این قاعده را با بیانی نو در حاشیه اسفار آورده اند.

علیرضا استادیان