تالیفی برای کم کردن آشوب های فضای جریان شناسی

مقدمه: کتاب روش شناسی جریان شناسی؛ به مثابه نظریه - روشی میان رشته ای با موضوع روش‌ شناسی علوم انسانی نوشته شده و به دغدغه‌ تقویت ادبیات بومی علوم انسانی و پاسخی به چالش «روش» در تولید علم می‌پردازد، این کتاب برای نخستین‌ بار، جریان‌ شناسی را به‌ مثابه «نظریه - روش» صورت‌ بندی کرده است، که می‌ تواند در عرض روش‌ های مرسوم علوم انسانی همچون تحلیل گفتمان مطرح شود. مهم آنکه پژوهش پیش‌ رو، روش جریان‌ شناسی را به‌ عنوان فرآیندی میان‌ رشته‌ ای معماری کرده است و بر مبانی حکمت اسلامی پی‌ ریزی شده است جریان‌ شناسی به‌ مثابه نظریه - روش، می‌ تواند در هر پژوهش فکری، اندیشه‌ ای و فرهنگیِ تأثیرگذار در بستر تاریخ استفاده شود؛ ازاین‌ رو جریان‌ شناسی به‌ عنوان الگویی بومی در رشته‌ هایی همچون فلسفه، کلام، معارف اسلامی، تاریخ، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، مدیریت و سیاست‌گذاری قابل بهره‌برداری خواهد بود.

در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی رسا در گفتگو با علی ابراهیم پور نویسنده کتاب روش شناسی جریان شناسی به تبیین کتاب پرداخت.

رسا-هدف از تالیف کتاب چه بوده است؟

واژه جریان و جریان شناسی در ادبیات عمومی ما بخصوص در عرصه های فکر و فرهنگ و سیاست بسیار جریان دارد، در دهه های اخیر رساله ها و پایان نامه ها با عنوان جریان شناسی به صورت تصاعدی نوشته شده که در رشته ها و دانشگاه های مختلف اعم از جامعه شناسی و علوم سیاسی و حتی معارف اسلامی و فلسفه و ... استعمال شده است.

هدف از تالیف کتاب در مرحلۀ اول کمک به کم کردن آشوب فضای جریان شناسی می باشد و راهی که در پیش گرفته این است که جریان شناسی را به عنوان یک روش مطالعۀ علمی تحقیقی و روش مطالعات اجتماعی و انسانی تعریف کند.

رسا- آیا در این زمینه آثار دیگری وجود دارد ؟

از بین کتب و اثاری که جریان شناسی را ویژه کرده باشد یک کتاب از خبرگزاری فارس به نام "روش و نیازمندی های جریان شناسی در ایران کاربردی" و کتاب دیگری از خبرگزاری رسا به نام "الفبای جریان شناسی" انتشار گردیده، این شاهدی است که در این زمینه به عنوان یک علم و مطالعۀ علمی به آن پرداخته نشده بلکه به عنوان یک الگوی ژورنالیستی و در قالب رسانه ای به آن توجه شده است، کتاب یا اثری که جریان شناسی را به عنوان یک علم مورد تحقیق قرار داده باشد مسبوق به سابقه نیست و این تالیف کتاب اول می باشد که تمام تلاش ما براین بود که به خود جریان شناسی به عنوان یک نظریۀ بومی هویت بدهیم، آن دو کتاب مذکور هم بیشتر به خصوصیات و ظرفیت های جریان شناسی توجه کرده است.

رسا- جریان شناسی چیست؟

جریان شناسی یک واژه ی علمی و بومی هست که در فضای فکری و روی مبانی حکمت ما متولد شده و پیش رفته است، ادبیات جریان شناسی خصوصا بعد از انقلاب روز به روز تقویت شده و در واقع بنده معتقد هستم که جریان شناسی نظریۀ حکمی و قرآنی شهید مطهری است که در عرصۀ تحلیل تاریخ، فکر و فرهنگ از آن استفاده کرده است.

یکی از نظریات انقلاب اسلامی که شخصیت های بزرگی مثل شهید مطهری و رهبر معظم انقلاب طرفدار آن می باشند نظریۀ جریان شناسی است، که شهید مطهری در آثار مختلف فکری و تاریخی خود از این نظریه استفاده می کند. کتاب روش شناسی جریان شناسی تلاشی هست تا با ادبیات نظم و نسق و آکادامیک نظریۀ شهید مطهدی را عینی تر کند.

رسا- وجه تمایز تالیف شما با دیگر آثار چیست ؟

این اثر به عنوان یک نظریه روش به این ماجرا پرداخته است ولی کتب دیگر نگاه تکنیکال به آن داشته اند و بیشتر به چیستی و ظرفیت ها توجه داشته یا نهایتا به تحلیل گفتمان تقلید پیدا کرده است.

رسا- کتاب مذکور تا چه میزان مورد استقبال قرار گرفته است ؟

سعی ما بر این بوده که تا حد الامکان کتاب ترویج شود، اساتید و دانشجوهایی که درحال نگارش پایان نامه با موضوع جریان شناسی بودند یا پروژه هایی که با این موضوع وجود داشته است، نسبت به کتاب استقبال و بازخوردهای خوبی نشان داده اند، یکی از پروژه های اخیر که اواسط خرداد همزمان با روز رونمایی در معاونت انسانی و هنر دانشگاه آزاد برگزار شده بود، در وزارت ارشاد هم از هشت جلد کتاب جریان شناسی رونمایی کردند. این اتفاق و بازخورد های خوب اساتید از کتاب نشان دهندۀ اقبال به جریان شناسی می باشد.