آغاز صادرات رادیوداروهای ایرانی پس از ۴۰ سال
به گزارش خبرگزاری رسا، پروژه تترا (تولید و توسعه رادیوداروهای ایران) با حمایت سازمان انرژی اتمی، ارتقای تولید و صادرات رادیودارو بر مبنای آخرین استانداردهای اروپایی را آغاز کردهاست. آخرین بار در اوایل دهه ۶۰ ایران موفق به صادرات رادیودارو شدهبود و اکنون با توسعه پروژه تترا، صادرات رادیو دارو آغاز شدهاست.
اوایل سال ۱۳۹۷ فروش رادیودارو و مواد اولیه آن به ایران از سوی ایالاتمتحده در لیست تحریمها قرار گرفت. حال آنکه تمامی مراکز پزشکی هستهای کشور نیازمند رادیو دارو برای درمان بیماران هستند.
رادیو داروها در حوزه تشخیص بیماریها فوقالعاده ضروری هستند. با کمک این داروها میتوان تصویری شفاف و دقیق از محل سلولهای سرطانی پیدا و امکان درمان به موقع را برای بیمار فراهم کرد. بعد از تشخیص سرطان هم با استفاده از دستگاههای رادیوتراپی میتوان بر سلولهای سرطانی غلبه کرد.
پروژه ملی مرکز تولید و توسعه رادیو داروهای ایران (تترا)، اواخر سال ۹۷ راهاندازی و فاز دوم آن هم با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی در سال ۹۸ افتتاح شد. به دلیل اینکه دانشمندان هستهای کشور، تجربه زیادی در طول چند دهه اخیر در این حوزه داشتند، زیرساختهای این مرکز به سرعت فراهم و سال گذشته هم بیش از ۵۰ نوع رادیو دارو در کشور تولید و بومیسازی شد.
ایران یکی از ۵ قدرت رادیو دارو
شرکت دانشبنیان «پارسایزوتوپ» وظیفه تولید رادیوداروها را در کشور به عهده دارد. جالب اینکه هیچ رادیو دارویی وجود ندارد که در جهان بهروز تولید شدهباشد و این شرکت دانشبنیان توانایی تولید آن را نداشتهباشد.
اوایل بهمن ماه بیش از ۵۰ نوع رادیوداروی تشخیصی و درمانی این شرکت از سوی رئیس سازمان انرژی اتمی رونمایی شد. بخشی از رادیوداروهای بسیار مهم در قالب ژنراتورها طبقهبندی میشود که این ژنراتورها، مولدهای تولید رادیودارو هستند و در دنیا بهجز ایران، چهار کشور دیگر هستند که توانایی تولید و صادرات آن را در اختیار دارند.
مرکز تولید و توسعه رادیوداروهای ایران (تترا) بر اساس استاندارد GMP (از جدیدترین استانداردهای ایزو است که به معنای ایدهآلترین شرایط تولید در نظر داشته میشود) از سال ۹۳ دنبال شد، اما مقدمات اولیه کار در سال ۹۷ فراهم شد. این مرکز جنب سازمان انرژی اتمی در فضای ۳۷ هزار متر مکعب در ۹ طبقه ساخته شدهاست. بودجه ارزی آن توسط صندوق رفاه ملی به میزان ۶۳ میلیون دلار و بودجه ریالی آن هم توسط سازمان انرژی اتمی تأمین میشود.
قرار است این مرکز جایگزین مراکزی شود که در دهه ۶۰ ساخته شدهاند و از آن زمان به بعد، دیگر توان صادرات را از دست دادند. ایران در دهه ۶۰ و با امکانات گذشته ۲۰ الی ۳۰ ژنراتور تولید میکرد و الان ۳۶۰ ژنراتور (مولدهای تولید رادیودارو) تولید میکند؛ یعنی بیش از ۲۰ برابر ظرفیت امکانات فعلی، در حال تولید است. این مرکز دو سیکلوترون (شتابدهنده ذرات برای تولید دارو) و شش خط تولید کیتهای دارویی و پنج خط تولید رادیودارو دارد.
ساخت یک مرکز نمونه در دنیا
مدیر عامل شرکت پارس ایزوتوپ در این خصوص به ایسنا گفت: از اهداف این پروژه ایجاد زیرساخت برای ارتقای تولیدات رادیوداروهای تشخیصی PET و SPECT درمانی بر مبنای آخرین استانداردهای روز اروپا (Eu- GMP)، ایجاد فضا و تجهیزات استاندارد برای تحقیق و توسعه در زمینه رادیوداروها از تحقیقات آزمایشگاهی تا مراحل پیش بالینی، امکان افزایش فضاهای مورد نیاز در آینده بدون نیاز به ایجاد زیرساخت جدید و طراحی و ساخت یک مرکز نمونه در دنیا با توجه به محدودیتهای بودجهای است.
محمدرضا داورپناه افزود: قرار بود تمام تجهیزات پروژه تترا در چارچوب برجام و با همکاری کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی تأمین شود و مذاکرات مربوطه از سال ۹۶ شروع شد، اما متأسفانه به خاطر تحریمها و خروج امریکا از برجام در بخش تأمین تجهیزات، تمامی مذاکرات و تفاهمهای اولیه معلق شدهاست.
وی تصریح کرد: این در حالی است که کشورهای اروپایی بسیار علاقهمند به همکاری با ایران در این زمینه هستند و تلاش داریم از مسیرهای مختلف، این مسئله حل شود. البته آنچه واضح است سهامداران این شرکتها باید تصمیم بگیرند که در این پروژه وارد شوند و معمولاً به دلیل منافعی که شرکتهای مذکور در امریکا دارند کار برای ما مشکل شدهاست، اما بر آن غلبه و صادرات را آغاز کردهایم.
چرخه صنعت فناوری هستهای را طی کردیم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم چندی قبل در این خصوص تصریح کرد: «امریکا رادیو دارو را برای ایران تحریم کرد که معیار انسانی هم نداشت، اما همین تحریم باعث شد ما با تکیه بر توانمندیهای خودمان و استفاده از هوش و استعداد و انگیزه دانشمندان جوان ایرانی وارد این عرصه شویم و پیشرفتهای زیادی کسب کنیم.»
بهروز کمالوندی در خصوص تولید رادیو دارو مورد نیاز در کشور با اشاره به تولید روزانه دارو به سه روش رآکتور، شتابدهنده و FTG عنوان کرد: «هم اکنون وضعیت مناسبی برای تأمین داروی مورد نیاز یک میلیون مصرفکننده کشور وجود دارد و عمده داروها به روش رآکتور تولید میشود.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ورود ایران به عرصه رادیو دارو را بسیار گسترده و چشمگیر خواند و گفت: «۶۰ تا ۷۰ درصد رادیو دارو در رآکتور تولید میشود و بخش مهمی از مواد تشکیلدهنده رادیو دارو میتواند از سوختهای بدون استفاده باشد که هر یک از اینها یک تکنولوژی است و خوشبختانه کشور ما بخش مهمی از این چرخه صنعت فناوری هستهای را طی کردهاست.»
متاسفانه ما ایرانیها سواد رسانه ایمون پایینه. واسه همینه که راحت گول میخوریم. البته بعضیها هم دوست دارن گول بخورن.