شب‌های طلایی قدر

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، اولین بار که در جبهه رفتم، نزدیک شب قدر بود. شب قدر که رسید، به اتفاق چندین تن از هم رزم هایم، به محل برگزاری مراسم احیا رفتم. از مجموع 350 نفر افراد گردان، فقط بیست نفر آمده بودند. تعجب کردم...!

شب دوم هم همین طور بود. برایم سؤال شده بود که چرا بچه ها برای احیا نیامدند، نکند خبر نداشته باشند...؟!

از محل برگزاری احیا بیرون رفتم. پشت مقر ما صحرایی بود که شیارها و تل زیادی داشت .به سمت صحرا حرکت کردم ، وقتی نزدیک شیارها رسیدم، دیدم در بین هر شیار، رزمنده ای رو به قبله نشسته و قرآن را روی سرش گرفته و زمزمه میکند . چون صدای مراسم احیا از بلندگو پخش میشد، بچه ها صدا را می شنیدند و در تنهایی و تاریکی حفره ها ، با خدای خود راز و نیاز میکردند. بعدها متوجه شدم آن بیست نفر هم که برای مراسم عزاداری و احیا آمده بودند، مثل من تازه وارد بودند.

خاطره بالا از شهید رضا صادقی یونسی درباره شب قدر بود. شب قدر با همه اوصافی که تاکنون از آن شنیده و دیده ایم، می توان گفت شب شروع سال جدید زندگی انسان هاست. شبی که حتی امام معصوم علیه السلام که مقدرات تمام انسان ها در آن شب به امضای شریف ایشان می رسد، خود نیز در حال رکوع و سجود و قیام و دعاست.

امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: روش فاطمه علیهاالسلام این بود که هیچ فردى از خانواده خویش را نمى‏‌گذاشت در آن شب بخوابد و [مشکل خواب] آنها را با کمى غذا و آمادگى در روز درمان می‌کرد و می ‏فرمود: محروم است کسى که از خیر [و برکت] آن شب محروم شود؛ (مستدرک الوسائل، ج 7، ص 470)

شب قدر دارای ظاهر و باطن است. ظاهر آن احیا و شب زنده داری و عبادت و مناجات و انابه است و باطن آن وجود مقدس حضرت زهرا علیهاسلام است. درک این وجود طاهره مطهره، علاوه بر عمل به ظواهر شب قدر نیازمند شناخت دقیق و صحیح از حجج الهی یعنی امامان معصوم علیهم السلام است. به فرموده امام حسن عسکری علیه السلام درباره حضرت فاطمه سلام الله علیها که حجت الهی بر ائمه معصوم علیهم السلام هستند. نَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ وَ جَدَّتُنا فاطِمَةُ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْنا.

درباره ادراک این شب عزیز باید گفت که توسل به ذوات مقدسه در درک کردن این شب بسیار حائز اهمیت است. در روایتی در این باره اشاره ای بسیار ملیح شده است که روزی شخصی خدمت یکی از حضرات معصومان (علیهم السلام) سخن از شبهای مبارک رمضان و لیالی قدر به میان می آورد و از فضیلت آن را از حضرت سؤال می کند. حضرت شروع به شمردن خصایص و فضایل شب قدر می نماید. شخصی در مجلس حضور داشت و با شنیدن آن آه حسرتی کشید که چرا شب قدر را به غفلت گذرانیده است.

حضرت به او رو کرد و فرمود: «پاداش تو از همه آن کسانی که دیشب (شب قدر) را تا صبح بیدار بودند و عبادت کردند بیشتر است؛ زیرا در آن شب تو آب نوشیدی و یاد از لب تشنه ابا عبداللّه کردی و گفتی: سلام بر حسین و لعنت بر قاتلان او. همین مسئله سبب شد که بهترین عبادت را در نامه عملت بنویسند».

انجام اعمال و احیای سه شب قدر برای درک کامل شب اصلی بسیار حائز اهمیت است. کسب حالات معنوی و آمادگی جسمی برای درک هرچه بهتر این شب عزیز قبل از ورود به این شب ها با روزه داری روح و تن ممکن است. خوراک مناسب در ایام ماه مبارک رمضان و همچنین انجام اعمال روزانه و مشترک این ماه شریف می تواند روح و جسم را آماده لیالی قدر کند.

امام موسی کاظم «علیه السلام» نیز در طول سال اهل شب زنده داری و عبادت بودند. در زیارت نامه آن حضرت می خوانیم: «شب ها تا سحر بیدار بود و طلب آمرزش می کرد و همدوش سجده های طولانی، چشم گریان و اشکبار و مناجات بسیار و زاری های پیوسته و پی درپی بود.» وقتی حضرت در غیر رمضان چنان باشند، حالِ آن حضرت در شب قدر قبل توصیف نیست.

امام نه تنها خود شب زنده داری و عبادت داشتند که به دیگران نیز می فرمودند: «مَنِ اغْتَسَلَ لَیلَةَ الْقَدْرِ وَ أَحْیاها اِلی طُلُوعِ الْفَجْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ؛ کسی که در شب قدر غسل کرده و تا سپیده صبح شب زنده داری کند، گناهانش آمرزیده می شود».

 امام حسن عسکری «علیه السلام» نیز چون پدران خود، در طول سال و مخصوصاً در شب قدر اهل مناجات های طولانی و شب زنده داری بودند. و به شیعیان خود نیز این اعمال را اکیداً سفارش می کردند؛ از جمله، می فرمود: «فَلا یفُوتُک إِحْیاءُ لَیلَه ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ؛ پس بیداری در شب بیست و سوم را از دست نده!»

از عباداتی که مخصوصاً در ماه مبارک رمضان، سخت بدان سفارش شده، برپایی نماز جماعت است. انس بن مالک از پیامبر گرامی اسلام «صلی الله علیه و آله و سلم» نقل کرده که فرمودند: کسی که از اوّل تا آخر ماه رمضان در نماز جماعت حاضر شود، بهره ای از شب قدر گرفته است.» (کنزالعُمال، ج 8، ص 545، ح 24090) و امام صادق «علیه السلام» نیز نماز صبح را به جماعت برگزار می کردند و بعد از آن تا مدّتی مشغول تعقیبات می شدند.( وسائل الشیعه، ج 7، ص 260)

در احوالات آیت الله محمد علی برغانی ره آمده است: «عبادت آن جناب چنان بود که همیشه به خصوص در شبهای ماه مبارک رمضان از نصف شب تا طلوع صبح صادق به مسجد خود می رفت و تا صبح به مناجات و ادعیه و تضرع و زاری و تهجد اشتغال داشت و مناجات «خمس عشرة» را از حفظ می خواند و بر این روش و شیوه پسندیده استمرار داشت تا همان شب که شربت شهادت نوشید. مکرر در فصل زمستان دیده می شد که در پشت بام مسجد خود در حالی که برف به شدت می بارید در نیمه شب پوستینی بر دوش و عمامه ای بر سر داشت و مشغول تضرع و مناجات بود و با حالت ایستاده و دستها را به سوی آسمان بلند کرده تا اینکه برف سراسر قامت مبارکش را از سر تا پا سفیدپوش می کرد».

در آخر اینکه همه ما به عنوان یک طلبه و کسی که خود را منتسب به امام معصوم علیه السلام می داند باید بیش از پیش و بیشتر از دیگران از این شب ها بهره مند شویم، به خصوص در ایام سخت شیوع ویروس منحوس کرونا، فرهنگ شب زنده داری خانوادگی و در حد امکان در مساجد و یا حیاط مساجد، احیاگر شب های احیا باشیم ان شاءالله/729/

محمدمهدی مرادی