توسعه فرهنگی در مقابل مهندسی فرهنگی است

دکتر حسین بابایی‌مجرد، عضو هیئت علمی گروه مدیریت اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا به بیان نظریه‌های مهندسی فرهنگی و توسعه فرهنگی پرداخت و گفت: نقش دولت باید به گونه‌ای باشد که بالاترین میزان کارآمدی با توانمندسازی مردم از جانب دولت اتفاق بیفتد؛ مهندسی فرهنگی این است و در مقابل، توسعه فرهنگی است که به ولنگاری فرهنگی می‌انجامد و برخی دولت‌های ما در این مسیر گام برداشتند.

وی به تبیین جایگاه مردم در نظام حکومت پرداخت و عنوان کرد: دولت توان حضور، مداخله درست و منطقی را در حوزه‌های مختلف به خصوص فرهنگ ندارد مگر اینکه مردم را دخالت دهد و به مردم اتکاء کند؛ اما این اتکا از جنس خصوصی سازی نیست بلکه از جنس همگام‌سازی مطالبات و فعالیت‌های مردمی با فضای حکمرانی حکومت است.

مشاور علمی معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه همچنین افزود: اگر دولت مردم را در امر فرهنگی مشارکت ندهد و از آنان حمایت نگیرد و به تجهیز مردم نپردازد، اشتباه کرده است؛ وقتی رهبر معظم انقلاب فرمان آتش به اختیار را صادر کردند، دولت مظف است مسیر مردم را در کارهای فرهنگی تسهیل کند.

وی با توجه به اینکه هر مقدار از منابع عمومی که در اختیار دولت است او را نسبت به حل مسائل عمومی موظف می‌کند، اظهار داشت: دولت هیچ وظیفه‌ای به غیر از این ندارد؛ هر کار دیگری که دولت در غیر این مسیر انجام دهد، غلط است و در حیطه وظیفه او نیست.

بابایی‌مجرد با بیان اینکه فرهنگ کوهی است که نیمی از آن در زیر آب و نیمی از آن روی آب است گفت: ما قسمتی که روی آب است را می‌بینیم که رفتارها هستند و آنچه زیر آب است قابل مشاهده نیست؛ مانند اعتقادات و گرایش‌ها.

وی تصریح کرد: در حوزه اعتقادات دولت نمی‌تواند کسی را مجبور به اعتقاد داشتن به چیزی کند و به عبارت دیگر، اعتقاد امری قلبی است و شخص می‌تواند در ظاهر اظهار به اعتقاد کند ولی در قلب از آن امتناع بورزد.

عضو هیئت علمی گروه مدیریت اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: در نتیجه دولت در حوزه اعتقادات وظیفه دارد ولی این وظیفه از جنس اجبار و قانونگذاری نیست بلکه باید زمینه و فضا را برای گرایش اعتقادات به مسیر حق مهیا کند.

وی همچنین افزود: در حوزه گرایش و میل دولت موظف است فعالیت کند و باید رفتارهای نمادین مطلوب را به مردم ارائه دهد و به دنبال الگو سازی باشد تا گرایش مردم به این سمت صورت پذیرد؛ ولی وقتی دولت الگوهایی که می‌سازد ضد فرهنگ است، طبیعتاً گرایش مردم به ضد فرهنگ بیشتر از فرهنگ اسلامی است.

بابایی‌مجرد در پایان خاطرنشان کرد: دولت در حوزه رفتار باید مقابله کند و وقتی سوء رفتاری در اجتماع از کسی سر می‌زند، باید با آن مقابله شود زیرا اگر مقابله نشود، این رفتار غلط در بین مردم جا می‌افتد.