آداب سوگواری در اضطرار کرونا

به گزارش خبرگزاری رسا، در شرایطی که کمتر از 3 هفته تا آغاز ماه محرم باقی مانده، سخنان اخیر مقام معظم رهبری، روند برنامه‌ریزی‌های مذهبی برای ماه محرم امسال را تغییر داده است. تعدادی از هیئت‌های مذهبی اعلام کرده‌اند؛ امسال برنامه‌هایشان را برای حفظ سلامت مردم و عزاداران حسینی تغییر می‌دهند.

روز عید قربان مقام معظم رهبری در سخنرانی که به‌صورت زنده پخش شد، تأکید کردند: «همه سوگواران حسینی، هیئت‌ها و مداحان موظف‌اند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می‌کند، عمل کنند زیرا موضوع بسیار مهم است.»رهبر معظم انقلاب به مسئله عزاداری در محرم اشاره و تصریح کردند: «در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هرچه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد.

توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیئت‌ها، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد.»این سخنان پیامدهای اجتماعی و واکنش‌های زیادی داشته است؛ برخی هیئت‌های شناخته شده و بزرگ مذهبی از آن جمله هیئت‌های مذهبی یزد دیروز اعلام کردند بنا بر توصیه رهبر انقلاب امسال برنامه‌هایشان را لغو کرده و در شیوه اجرای آن به تناسب شرایط کنونی تغییراتی می‌دهند.

شماری از مداحان هم با توجه به این توصیه‌ها گفته‌اند؛ تابع تصمیمات ستاد ملی کرونا خواهند بود.حجت‌الاسلام سیدمصطفی میرلوحی، کارشناس مذهبی با بیان اینکه مردم ما از دیرباز نسبت به حضرت ابا عبدالله(ع) و یاران با وفایش ارادت ویژه‌ای داشته‌اند، گفت: با شیوع ویروس کرونا در کشور و پس از اعلام ستاد مقابله با کرونا شاهد این بودیم که مردم در برابر تصمیمات این ستاد مبنی بر بسته شدن اماکن مذهبی، مساجد و اماکن زیارتی، تمکین کرده‌اند و اکنون نیز برای برگزاری مراسم ایام محرم چشم انتظار تصمیمات این ستاد هستند تا براساس تصمیمات این ستاد نسبت به برگزاری مراسم‌ عزاداری سید و سالار شهیدان تصمیم‌گیری شود.

این پژوهشگر دینی تجربه برگزاری مراسم شب‌های قدر را یادآوری کرد و ادامه داد: در ایام شب‌های قدر نیز شاهد این بودیم که مردم برای رعایت جان خود و دیگران و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی این شب‌ها را برگزار کردند و با تصمیمات این ستاد، همراهی بسیار خوبی داشتند. او ادامه داد: هیئت‌های مذهبی و مردم در هر صورت تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا و فرمایشات مقام معظم رهبری درخصوص برگزاری مراسم ماه محرم هستند و مجاز نیستیم تا به نام برگزاری عزاداری برای حضرت اباعبدالله(ع) و ایام تاسوعا و عاشورای حسینی مردم را در فضاهایی قرار دهیم که سلامت آنها آسیب ببیند.

همانطور که همگی مشاهده کردیم فرمایشات مقام معظم رهبری درخصوص برگزاری عزاداری بسیار کارآمد بود و بگومگوهایی که تا قبل از این برای برگزاری مراسم وجود داشت را حل‌وفصل کرد، چراکه اولویت، حفظ سلامتی و جان مردم است.

میر لوحی تأکیدکرد: احیای دوباره روضه‌های خانگی با حداقل نفرات، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی ستاد مقابله با کرونا می‌تواند در احیای شعائر دینی در این ایام برگزار شود. ضمن اینکه می‌توان نذری‌هایی که در سال‌های قبل ادا می‌شد را امسال به‌گونه‌ای دیگر ادا کرد. نذری‌های هرساله را می‌توان در قالب کمک‌های مومنانه به دست نیازمندان و خانواده‌هایی که از کرونا آسیب دیده‌اند رساند و مواد خام مورد نیاز برای سفره‌های افراد نیازمند تهیه کرد.

از یزد به همه مردم ایران

شهر یزد یکی از شهرهایی است که هیئت‌های عزاداری آن زبانزد است و 1600هیئت مذهبی در این شهر فعالیت دارند. این شهر از نخستین شهرهایی بود که اعلام کرد، با توجه به وضعیت شیوع ویروس کرونا، برنامه‌های عزاداری ماه محرم را لغو کرده است. سیدعلی فقیه‌زاده، رئیس شورای هیئت‌های مذهبی یزد، با اشاره به لغو برنامه‌های عزاداری جمعی در یزد گفت: با هدف پیشگیری از شیوع کرونا، اجرای نکات بهداشتی و عمل به توصیه مقام معظم رهبری، برنامه‌های عزاداری یزدی‌ها در ماه محرم امسال لغو شد و هرگونه اقدام برنامه‌ای برای نحوه فعالیت هیئت‌های عزاداری در سطح استان بعد از بررسی و ارزیابی، متعاقبا به اطلاع اعضا می‌رسد.

او تأکید کرد: طبق نظر ستاد ملی کرونا و به‌رغم میل قلبی باید برای تامین سلامتی مردم و عزاداران حسینی از هرگونه فعالیت مذهبی خودداری کرد. تمامی هیئت‌های عزاداری دقیق به مقررات و دستورالعمل مسئولان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و ستاد کرونا پایبند هستند و وظایف خود را برای پیشگیری بیماری انجام می‌دهند.بعد از بیانات رهبر انقلاب درخصوص تبعیت از تصمیمات ستاد کرونا برخی از مداحان نیز از تمکین درخصوص تصمیمات ستاد مقابله با کرونا سخن گفتند.

تا پیش از این، نقل قولی از یکی از مداحان سرشناس تهران منتشر شده بود که اعلام کرده بود؛ امسال با هر شرایطی دسته عزاداری بزرگی از میدان آزادی تا میدان انقلاب به راه می‌اندازد. بعد از صحبت‌های مقام معظم رهبری مبنی بر تمکین از تصمیمات ستاد مقابله با کرونا این مداح اعلام کرد صحبت‌هایی که از او نقل قول شده کذب بوده و سخنان او تقطیع شده است.

با این وجود برخی دیگر از مداحان گفته‌اند، سخنان اخیر فصل‌الخطاب برگزاری مراسم‌ ماه محرم است. سید مجید بنی‌فاطمه، مداح اهل‌بیت(ع) نیز درخصوص برگزاری جلسات محرم، در پستی که در فضای مجازی منتشر کرده، نوشت: فرمایش مقام معظم رهبری پیرامون چگونگی پاسداشت عزای حضرت سیدالشهدا(ع) و تعظیم شعائر حسینی، مطابق معمول فصل‌الخطاب است.

احیای روضه‌های خانگی

در همین حال شورای هیئات مذهبی پیشنهاد کرده تا در ایام ماه محرم و صفر اذان و قرآن با صدای خوش و از تریبون اماکن مذهبی و هیئت‌ها پخش شود و مجالس حضرت اباعبدالله(ع) که با حضور وعاظ و ذاکران برجسته برگزار می‌شود، از طریق شبکه‌های تلویزیونی و فضاهای اینترنتی منتشر شود.از دیگر پیشنهادهای این شورا می‌توان به احیا و افزایش روضه‌های خانگی، برافراشتن پرچم‌ها و کتیبه‌های سیاه رنگ در میادین و خیابان‌ها و سر در منازل اشاره کرد.

برگزاری روضه‌های خانگی از دیر باز در کشورمان مرسوم بوده است؛ اگرچه از زمان شهادت امام سوم شیعیان و یاران وفادارش تاکنون هیچ‌گاه مراسم عزاداری ماه محرم و صفر تعطیل نشده است؛ اما اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که باید با رعایت نکات بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی مانع از انتشار ویروس کرونا و ابتلای تعداد زیادی از افراد شد.

حالا هم برگزاری روضه‌های خانگی و احیای این سنت حسنه، می‌تواند راهی برای ترویج معارف دینی و زنده نگه‌داشتن محرم و صفر باشد. مینو محرز، عضو کمیته علمی ستادملی مبارزه با کرونا با بیان اینکه مسئولیت اجتماعی‌مان در این شرایط ایجاب می‌کند که به فکر جان خودمان و هموطنان‌مان باشیم، گفت: باید توجه کرد که قدرت سرایت و ابتلای این ویروس، بسیار افزایش یافته است.

این پیک جدید تعداد بیشتری را مبتلا می‌کند. بنابراین در شرایط کنونی بدترین چیز که می‌تواند منجر به افزایش بیشتر بیماری کووید-۱۹ شود، تجمع است.او با بیان اینکه اگر در جایی تجمع باشد، امکان ابتلا وجود دارد، گفت: حتی اگر مردم با ماسک‌ هم در مدت طولانی در فضای بسته قرار گیرند، باز هم امکان ابتلا وجود دارد. بنابراین هر تجمعی در فضای بسته، خطرساز است.

فاصله فیزیکی که قطعا باید رعایت شود، اما تکیه‌ها و حسینیه‌ها در فضای بسته قرار دارند، در عین حال مردم با هیجاناتی که در مراسم پیدا می‌کنند، دیگر نمی‌توانند ماسک را به‌مدت طولانی بزنند.به گفته محرز مردم می‌توانند در خانه خودشان و از طریق رسانه‌ها عزاداری کنند.‌

البته نه اینکه عده زیادی در یک‌ خانه جمع شوند که در این صورت بیماری در کلونی‌های کوچک‌تر منتشر می‌شود، بلکه هر خانواده خودش در خانه خودش از طریق رسانه‌ها عزاداری کنند.محرز درباره نحوه پخش نذورات ماه محرم نیز گفت: به‌نظر من حتی خرج و نذری دادن هم به‌دلیل ایجاد صف‌های طولانی به نوعی تجمع بوده و خطرناک‌است.