قوانین کافی مبتنی بر فقه نسبت به آب و خاک نداریم

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سومین جلسه هیئت اندیشه ورز کشاورزی استان لرستان با عنوان آب و خاک، که به صورت مجازی برگزار شد، خاطرنشان کرد: داشتن تعریف دقیق از میزان نیازمندی به آب برای کشاورزی، انسجام بخشی و بهنگام سازی تلاش و پیگیری نسبت به مسائل آب و خاک، تقویت مدیریت پویا و کارآمد آب و خاک بویژه در مصرف آب و توزیع آن، مبتنی سازی مدیریت و راهبردهای آب بر اساس وضعیت طبیعی چرخه وسیکل آب (میعانی بودن، تبخیر شدن، جامد شدن و میعانی شدن دوباره) از ضرورت های فراروی همه کشور از جمله استان لرستان است.

وی، از دیگر ضرورت های لازم در این حوزه را ایجاد و تقویت آب و خاک، تقویت و توسعه معلومات و اطلاعات درست از وضعیت آب و خاک و مسائل مربوط به آن، داشتن برنامه لازم برای جلوگیری از هدر رفت آب، برنامه ریزی و مطالعات پیشینی و اقدامات تمهیدی برای جلوگیری از بحران سیل دانست.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی اظهار داشت: فعال نشدن هر کدام از موارد فوق الذکر می تواند مسیر توسعه و پیشرفت مناطق مختلف کشور به ویژه در کشاورزی را با مشکل مواجه کند.

فقه آب

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی به نگاه دو تن از فقهای به نام شیعه يعني شیخ طوسی از قدما و شهید صدر از متاخرین نسبت به ملکیت آب اشاره کرد و گفت: نظر این دو فقیه (که برگرفته از روایت نبوی و ادله دیگر است)، این بوده که آب در حال جوشیدن و نیز آب در حال جریان، ملکیت بردار نیست.
وی ادامه داد: بر اساس دیدگاه این دو فقیه، تنها آن مقدار از این آب ها که برای استفاده برداشته می‌شود تحت تملک در می آید؛ بنابراین آب های سطح زمین، همچون چشمه ها، نهرها و نیز آب های زیر زمینی همچون چاه برای همه می باشد.

مبلغی اظهار داشت: به اعتقاد این دو فقیه، اگر کسی درون خانه خود چاهی حفر کند، آب روی چاه که از آن استفاده می کند برای ایشان است ولی اصل آب در حال جوشش چاه که وصل به آب زیر زمین است، تحت مالکیت شخص در نمی آید؛ بلکه آن آب بر اساس روایت نبوی برای همه است.

وی ادامه داد: باید توزیع و مصرف آب مبتنی بر نگاه های ویژه فقه و شریعت به آب باشد تا به هدر رفت آب، مصرف بی رویه و خارج از چارچوب و نابود کننده آن یا تبعیض آمیز نسبت به آن منتهی نشود.

نقش قانون در قبال آب و خاک

وی افزود: متاسفانه قوانین کافی مبتنی بر فقه نسبت به آب و خاک نداریم و از آنجا که با گذشت زمان به جلو، روند کاهش یابی آب و خاک بیشتر می‌شود و حتی ممکن است زمانی برسد که آب و خاک حاصلخیر دست کم در مناطقی بسیار کم شود بنابراین فقه و نیز قانون باید نسبت به این موضوع ورود بیشتر و دقیق‌تری پیدا کنند.

فقیه ناظر بر امور حلال کشور با اشاره به اینکه امروزه برای مدیریت آب و خاک باید به سراغ فقه رفت و از آنجا کانال به قانون زد، گفت: اگر بر آب و خاک مدیریت کارآمد و علمی و همزمان مبتنی بر دین اعمال شود، می توان به یک نظام توزیع و مصرف درست برای آب نائل آمد.

نقش تکمیلی آب و خاک در قبال یکدیگر

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: قرآن کریم در آیه های؛ وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا( آیه 54 سوره فرقان)، خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ( آیه پنجم سوره حج)، هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ( آیه دوم سوره انعام)، نسبت خلقت انسان را گاهی به آب، گاهی به خاک و گاهی به گلِ یعنی مخلوطی از هر دو می دهد.

وی گفت: از این آیات استفاده می شود که آب و خاک از نظر قران، دو عنصر حیات بخش، مکمل یکدیگر و به موازات هم تامین کننده حیات و محیط زیست بشر هستند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم به اهمیت نقش خاک پی ببریم برای درک این اهمیت همین بس که نقش آفرینی آب در حیات بشر از گذر و بر بستر خاک انجام می گیرد؛ زیرا جذب، جمع آوری، ذخیره سازی، تصفیه آب، انتقال آب به موجودات زنده از کارکردهای خاک نسبت به آب است.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: حفظ و مدیریت آب از رهگذر حفظ و مدیریت خاک می گذرد و این دو عنصر چنان به هم پیوسته اند که گاهی با حفظ یکی دیگری را نیز حفظ و حیات پیدا می کند .

وی گفت: ما اگر خاک را آباد کنیم و بیابان زدایی کنیم حیات بشر تامین می شود.

فرهنگ آب

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه امروزه به فرهنگ آب نیازمندیم، گفت: نظام ارزشی و فرهنگی مربوط به آب، هنوز در جامعه استقرار پیدا نکرده است، اینکه آب را چه اندازه باید مصرف کرد و به چه میزان باید به آن بها داد، نداریم و باید ارزش های آب را پاس بداریم و این ماده حیات بخش به بشر را به صورت راحت و بی رویه بر روی زمین این نریزیم و گاه کوچک به آن نیندازیم./1324/د102/ف