معنای وحدت وجود بر اساس مبانی اسلام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه مباحث معرفتی خود در ماه مبارک رمضان با بیان این که نخستین اصل اسلام توحید است، گفت: از آیات و روایات فراوانی بر می آید که اصل همه ادیان توحید بوده است.

وی افزود: در اسلام چند نوع توحید داریم، آنچه که در کلام مطرح می شود این است که توحید سه مرحله کلی دارد، یکی این که قائل باشیم که ذات الهی ذات واحدی است، بخی دیگر از توحید که علمای کلام در شیعه بر آن تأکید دارند توحید صفات است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: اهل بیت(ع) تأکید دارند که صفات الهی یک صفت و عین ذات است که توحید صفاتی می شود، مرحله دیگری از توحید مربوط به توحید افعالی می شود، خداوند متعال برای انجام فعل هیچ احتیاجی به غیر خود ندارد و موجود دیگری مشارکت نمی کند، البته فیلسوفان تعبیرات دیگری هم دارند.

وی ادامه داد: به عرفا نسبت داده می‌شود که قائل به وحدت وجود هستند، منظور این است که وجود حقیقی‌ که هیچ جهت عدمی، جهت ضعف و جهت وابستگی در او نباشد وجود خداست و آن وجود حقیقی است که لازمه آن بساطت و کلیت است و سایر موجودات وجودشان ظلّی یا مجازی یا از باب ظهور الوجود است.

آیت الله مصباح یزدی ابراز داشت: بر اساس مبانی اسلامی، معنای صحیحی که برای وحدت وجود می‌توان پذیرفت، وحدت «وجودِ حقیقی مستقل» است که وجود سایر موجودات را نفی نمی‌کند، اما دیگر موجودات عین ربط هستند، نه چیزی که ربطی هم داشته باشند. این بهترین تفسیری است که می‌شود برای وحدت وجود داشت اما این که مراد عرفا از وحدت وجود دقیقا چه بوده مشخص نیست و مورد اختلاف واقع شده است.

وی عنوان کرد: بسیاری از افعال را خداوند هم به خود و هم به برخی مخلوقات خود نسبت می دهد، در صفات هم گاهی هر دو نسبت وجود دارد اما صفات الهی فوق دیگر صفات است که مرتبه آن را نمی توان درک کرد.