حضرت آیت الله جوادی آملی بیان داشت: امیرالمؤمنین خلیفه راستین رسول گرامی اسلام است و خلیفه حرف مستخلف عنه را می زند نه حرف خود را، لذا آن حضرت سخنان الهی را به جامعه منتقل می کند.
وی ادامه داد: امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) در وصف قرآن چنین می فرماید که «فتجلّی لهم سبحانه فی کتابه مِن غیر أن یکونوا رأوه» یعنی خدای سبحان مؤلف قرآن، کاتب قرآن، مصنّف قرآن نیست بلکه او در کلماتش تجلّی کرده است، آن که قرآن را می فهمد، آن که قرآن را تفسیر می کند، آن که قرآن را درست بررسی می کند، این در آغاز راه است، وقتی به پایان راه می رسد که متکلّم را با قلبش و با جانش در کلماتش مشاهده کند لذا حضرت فرمود توقّع بر آن است که مفسّران آن متکلّم را در کلام و آن صاحب کتاب را در کتاب خود ببینند به همین سیاق، چون علی بن ابی طالب همان بیانات الهی را می گوید و قرآن ناطق است دیگران اگر بخواهند از نهج البلاغه طرفی ببندند یا بخواهند نهج البلاغه را تفسیر، تحریر، شرح یا ترجمه کنند، در آغاز راهند! وقتی می توانند بگویند ما نهج البلاغه را درست ارزیابی کردیم که ولایت، امامت، خلافت و انسان کامل را در کلمات و گفته ها و نوشته های علی بن ابی طالب(سلام الله علیه) مشاهده و زیارت کنند.
وی خاطرنشان کرد: علی بن ابی طالب هم توان آن را دارد که جهان تکوین را به خوبی ترسیم کند و هم جوامع انسانی را از نظر دین، مکتب و هدایت به خوبی تبیین کند زیرا علی بن ابی طالب در سفر چهارم به سر می برد؛ سفر چهارم از اسفار چهارگانه عبارت از سفر «مِن الخلق إلی الخلق بالحق» است این «بالحق» یعنی در صحبت حقیقت یا در لباس حقیقت با جهان دارد گفتگو می کند، هیچ جا بی حق نیست و هر جایی که خلق باشد او را از منظر حق آن را تفسیر می کند.
حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید کرد: اگر آمده است که «علیٌّ مع الحق یدور معه حیث ما دار» ناظر به همین سفر چهارم است؛ اگر او در هر زمینه ای سخن می گوید به حق می گوید زیرا «علیٌّ مع الحق» است «یدور معه حیث ما دار» بنابراین به خودش حق می دهد که بفرماید: «فَلَأَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ أَعْلَمُ مِنِّی بِطُرُقِ الْأَرْضِ» به خودش حق می دهد که از عرش و مانند آن سخن بگوید چه اینکه از فرش و مانند آن سخن می گوید، به خودش حق می دهد که بفرماید: «یَنْحَدِرُ عَنِّی السَّیْلُ وَ لا یَرْقَی إلَیَّ الطَّیْرُ» فرمود سیل علوم از من ریزش می کند چه اینکه هر پرنده ای هم توان آن را ندارد که روی رفیع ترین قلّه پرواز کند، سرّش آن است که چون او حق محور است می تواند از عرش تا فرش، از فرش تا عرش سخن بگوید.
وی با تاکید بر انس بیشتر جامعه با نهج البلاغه خاطرنشان کرد: وجود مبارک امیرالمؤمنین چون حق محور است جهان تکوین را به خوبی تحلیل می کند. در نظام تشریع هم سعی می کند عقل و عدل را در جامعه زنده کند، هم جامعه را با فرهنگ عقلانی آشنا کند و علوم الهی را به جامعه منتقل کند، و هم عدل الهی را در جامعه گسترش بدهد، چنین انسان کاملی در کتابش تجلّی کرده که ما امیدواریم همگان به جایی برسند که معارف وحیانی را در نهج البلاغه کاملاً مشاهده بکنند./998/د102/ق
