یادداشت؛
راهکاری برای مواجهه کارآمد نظام آموزش و پرورش با کرونا
علی‌رغم تلاش‌های پر فشار و اقدامات ارزش‌مندی که طی بیش از یک ماه گذشته در بخش‌های مختلف به ویژه در نهاد وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته، هنوز به تصمیمی روشن و پایدار برای تعیین تکلیف سال تحصیلی جاری نرسیده‌ایم.
به گزارش خبرگزاري رسا، علی قیومی در یادداشتی نوشت: در ایام تعطیلی مدارس کشور بر اثر شیوع ویروس کرونا، آموزش و پرورش مواضعی را اتخاذ کرده و تصمیماتی را گرفته که مورد توجه و نقد صاحب‌نظران و جامعه فعالان آموزشی کشور قرار گرفته است. علی‌رغم تلاش‌های پر فشار و اقدامات ارزش‌مندی که طی بیش از یک ماه گذشته در بخش‌های مختلف به ویژه در نهاد وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته، هنوز به تصمیمی روشن و پایدار برای تعیین تکلیف سال تحصیلی جاری نرسیده‌ایم.
تعلل و تزلزل در تصمیم‌گیری، ابهام و نارضایتی عمومی را هم در میان نیروهای آموزشی و هم در میان خانواده‌ها افزایش خواهد داد، لذا لزوم تصمیم‌گیری صحیح، سریع و اعلام قاطع آن توسط وزارت آموزش و پرورش در مقطع کنونی به شدت احساس می‌شود. روشن است مهم‌ترین حوزه حرفه‌ای مرتبط با این مساله، حوزه فنی نیست و لازم است راهبری اتخاذ این تصمیم تنها با تاکید بر حوزه فنی انجام نشود و تمام جنبه‌ها از جمله جنبه‌های آموزشی، تربیتی، اجتماعی، رسانه‌ای، روانی، فنی مدنظر قرار گیرد. در این راستا پیشنهادهایی مشخص در قالب یک بسته ارائه می‌گردد.
راه‌کارهای پیشنهادی
زمان زیادی تا پایان سال تحصیلی باقی نمانده و عملا آموزشِ میزان باقی‌مانده سرفصل‌های درسی با بهره‌وری بالا و پوشش ملی در این زمان بر بستر فضای مجازی با روش و زیرساخت‌های فعلی ممکن نیست. هم‌چنین به نظر می‌رسد حتی در صورت بازگشایی مدارس طی هفته‌های آینده، والدین حاضر به حضور فرزندان‌شان در مدرسه نباشد. لذا پیشنهاد می‌شود ضمن اعلام تعطیلی قطعی مدارس تا پایان سال تحصیلی جاری، برنامه آموزشی تا پایان سال تحصیلی به مرورِ مطالبی که تا کنون تدریس شده و انجام ارزشیابی از همین حد، اختصاص یابد. به نظر می‌رسد تعیین حد 70% از کتاب‌های درسی برای ارزشیابی پایانی میزان قابل قبولی باشد. تمام تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌ها تا پایان سال تحصیلی جاری به مرورِ آن‌چه دانش‌آموزان در مدرسه آموخته‌اند معطوف شود. روش‌های ارزشیابی ویژه‌ای متناسب با شرایط کنونی طراحی شود. محتوای تدریس نشده از منابع کنکور سال 1399 حذف شود.
تغییر آزمایشی «قانون بازگشایی مدارس در اول مهرماه هر سال» در قالب طرحی دوفوریتی در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرارگیرد و آغاز سال تحصیلی 1400-1399 از 15ام شهریورماه مصوب شود. با آغاز سال تحصیلی 1400-1399 از نیمه شهریور، جبران 30% باقی‌مانده از سرفصل‌ها در برنامه سال تحصیلی آینده قرارگیرد. اجرای آزمایشی این طرح می‌تواند مقدمه‌ای برای تصمیم‌گیری درباره طرح تعطیلات زمستانی مدارس نیز باشد.
اجرایی کردن این تصمیمات بر عهده ادارات کل، مدیران مدارس و معلمان گذاشته شود تا در راستای تحقق رویکرد تمرکززدایی و مدرسه‌محوری و بر مبنای ابتکارات، منابع و توان‌مندی‌های خود و با توجه به شرایط بومی از عهده آن برآیند.
بهره‌برداری مضاعف و کارآمد از ظرفیت‌های رسانه ملی مورد توجه جدی قرار گیرد. مواردی چون افزایش قابل توجه زمان و تعداد شبکه‌های اختصاص یافته به آموزش از راه دور، افزایش کیفیت برنامه‌های آموزشی فعلی، جمع‌آوری پرسش‌های دانش‌آموزان و پاسخ به پرسش‌های پرتکرار، حل تمرین و رفع اشکال، آزمون‌های آزمایشی برخط، تنوع‌بخشی به نوع و سطح علمی برنامه‌ها برای پوشش سطوح مختلف از نیازهای دانش‌آموزان، پخش محتواهای آموزشی با کیفیت موجود و تولید برنامه‌های پرورشی و مسابقات جذاب و سرگرم‌کننده در زمینه‌های مختلف نمونه‌هایی از اقدامات کلیدی و موثر قابل انجام با همکاری رسانه ملی و مجموعه‌های آموزشی و تربیتی مردم‌نهاد است.
فرآیند پرهزینه(اجتماعی-اقتصادی) طراحی ساختار و شبکه‌ای جدید(شاد) که پیاده‌سازی موفق آن دارای پیچیدگی‌های فراوان است، به‌عنوان راه‌حل اصلی مورد تاکید و اجبار قرار نگیرد و بسترهای دیگر در کنار این راه‌حل به طور جدی‌تری مدنظر گیرند. با توجه به عدم آمادگی عمومی، اجباری بر عدم استفاده از پیام‌رسان‌های غیرایرانی وجود نداشته باشد. مراقبت‌های لازم در زمینه‌های محتوایی و ارتباطی در زمینه استفاده دانش‌آموزان از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی به عمل آید.
برنامه‌ریزی تخصصی برای معرفی و استفاده از امکانات و ابزارهای متنوع و متناسب با اقتضائات سنی و بومی و راهنمایی مدیران و معلمان در این زمینه کارآمدی آموزش از راه دور را افزایش خواهد داد.
دیگر بسترها، منابع و ابزارهای تخصصی آموزش مجازی اعم از منابع آموزشی، ابزارهای مدیریت آموزش و کلاس، ابزارهای آموزش برخط، ابزارهای ارزشیابی، بازی‌ها و شبیه‌سازهای آموزشی که در طراحی شبکه شاد به کلی حذف شده‌اند، در کنار پیام‌رسان‌ها به مدارس معرفی شوند. کلان‌داده‌های این ابزارها می‌تواند در قالبی مشخص به آموزش و پرورش ارائه گردد و در تصمیم‌گیری‌های بعدی مورد استفاده قرار گیرد. این اقدام موجب رشد زیست‌بوم آموزش مجازی کشور خواهد شد و کارآیی و تاب‌آوری نظام آموزشی را در شرایط عادی یا بحرانی افزایش خواهد داد. ضمن پایش و ساماندهی استفاده از سرویس‌های داخلی و خارجی، مشوق‌هایی با در نظر گرفتن الزامات رشد طبیعی سرویس‌ها برای استفاده از سرویس‌های داخلی در نظر گرفته شود. با افزایش کیفیت و مزایای بومی سرویس‌های داخلی به‌تدریج بخش اعظم نیازها آموزشی کشور توسط سرویس‌های نوآور داخلی تامین خواهد شد.
در نهایت اتکاء به گزارش‌های آماری، ناکارامدی خود را برای سنجش کیفیت تعلیم و تربیت در موقعیت‌های مختلف نشان داده است. پیشنهاد می‌شود در کنار ارائه اختیار عمل به ادارات کل و مدارس، ارزیابی کیفیت اجرای طرح مبتنی بر خوداظهاری معلم و تایید مدیر، به‌عنوان اصلی‌ترین روش ارزیابی فعالیت در نظر گرفته شود و گزارش‌های آماری به‌عنوان مکمل استفاده شود.
برای این‌که در شرایط کنونی بیش از این شاهد سردرگمی جامعه و تضییع سرمایه اجتماعی آموزش و پرورش نباشیم، نیازمند همراهی ارکان مختلف از جمله هیئت محترم دولت، وزارت آموزش و پرورش، مجلس شورای اسلامی و سازمان صدا و سیما برای تصمیم‌گیری سریع، قاطع، همه‌جانبه، قانع‌کننده و واقع‌گرایانه هستیم.
پیشنهاد حاضر به‌عنوان بسته‌ای خلاصه و عملیاتی با همراهی و بهره‌گیری از مشورت تعدادی از صاحب‌نظران تعلیم و تربیت در موسسه مطالعات راهبردی تعلیم و تربیت برهان تنظیم شده و در صورت لزوم امکان بسط و جزیی شدن را داراست./1360/
منبع: فارس
ارسال نظرات