توافق طالبان و آمریکا؛ ترامپ چه نقشه‌ای برای این افتضاح تاریخی دارد؟

به گزارش خبرگزاري رسا، توافق صلح میان آمریکا و طالبان در نهایت پس از ۱۸ ماه مذاکره مستقیم، میان دو طرف در دوحه پایتخت قطر به امضا رسید. همان‌گونه که از تصاویر منتشرشده مشخص است ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی گروه طالبان و زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان از سوی دو طرف این مذاکره توافق نهایی صلح را به امضا رساندند.

آنچه از اظهارات مقامات دولت افغانستان، مقامات آمریکایی و مقامات گروه طالبان برمی‌آید، این است که هیچ کدام از طرفین به آینده پایبند بودن طرف مقابل به تعهدات و مفاد مندرج در این توافقنامه خوش‌بین نبوده و همچنان خود را برای روز‌های برهم خوردن این توافق آماده می‌کنند.

تاکنون جزئیات رسمی توافق امضاشده از سوی طرفین منتشر نگردیده است، اما شاهدان حاضر در دوحه مطالب زیر را عنوان می‌کنند:

۱ ــ تا پیش از آغاز گفتگو‌های بین‌الافغانی یعنی ۱۵ رجب یا ۱۰ مارس ۲۰۲۰ دولت افغانستان موظف گردیده است ۵ هزار زندانی طالبان را از زندان‌های این کشور آزاد کند.

۲ ــ براساس این توافق آمریکا متعهد شده است تمام نیرو‌های نظامی و غیردیپلماتیک خود و متعهدانش را تا ۱۴ ماه آینده به‌صورت کامل از افغانستان خارج کند.

۳ ــ طالبان متعهد گردیده است مجوزی برای فعالیت القاعده و سایر گروه‌های تروریستی در افغانستان صادر و با آن‌ها همکاری نکند.

دو طرف کماکان نسبت به اجرای این تعهدات به‌دیده شک می‌نگرند، از سوی دیگر قرار است تا دو هفته آینده مذاکرات بین‌الافغانی میان گروه طالبان و طرف معرفی‌شده از داخل افغانستان برگزار شود، اما اعلام نتایج نهایی انتخابات افغانستان در هفته گذشته باعث شده است تا هم‌اکنون شاهد شکافی جدی در بدنه رهبران سیاسی کابل باشیم و این‌که قطعاً امکان زمان نزدیک تجمیع این رهبران بر سر یک هیئت جامع و فراگیر برای حضور در مذاکرات بین‌الافغانی با گروه طالبان بعید به‌نظر می‌رسد.

نکته قابل تأمل دیگر، این است که نه آمریکا، نه گروه طالبان، نه حکومت حاکم کنونی در افغانستان و نه رهبران سیاسی این کشور، هیچ کدام طرح و نقشه راهی مشخص برای آینده حکومت‌داری در این کشور ندارند. حال این سؤال مطرح می‌شود: با توجه به همه این بدبینی‌ها و کم‌وکاست‌ها و عدم برنامه‌ریزی‌ها چرا توافق صلح میان آمریکا و طالبان با این عجله به امضا رسیده است؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ ریاست جمهوری این کشور، نیاز به پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا دارد. او پس از سر کار آمدن با افزایش چندهزارنفری در تعداد نیرو‌های نظامی آمریکا در افغانستان تلاش کرد از طریق نظامی و حملات گسترده بمب‌افکن‌های خود گروه طالبان را به زانو در آورد، اما پس از حدود ۲ سال نه این‌که در این اقدام موفق نبود، بلکه براساس گزارش‌های نهاد‌های معتبر امنیتی آمریکا گروه طالبان قدرتمندتر از همه ۲۰ سال گذشته به حیات خود در افغانستان ادامه داد.

او که خود را به سال آخر دور نخست ریاست جمهوری خود نزدیک می‌دید، تصمیم گرفت تا از طریق سیاسی از منجلاب افغانستان خود را بیرون بکشد. همان‌طور که شاهد هستیم در این توافق گروه طالبان، آمریکایی‌ها را مجبور به خروج از افغانستان طی کمتر از یک سال و نیم کرده است. از سوی دیگر طالبان با این توافق توانسته سند آزادی ۵ هزار زندانی خود را کتباً از آمریکایی‌ها و در حضور ۳۰ کشور و سازمان بین‌المللی بگیرد.

گروه طالبان معتقد است و اطمینان دارد که بدون حضور نیرو‌های خارجی دولت افغانستان حیاتی نخواهد داشت و آن‌ها می‌توانند در کمتر از چند ماه وارد کابل بشوند و امارت اسلامی مورد نظر خود را برپا کنند، در واقع باید پیروز میدان مذاکره سیاسی و نظامی میان آمریکا و طالبان را تا اینجای کار طالبان دانست.

اما آنچه روشن می‌نماید این است که آمریکایی‌ها پس از حدود ۲۰ سال حضور نظامی و همه‌جانبه در افغانستان خواهان رها کردن تمام منافع خود در این کشور نیستند و به‌راحتی خاک افغانستان را ترک نخواهند کرد. ترامپ برای پیروزی در انتخابات آتی با عجله فراوان این توافق را به امضا رسانده و عکس یادگاری این وزارت خارجه خود با طالبان را گرفته است، اما او طرف مقابل خود را به‌خوبی نمی‌شناسد، طرف مقابل او یک گروه شبه‌نظامی است که تعهدات یک دولت مستقل و شناخته‌شده بین‌المللی را ندارد. ترامپ بر این باور است همان‌گونه که با ایران در برجام با چین در توافق تجاری و با کره شمالی در مسائل هسته‌ای برخورد کرده این بار نیز می‌تواند با گروه طالبان برخورد کند.

او به‌زعم خود ابتدا توافق را به امضا رسانده است و در آینده می‌تواند به‌بهانه‌های مختلف زیر این توافق بزند و طالبان هم به‌خاطر پایبندی به این تعهد مجبور است سلاح خود را بر زمین بگذارد، اما باید گفت طالبان تا اینجای کار علاوه بر تمام امتیازاتی که از طرف آمریکایی گرفته‌اند، حاضر به خلع سلاح و اجرای آتش‌بس عمومی در افغانستان نشدند، این بدان معنی است که طالبان تمام بدنه نظامی خود را در سراسر افغانستان حفظ خواهد کرد و به‌محض این‌که آمریکایی‌ها ذره‌ای از این توافق عدول کنند بار دیگر آتش جنگ در افغانستان شعله‌ور خواهد شد.

باید ترامپ، وزارت امور خارجه آمریکا و مشاوران او در عرصه افغانستان را بازنده نهایی توافق صلح دانست. اگر تاکنون چیزی حدود کمتراز ۵۰ درصد از مردم افغانستان هنوز هم علاقه‌ای به حضور آمریکا در کشورشان داشتند از این تاریخ تمام ملت افغانستان شاهد خیانت و خباثت آمریکایی‌ها در قبال خود هستند. از این پس علاوه بر گروه طالبان مردم افغانستان نیز به‌صورت جدی مخالف حضور آمریکا در کشورشان خواهند بود.

ترامپ در نقشه نهایی خود در توافق صلح با طالبان، دچار یک شکست و یک انحطاط جدی شده است و در ماه‌های آینده همین توافق که او امروز از آن به‌عنوان یک پیروزی یاد می‌کند، شکستی در کارنامه دولت آمریکا در آسیا خواهد بود./1360/