برای رسانههای جهانی که هم آنتنهای تلویزیونی قدرتمند و هم پایگاههای اینترنتی دارند، چه در شاخههای فارسیزبانشان و چه در شاخههای زبان اصلی، پوشش سریع و گسترده اخبار به معنای کنترل و هدایت افکار عمومی است. از این حیث حتی میان رسانههای همسو در یک کشور هم رقابت حساسی در چنین بحرانهای سیاسی جهانی در جریان است و این رقابت حتی در شکل جملهبندی تیترها هم وارد میشود.
CNN
CNN که این روزها در حوزه سیاست داخلی در پرداخت به مهمترین اتفاق روز آمریکا یعنی استیضاح ترامپ، موضعی منتقدانه و همسو با دموکراتها داشته، در موضوع حمله تروریستی آمریکا به یک مقام رده بالای نظامی ایران در کشور عراق هم از همین زاویهدید اختلافات داخلی به مسأله پرداخته است. نگاهی به مهمترین تیترهای این رسانه در پایگاه خبریاش مسأله را روشنتر میکند: «ایران با حمله موشکی به پایگاههای آمریکا در عراق تلافی کرد»، «ایران حملاتش را اقدامات متناسب با دفاع از خود، قلمداد میکند» و «حملات ایران نشان میدهد که ایران قصد کشتار زیاد از آمریکاییها را نداشته است» تیترهایی هستند که نشان میدهند خط کوچک جلوه دادن کشتههای آمریکاییها در کنار مقصر جلوه دادن ایران حمله موشکی به افکار عمومی آمریکا از سیاستهای اصلی این شبکه خبری است. تحلیل محتوای میزگردها، گزارشها و مصاحبهها نیز این مسأله را تأیید میکند که همراهی با استیضاح ترامپ برای این رسانه به معنای همراهی با اقدام متقابل ایران در واکنش به دستور جنونآمیز ترامپ نیست. پوشش خبر تأیید یک سناتور دموکرات آمریکایی بر اقدام ترامپ تنها یکی از این موارد است. در واقع CNN مراقب است که مناسبات داخلیاش با ترامپ به معنای همراهیاش با اقدام تلافیجویانه ایران معادل نشود. گزارشی از قدرت تسلیحاتی آمریکا هم در این رسانه، قدرتنمایی با این خط خبری جنگطلبانه را پشتیبانی میکند.
Fox news
Fox news، رسانه آمریکایی دیگری است که تیتردیروز پایگاه اینترنتیاش را اینطور تنظیم کرده بود: «سانحه هواپیمای مسافربری در تهران، ساعاتی پس از حمله موشکی به پایگاههای آمریکایی برای انتقام ترور ژنرال.» این رسانه که مواضعش را نزدیک به پنتاگون و ترامپ اتخاذ میکند، در مطالب و تیترهای جداگانه دیگری این اتفاقات را با هم همراه و تحلیل کرده است. در یکی از این مطالب ایران به عدم بازگشایی جعبه سیاه هواپیمایی سانحهدیده متهم شده است. این درحالی است که مراحل تسلیم و بازگشایی جعبه سیاه این هواپیما به سازمان هواپیمایی کشوری انجام شده است. این رسانه نیز در مطلب دیگری مسوولان ایالات متحده را در برابر اقدام متقابل ایران، همراه و همدست نشان داده و با تیتر «پلوسی و سایر تصمیمسازان کشور به حمله موشکی ایران به پایگاههای آمریکایی در عراق واکنش نشان دادند» این محور را مورد تأیید قرار داده است. خط وحدتآمیز نشان دادن اظهارات مسوولان دموکرات و جمهوریخواه، خط مشترک رسانه منتقدی چون CNN و رسانه همسویی چون FOX است.
BBC
اما رسانه بریتانیایی BBC نیز در صفحه اول پایگاه خبری خود، دو خبر را به سقوط هواپیمای اوکراینی اختصاص داده و این مطالب را در کنار خبری از حمله موشکی ایران به پایگاههای آمریکا در عراق و مطلبی درباره قدرت تسلیحاتی ایران قرار داده است. اولین مطلب پایگاه خبری این رسانه به توضیح تایملاین اتفاقاتی که منجر به حمله موشکی ایران شده پرداخته و درباره احتمال افزایش تنشها گمانهزنیهایی کرده است. در مطلب دیگری که با موضوع قدرت تسلیحلاتی ایران نوشته شده این پایگاه خبری در مجموع، توان نظامی ایران را متوسط رو به ضعیف دانسته است. مطالب دیگر علاوه بر مانور دادن بر تعداد کشتههای سانحه هوایی با نقل قول ناقصی از رییس سازمان هواپیمایی کشوری مدعی شدهاست که ایران قصد تحویل جعبه سیاه را ندارد. این درحالی است که طبق قوانین، جعبه سیاه باید در داخل کشور بماند اما مقامات اوکراینی نیز میتوانند در جلسه بازگشایی جعبه حضور داشته باشند.
عدم اعلام کشتههای آمریکایی در حمله موشکی ایران به پایگاههای این کشور در عراق از یک سو تلاش رسانههای آمریکایی و انگلیسی برای کوچک جلوه دادن این اقدام را نشان میدهد و از سوی دیگر در رسانههای غیرهمسو با دولت به نوعی موید سیاست کاهش تنشها با ایران است. با این حال این راهبرد در کنار مقایسه قدرت نظامی آمریکا و ایران، نشانه سعی این رسانهها برای جهت دادن به افکار عمومی است.
DW
خبرگزاری آلمانی دویچهوله در صفحه اروپایی خود با دو تیتر اصلی به موضوع ایران پرداخته است: «پوتین از مرکل برای صحبت درباره بحران ایران دعوت کرد»؛ «ناتو در میان تهدیدات احتمالی در رابطه با بحران ایران تشکیل جلسه میدهد». این دو تیتر کلیه وقایع را برخلاف رسانههای آمریکایی و انگلیسی در عبارت «بحران ایران» خلاصه کردهاند. این رسانه اروپایی طبعاً خط میانجیگری را پررنگ کرده و در آن نقش آلمان را برجستهتر نشان داده است.
24 France
فرانس24، شبکه دولتی فرانسه نیز در پایگاه خبری اینترنتی خود اگرچه در خبر اصلی به موضوع نامرتبط «کارلوس گون» پرداخته اما علاوه بر قرار دادن هشتگ ایران در ابتدای نوار دستهبندی خود، در سایر اخبار اصلی بعدی هم در 4تیتر اول به اتفاقات اخیر مرتبط با ایران پرداخته است. اولین تیتر این پایگاه با عکسی از رهبر معظم انقلاب اینطور نوشته است: «سخنگوی پارلمان عراق، حمله موشکی ایران را تحت عنوان خشونت علیه حاکمیت محکوم کرد». این تیتر به اندازه کافی گویای مواضع موثرترین کشور اتحادیه اروپا و ناتو در قبال اقدامات ایران است اما تیتر دیگر «ترامپ و پنتاگون تاکید میکنند که آمریکا طرحی برای خروج نیروهایش از عراق ندارد» نشان میدهد که اروپا نه تنها در کنار ایران نمیایستد بلکه راهبردش در پوشش تصمیمات سران آمریکاییها، تاییدآمیز و همسو نیز هست.
بیبیسی فارسی
اما رسانههای فارسیزبان خارجنشین که بعضاً شاخه فارسی همین شبکههای پیشگفته هم هستند با توجه به مخاطب فارسیزبان و ایرانی خود، در برخی جزئیات با لحن متفاوتی اخبار را پوشش دادهاند. در این میان شبکه بیبیسی فارسی این روزها در فضای خبری رسانههای فارسیزبان از سایرین بیشتر خبرساز شده است. این شبکه در پایگاه خبری خود در مجموع بر ضعیف نشان دادن قدرت نظامی ایران در برابر اسرائیل و آمریکا تمرکز کرده است. کوچک جلوه دادن حمله موشکی ایران و برجستهسازی تعداد کشتههای سانحه هوایی و حادثه کرمان، از دیگر تاکتیکهای این رسانه است که اهداف دیگرش را پشتیبانی میکند. این شبکه در تلویزیون خود البته مصاحبه با چهرههای منتقدی را هم در دستور کار قرار داده است که از آن جمله میتوان به مصاحبه با اردشیر زاهدی اشاره کرد. انتقاد از اقدام ترامپ در حمله به ماشین حامل سردار سلیمانی، در این رسانه تنها خط پررنگ علیه آمریکا حساب میشود که البته به موازات رسانههای دموکراتها حرکت میکند و فاصله ایمنش را با تأیید
مقابله به مثل ایران نگه میدارد.
ایران اینترنشنال
اما رسانه سعودی ایران اینترنشنال هم در شبکه تلویزیونی و هم در پایگاه خبری خود آشکارا متهم کردن ایران به جنگافروزی در منطقه را در دستور کار قرار داده است. بزرگترین تیتر پایگاه اینترنتی این رسانه در کنار عکسی از رهبر انقلاب این جمله را به نقل از ایشان نوشته است: «این حملات کفایت نمیکند». افزایش تنشها در خاورمیانه و هراس در عین حرکت به سمت جنگ پررنگترین اتفاقی است که در این رسانه دیده میشود./1360/
منبع: روزنامه صبح نو