تاریخچه درگاه های ورود علوم یونانی به جامعه اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام رضوی در سومین همایش سیره امام رضا(ع) که امروز در مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار شد با اشاره به تاریخچه ورود علوم یونانی به ایران گفت: اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم دوره ورود فلسفه یونانی به جامعه اسلامی است.
رییس دانشکده علوم و معارف قرآنی دانشگاه قرآن و حدیث ادامه داد: علوم یونانی از دو درگاه وارد جامعه اسلامی شده اند؛ نخستین درگاه منطقه شام و بغداد است که از زمان بنی امیه ترجمه شروع شده و تا مأمون استمرار داشته است؛ در این دوران نزدیک به دویست کتاب ترجمه شده البته این ترجمه ها به صورت دستوری بوده است.
وی اضافه کرد: درگاه دیگر نیز که کم به آن پرداخته شده، درگاه شرقی یا خراسان بزرگ است؛ شواهد فراوانی برای ورود علوم یونانی از این منطقه به جامعه اسلامی وجود دارد؛ ورود فلسفه یونانی به جامعه اسلامی از منطقه خراسان پیش از بغداد بوده و به صورت طبیعی نیز رخ داده و دستوری نبوده است.
حجت الاسلام رضوی در ادامه به تاریخ منطقه خراسان اشاره کرد و گفت: هنگامی که باختری ها که باقی مانده های یونانی از زمان اسکندر هستند به حکومت رسیدند بیش از 125 سال برای ترویج فرهنگ یونانی تلاش کردند و این ترویج به قدری مؤثر بوده است که امپراتوری پس از آنها نیز تحت تأثیر این فرهنگ کتیبه ها را به زبان یونانی نوشته است و حتی در زمان حاکمان اسلامی نیز این اثر دیده می شود.
وی با بیان این که درگاه خراسان در ترویج فرهنگ غرب در بغداد نیز نقش داشته است، اظهار کرد: مأمون که عهده دار ورود کتاب های رومی به بغداد بوده، از خراسانی ها تأثیر گرفته است؛ طبقه اول و دوم فلاسفه جهان اسلام اهل خراسان هستند که بلخی نامیده می شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: زمانی که امام رضا(ع) وارد خراسان می شود خراسان یکی از درگاه های ورودی علوم یونانی بوده است بنابراین احادیثی که از این حضرت صادر شده با توجه به موقعیت و شرایط منطقه است یعنی زمانی که از مسائل فلسفی و وجود خدا یا تشکیک صحبت می کند بدون سابقه نیست بلکه با توجه به اندیشه های رایج در خراسان است.
وی ادامه داد: باید میراث حکمی امام رضا(ع) را با توجه به سابقه فکری و ذهنی که در خراسان بوده مقایسه کرده و تفاوت ها و اشتراکات را به دست آورده تا بتوان حکمت شیعی را بدون زوائد و حاشیه هایی که برای آن مطرح شده را عرضه کرد./1324/پ202/ب1