بیانیه گام دوم؛ همتها برکتها غفلتها (بخش سوم)
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در دو نوشتار پیشین به تبیین بیانیه گام دوم انقلاب و همتهای مطروحه در کلام رهبر معظم انقلاب و برخی از برکتهای انقلاب و نظام پرداختیم، آنچه در پی میآید ادامه مبحث برکتها در بیانیه گام دوم است.
اوج مشارکت مردمی و مسابقه خدمترسانی
«ثالثاً: مشارکت مردمی را در مسائل سیاسی مانند انتخابات، مقابله با فتنههای داخلی، حضور در صحنههای ملّی و استکبارستیزی به اوج رسانید و در موضوعات اجتماعی مانند کمکرسانیها و فعالیتهای نیکوکاری که از پیش از انقلاب آغاز شده بود، افزایش چشمگیر داد. پس از انقلاب، مردم در مسابقهٔ خدمترسانی در حوادث طبیعی و کمبودهای اجتماعی مشتاقانه شرکت میکنند.»
در این فراز سخن رهبر معظم به برکتهایی که از سوی مردم نصیب این انقلاب و کشور گردیده است، اشاره شده است:
- حضور و مشارکت سیاسی در انتخابات
- مقابله با فتنههای داخلی
- حضور جانانه در صحنههای ملی و استکبارستیزی
- کمکرسانی و نیکوکاری در بین مردم
- مسابقه خدمترسانی در حوادث طبیعی
- حضور مشتاقانه در رفع کمبودهای اجتماعی
برای روشن شدن این سرفصلها شایسته است به مقدمه قرآنی و روایی توجه کنیم و آن این است که: سه واژه با سه پیام که متناسب با این بخش از بیانیه است را توضیح میدهیم؛ سعی، سرعت و سبقت.
الف: سعی و کوشایی:
قرآن مجید تمام داشتههای ماندگار انسان را درگرو سعی و تلاش او میداند و بهصراحت میگوید: «وَأَنْ لَیسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَی؛ و اینکه برای انسان بهرهای جز سعی و کوشش او نیست و سعی و کوشش او بهزودی دیده میشود»(1).
در تبیین سعی و انواع و اقسام آن (مثبت و منفی) میفرماید: «إِنَّ سَعْیکمْ لَشَتَّیٰ/ فَأَمَّا مَنْ أَعْطَیٰ وَاتَّقَیٰ/ وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَیٰ/ فَسَنُیسِّرُهُ لِلْیسْرَیٰ/ وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَیٰ/ وَکذَّبَ بِالْحُسْنَیٰ/ فَسَنُیسِّرُهُ لِلْعُسْرَیٰ؛ سعی و تلاش شما گوناگون است امّا آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد و جزای نیک (الهی) را تصدیق کند، ما او را در مسیر آسانی قرار میدهیم! امّا کسی که بخل ورزد و (از این راه) بینیازی طلبد و پاداش نیک (الهی) را انکار کند، بهزودی او را در مسیر دشواری قرار میدهیم»(2)
خدمات انسان به هم نوعان و همکیشانش دو گونه است؛ خدمات مثبت و بزرگوارانه که دیگران را تکریم میکند و آن را به حساب خدا میگذارد که چنین رفتاری در سبک زندگی اسلامی مقدمه گشایش و آسان شدن و روان شدن زندگی میشود و خداوند از اینگونه تلاشها سپاسگزاری مینماید «فَأُولَٰئِک کانَ سَعْیهُمْ مَشْکورًا»(3) و از خدماتی که منت به دنبال دارد و قصد و آهنگ صاحب آن خدایی نیست اینگونه یاد میکند: «وَ قَدِمْنا إِلی ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً؛ و ما به سراغ اعمالی که انجام دادهاند میرویم و همه را همچون ذرات غبار پراکنده در هوا قرار میدهیم»(4)
بنابراین مؤمن باید در زندگی دنیایی همواره کوشا و ساعی باشد، برای زیست سالم و شایسته خویش از کدّ یمین و عرق جبین بهره گیرد تا زندگی دنیاییاش پربرکت شود و حیات طیبه پیدا کند و نسبت به حیات اخروی نیز با دستی پر و پروندهای درخشان با اعمال صالح روبرو گردد.
ب: سرعت:
شتاب و سرعت در کار بهویژه در کار خیر نیز مورد توجه و توجیه اسلام و قرآن است، گاهی کار عادی جواب نمیدهد باید همتها را دوچندان کرد، حرکتها را سرعت بخشید تا نتیجه بهتر و زودتر گرفت؛ یعنی هم کار خوب کرد و هم آن را به سرعت به انجام رساند.
قرآن میفرماید مؤمنان کسانی هستند که: «إِنَّهُمْ کانُوا یسَارِعُونَ فِی الْخَیرَاتِ وَیدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ۖ؛ آنان (خاندانی بودند که) همواره در کارهای خیر بهسرعت اقدام میکردند؛ و در حال بیم و امید ما را میخواندند.» (5)
و یا میفرماید: «وَ سارِعُوا إِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ؛ شتاب کنید برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان»(6)
ج: سبقت:
پیشی گرفتن در کارهایی که خدمت به دیگران است و یا ذات آن کار خیر و خوبی است، یکی از ویژگیهای مؤمنان راستین است: «أُولَٰئِک یسَارِعُونَ فِی الْخَیرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ؛ چنین کسانی در خیرات سرعت میکنند و از دیگران پیشی میگیرند (و مشمول عنایات ما هستند).»(7) و یا میفرماید: «فَاسْتَبِقُوا الْخَیرَاتِ ۚ؛ در کارهای خوب و خیر پیشی بگیرید»(8)
و در اساس، قرآن «سبقت» در امور خیر و کارهایی که به نفع جامعه و انسانها است را میزان و معیار تقرب و نزدیکی به خدا میداند.
با توجه به این آیات پیرامون اهمیت «سعی و تلاش» و «سرعت و سبقت» و «سبقت و پیشی گرفتن» فرمایشات رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب قابل لمس و قابل ستایش است که خدمت به دیگران و مشارکت در کارهای نیک و نیکوکاری و مسابقه در خدمترسانی را از برکتهای انقلاب میشمارند.
انقلاب اسلامی به این فعالیتهای نیک و کارهای خیر و کمک به هم نوع در حوادث طبیعی شتاب و سرعت بیشتری بخشید تا آنجا که مردم ما پس از انقلاب و در دوران دفاع مقدس و بعد از آن با یکدیگر در اینگونه امور مسابقه در خدمت داشتهاند.
بستر و فضای این مشارکت و مسابقه را این انقلاب و نظام اسلامی فراهم آورد و بر این نعمت و برکت باید خدا را سپاس گفت.
شتاب علمی
یکی از مواردی که رهبر فرزانه در این بیانیه به آن دستور «شتاب» دادهاند، شتاب درزمینهٔ علم و پژوهش است، ایشان در این باره میفرمایند: «ما هنوز از قلّههای دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّهها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهمترین رشتهها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کردهایم. عقبماندگی شرمآور علمی در دوران پهلویها و قاجارها در هنگامی که مسابقهٔ علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربهٔ سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگها عقب نگه داشته بود. ما اکنون حرکت را آغاز کرده و با شتاب پیش میرویم ولی این شتاب باید سالها با شدّت بالا ادامه یابد تا آن عقبافتادگی جبران شود.»
شتاب و نشاط علمی در کشور نباید کمرنگ شود، اقتدار علمی هر چه بیشتر شود مشکلات مردم کمتر میشود، راههای میانبر میتواند صعوبت معیشت مردم را به سهولت دگر سازد و گرههای کور تقدیر معیشت و تدبیر سیاست را بگشاید.
علم و پژوهش نور است و جهل و تاریکی ظلمت (اَلْجَهْلُ اَصْلُ کلِّ شَرٍّ)، جهل زدایی یعنی هم از جهل علمی و هم از جهالت عملی باید فاصله گرفت تا فضل علمی و فضیلت عملی جامعه ما را منور کند و راههای نرفته با شتاب بیشتری در مسیر نورانی طی شود.
ارزش انسان ز علـم و معـرفت پیدا شود/ بیهنر گر دعوی بیجا کند رسوا شود
هر که بر مردان حق پیوست عنوانی گرفت/ قطره چون واصل به دریا میشود دریا شود
ای که بر ما میکنی از جامه نو افتخـار/ افتخــــــار آدمـی کی جامه دیبا شود
قیمت گوهــــر شود پیدا برِ گوهرشناس/ قــدر مــا در پای میزان عمــل پیدا شود
آدمــی هرگــز نمیبیند ز سنگینی گزند/ از سبکمغزی بشر چون سنگ پیش پا شود
در مسیر زندگی هرگــز نمیافتد به چاه/ بــا چـراغ دین و دانش گر بشر بینا شـود
ما که در راه طلب دم از حقیقت میزنیم/ طــعنههای مــدعــی کی سدّ راه ما شود
سـر فـرو میآورد هر شاخه از بارآوری/ مـیکند افتــادگی انسان اگر دانـــا شود
دانایی توانایی است، جامعهای که در مسیر علم و دانش و پژوهش سرعت و شتاب بگیرد در میدان عمل و خدمترسانی به دیگران راههای کیفیتر و بهتری را جستجو میکند، علم و عالم مشعل و مشعلدار است، ملتهایی که سقوط کردند از این مشعل و مشعلداران فاصله گرفتند.
امروز مشعلدار ما حضرت امام خامنهای است که بارهای بار اعلام کردهاند: «من تا جان در بدن دارم از حرکت علمی کشور دفاع میکنم»
لبیک جانانه و شتابندهای لازم است تا ملت ایران از این فرصت تاریخی استفاده کند و گامهای بلند و افتخارآمیزی برای این نسل و نسلهای آینده بردارد، امید است در این مسابقه در شمار سارعین و سابقین باشیم و پرچمدار فتح قلههای فتح ناشده علمی بشویم، انشاءالله./9314/ی702/س
منابع
- سوره نجم، آیه 29.
- سوره لیل، آیات 4 تا 10.
- اسراء، آیه 198.
- فرقان، آیه 23.
- سوره انبیاء، آیه 90.
- آلعمران، آیه 133.
- مؤمنون، آیه 61.
- بقره، آیه 148.