عفو و گذشت باید جنبه تربیتی داشته باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله عالمی نماینده مجلس خبرگان رهبری، امروز در درس تفسیر صحیفه سجادیه که در مدرسه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: در فراز هشتم از دعای مکارم الاخلاق، امام سجاد(ع) بعد از درود و صلوات بر پیامبر(ص) و اهل بیت ایشان در محضر خداوند عرض می کنند بارالها؛ به من عنایت کن بتوانم در برابر کسی که به من جفا و اجهاف می کند از خودم دفاع کنم.

وی با بیان اینکه مظلوم بودن چند صورت دارد، عنوان کرد: گاهی مظلوم بودن آن است که انسان مورد ظلم قرار می گیرد اما توان دفاع از خود را ندارد که این خود دو صورت دارد یکی اینکه مورد جفا قرار گرفته و دیگر آنکه ناراحت آن است که چرا نمی تواند از خود دفاع کند.

آیت‌الله عالمی ادامه داد: اینکه انسان مورد جفا قرار می گیرد در اختیار انسان نیست و این امر تحت اختیار جفا کار است اما دفاع در اختیار آن کسی است که ظلم بر او اتفاق افتاده است. حال آن کسی که ظلم می بیند وقتی که قدرت پیدا می کند این قدرت پیدا کردن چند مرحله دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

نماینده مجلس خبرگان رهبری در ادامه بیان داشت: یک مرحله آن است که انسان نمی گذارد آن کسی که می خواهد در حقش جفا کند این ظلم را روا بدارد و این امر خوب است، اما نه گاهی اوقات نیز بعد از آن که مورد تعدی و ظلم قرار می گیرد یار و یاور پیدا می کند و یا وسیله ای برای دفاع می یابد در این هنگام است که باید به عملکرد خود توجه کند.

وی ادامه داد: این مطلب به سه شکل قابل تصور است اینکه انسان زمانی که مورد ظلم قرار می گیرد و قدرت پیدا می کند بهترین موضع گیری آن است که ضمن اینکه از ظلم ظالم جلوگیری می کند تا مورد ظلم قرار نگیرد گاهی از آن ظالم انتقام نمی گیرد و او را مورد عفو و بخشش قرار می دهد.

آیت‌الله عالمی اضافه کرد: این عفو نیز از موضع قدرت بوده و لذت بخش است اما طبق صریح روایات؛ لذتی که در گذشت است در انتقام نیست، کسی که قدرت پیدا می کند در حدی که از ظالم جفا دیده باید بر او روا بدارد در غیر این صورت ممکن است موضع مظلوم به موضع ظالم تغییر جهت پیدا کند.

نماینده مجلس خبرگان رهبری در ادامه بیان داشت: امام سجاد(ع) در این فراز می فرمایند: خدایا، به من قدرت بده ابتدا بتوانم دفع ظلم کنم و دیگر آنکه ظلم نکنم؛ مطلب دیگری که در این فراز بیان شده آن است که حضرت از خداوند نطق گویا و بیان رسا در خواست می کنند تا کسی را که ایشان را مخاصمه می کند مغلوب کنند.

وی افزود: برای مثال گاهی انسان با کسی مواجه می شود که به راحتی دشنام می دهد یا عیوب انسان را به رخ می کشاند یا سخنان زشتی بر زبانش جاری می کند، گاهی اوقات انسان زبان گویا و فهم عمیق از کلام ندارد نمی تواند او را آرام و ساکت کند و او همچنان به دشنام خود ادامه می دهد ولی امام سجاد(ع) از خداوند درخواست می کنند که خدایا به من زبانی بده که با آن کلام بتوانم در مقابل کسی که با من مخاصمه می کند ایستادگی کنم و او را از دشنام دادن باز بدارم.

آیت‌الله عالمی ادامه داد: گاهی یک انسان نادان حرف زشتی می گوید اما فرد دیگری حکیمانه پاسخ او را می دهد و او را از سخنان خود پشیمان و نادم می کند، این پاسخگویی در برابر این فرد نادان جنبه تربیتی داشته و گاهی این پاسخگویی مناسب آن طرف دشنام دهنده را پشیمان کرده و متوجه کار زشت خود می کند تا دیگر هرگز با کسی چنین سخن نگوید.

نماینده مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: بنابراین آن چیزی که امام سجاد(ع) از خداوند می طلبد جنبه اثباتی این سخن است که خدایا به من زبانی بده که در برابر کسی که با من به مخاصمه بر می خیزد و دشنام می دهد با زبانی سخن بگویم که او از دشنام خود نادم شود و دیگر به کسی دشنام ندهد؛ این چقدر زیبا است که زبان انسان اثر و نقش تربیتی داشته باشد.

این استاد درس اخلاق خاطرنشان کرد: در فراز بعدی امام سجاد(ع) از خداوند می خواهد به ایشان قدرت دهد تا با کسی که بر حضرت عناد می ورزد مسلط شوند و او را تربیت کنند و خویش را از خدعه و کید دشمنان برهانند./813/پ202/ب1