در مدرسه علمیه خواهران ثامن الائمه؛
جلسه اساتید نیم سال دوم تحصیلی 97_ 98 برگزار شد
جلسه اساتید نیم سال دوم تحصیلی 97_ 98 با حضور حجت الاسلام جازاری معمویی در مدرسه علمیه خواهران ثامن الائمه(ع) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام جازاری معمویی تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع)، امروز در جلسه اساتید نیم سال دوم تحصیلی 97_ 98 که در همین مدرسه علمیه برگزار شد، ضمن تسلیت به مناسبت سالروز شهادت حضرت زهرا(س) گفت: امید است تمام اعضای خانواده مدرسه علمیه ثامن‌الائمه(ع) در ظل ولایت ایشان مشمول دعای این بانوی بزرگوار قرار بگیرند.
وی نتیجه برگزاری چنین جلساتی را تبادل آرا و تجارب میان اساتید و مسؤولان حوزه بیان کرد و ادامه داد: چنین جلساتی باید در سال چندین نوبت برگزار شود و این دورهم نشینی نباید مختص به یک‌ترم باشد.
حجت الاسلام جازاری معمویی پنج محور را به‌عنوان مهم‌ترین ارکان توفیق اساتید در تعلیم و تربیت طلاب دانست و ابراز کرد: محور نخست موضوع اخلاق محوری و تخلق اساتید در اداره جلسات درسی است.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) در ادامه با تأکید بر اینکه در حوزه باید اخلاق و تزکیه نفس محور همه فعالیت‌ها باشد، اظهار داشت: فعال و کوشا بودن طلاب در امر کسب اخلاق و تقویت اعتقاد بسیار حائز اهمیت است و اساتید در تحقق این مهم بسیار نقش قابل‌توجهی دارند. درگذشته این سلوک و رفتار اساتید بود که طلاب را به‌جانب اخلاق و تهذیب نفس رهنمون می‌کرد و درس اخلاق به معنای امروز آن مطرح نبود. زیرا اساتید در عمل اسوه بودند، رفتار آنان مبین و معیار ارزش‌های اخلاقی به شمار می‌رفت.
وی افزود: اما امروزه درس اخلاق به‌صورت واحد درسی شده است و این امر توانسته تا حدودی مسؤولیت فردی اساتید حوزه را در انتقال ارزش‌های اخلاقی تضعیف کند. اما باید دانست که همواره سلوک و آداب اخلاقی اساتید دروس موردتوجه طلاب است. بنابراین مدرسان محترم هستند چراکه باید با رفتار خویش آموزش‌های اخلاقی را ضمن تعلیم دروس خویش آموزش دهند.
حجت الاسلام جازاری معمویی ادامه داد: مرجع بزرگ شیعیان مرحوم آیه الله سید ابوالحسن اصفهانی که بیش از نیم‌قرن دروس خارج فقه و اصول تدریس می‌کردند حتی یک جلسه درس اخلاق شکلی افاضه نکردند، اما شاگردان وی جلسات او را محفل اخلاق می‌دانستند که در ضمن آن تدریس دروس عالی نیز بود.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) در بیان محور دوم به شیوه تدریس و هنرهای معلمی اشاره کرد و ادامه داد: اساتید ضمن تدریس تلاش کنند تا با بهره‌گیری از هنرهای تعلیمی خود، ضمن تشویق و تحریض طلاب به درس و بحث، علقه‌های دینی و مذهبی رابین آنان افزایش دهند. وظیفه استاد تنها بیان دروس در حد سرفصل‌های معین‌شده آن نیست بلکه، هنر وی در ایجاد علاقه و انگیزه در طلاب به‌منظور پیگیری درس و فراگیری عمیق آن باید قرار بگیرد.
وی افزود: برخی از دروس حوزوی چندان دارای ظرافت و سادگی لازم نیستند. استاد این دروس باید از مهارت‌های خاص خود در تشویق و ترغیب طلاب به فراگیری آن‌ها استفاده کنند. ازجمله مشکلات امروز حوزه‌های خواهران، متن محوری است. این امر تا حدودی اساتید را در کلیشه خاصی قرار داده که آنان تنها به میزان و محدوده درسی مقید شده‌اند. اگرچه نظم در ارائه درس امری ضروری است ولیکن تشخیص استاد و معیارهای مهم جانبی نباید فدای انحصار در متن معین شود.
حجت الاسلام جازاری معمویی تقویت روحیه مسؤولیت پذیری را از دیگر وظایف مهم اساتید و محور سوم آن برشمرد و گفت: اساتید حوزوی باید از سه مسؤولیت مهم خویش در رابطه با حوزه و طلاب مطلع بوده، در اجرای آن تلاش داشته باشند، نخست مسؤولیت آنان در قبال آنچه به عنایت الهی فراگرفته‌اند و امروز موظف به نشر آن هستند. این مسؤولیت موجب تلاش آنان در جهت فهم بهتر خود اساتید و تلاش در توسعه آموزه‌های خویش می‌شود. مطالعه دائم و به دنبال نکات جدید بودن، از ثمرات این مسؤولیت است.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) ادامه داد: مسؤولیت دوم آن‌ها در قبال مدارسی است که در آن به تدریس مشغول‌اند. باید بدانند که مدارس خانه دوم آنان است که باید در تزیین و لطافت آن کوشا باشند. می‌دانم که حقوق و شرایط مالی امروز این حوزه حقیقتاً متناسب و شایسته جبران زحمات ایشان نیست، اما مساله حوزه علمیه مساله معنویت و ملکوت است. برکت همین مختصری که می‌دانیم موردنظر حضرت ولی‌عصر صلوات الله است ارزش خاصی دارد. اما درعین‌حال استاد محترم بداند که رونق حوزه و مدرسه درگرو این است که آن را از آن خود بداند و در نشاط و آبادانی معنوی و مادی آن بکوشد.
وی در ادامه با اشاره به مسؤولیت سوم گفت: استاد بداند هدف وی تربیت و تعلیم و پرورش طلاب است و نه صرفاً تدریس در ساعت معین. وقتی به این مسؤولیت خویش پی برد، وضعیت طلبه برای او مهم خواهد بود. انیس و دلسوز و مادری مهربان برای آنان می‌شود.
حجت الاسلام جازاری معمویی ادامه داد: ارتباط عمیق استاد و شاگرد همواره مهم‌ترین عنصر تربیت و پرورش به شمار می‌رفته لذا این مسؤولیت را باید مهم‌تر از دو مسؤولیت قبلی برشمرد. نمی‌توان به مشکلات روحی و شخصی طلاب توجه نداشت. در سنت کهن حوزه‌های علمیه بود که اساتید گاه در دل شب به سراغ طلاب خویش می‌رفتند و از آنان دلجویی کرده و آنان را راهنمایی می‌کردند. با توجه به شرایط امروز جامعه و آسیب‌های موجود، باید تلاش داشت تا روحیات طلاب آرام و با اطمینان و بدون دغدغه باقی بماند. البته این امر دشواری است ولی درهرحال در زمره وظایف اساتید است.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) بیان داشت: بنده در نظام آموزشی و یا متدولوژی تدریس در سیستم‌های غربی نیز این مسؤولیت را مهم دیدم. استاد در دانشگاه و حوزه علمیه مسیحیت کاتولیک نیز در ضمن تدریس دروس تخصصی خود باید نظارت دقیق بر رفتار و شرایط دانشجو داشته باشد. در حقیقت مسؤولیت وی در تدریس عنوان درسی خلاصه نشده بلکه پرورش طلاب و دانشجو در ضمن تدریس عنوان وظیفه استاد و مربی آموزشی به شمار می‌رود.
حجت الاسلام جازاری معمویی درباره ضرورت روحیه نشاط و تحرک در طلاب به‌عنوان محور چهارم چنین عنوان کرد: مدرس موفق کسی است که بتواند در وجود طلاب ایجاد انگیزه، علاقه و نشاط کند تا در ضمن تعلیم و آموزش، طلبه را بانشاط و روحیه‌ای متناسب بپرورد و در پرتو این نشاط مشکل‌ترین درس برای طلبه سهل، آسان و زیبا می‌شود. در حقیقت نشاط و طراوت روحی دانش‌آموز، طلبه یا محقق، امروزه از مهم‌ترین ارکان و عناصر نظام آموزشی در دنیا به شمار می‌رود. این نشاط البته به عوامل مادی و معنوی متعددی بستگی دارد. ازنظر مادی شما به معماری‌های سنتی حوزه‌های علمیه قدیمی نگاه کنید. شکل ظاهری آن‌ها و چیدمان مدرس و سالن‌های تدریس و حوزه وسط حیاط مدرسه و گنبد کلاس‌ها همه و همه به نوعی در ایجاد روحیه و نشاط طلاب مؤثر بوده‌اند.
وی افزود: رنگ آجرها و نمای ظاهری در نشاط‌بخشی اثر فراوان دارد. درخت‌کاری‌های حوزه از میوه و غیر آن نیز می‌توانست در طراوت طلاب اثر عمیقی داشته باشد. اما متأسفانه حوزه‌های علمیه خواهران از این امور محروم‌اند. غالباً آپارتمان مدرسه‌اند و در نظامی همچون کلاس‌های اداری باید به تعلم بپردازند. این شکل و ظاهر هم برای استاد خسته‌کننده و ملالت‌آور است و هم برای طلاب. در تهران که لااقل این محرومیت کاملاً واضح است. جنس زن که ظرافت و لطافت طلب است با این شرایط قطعاً آسیب روحی می‌بیند حال بسته به افراد کم‌وزیاد دارد.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) ادامه داد: نوع کتاب‌های درسی و شیوه چاپ و قلم نویسندگان آن‌ها نیز غالباً از نظام زیبایی بی‌بهره‌اند. فضای سنتی برخی از حوزه‌ها در ضمن نگاه سنی‌ات اساتید و مسؤولان مدارس هم بر این سختی افزوده و خلاصه ازنظر نشاط مادی و طراوت‌های آن، ما محرومیت شدیدی در مدارس خواهران می‌بینیم.
حجت الاسلام جازاری معمویی با اشاره به فعالیت‌های معنوی حوزه‌های علمیه خواهران، ابراز کرد: ازنظر معنوی نیز نوع فعالیت‌های مدارس علمیه خواهران در برگزاری مراسم‌های شکلی مذهبی خلاصه‌شده است. جریان‌های هنری نیز هنوز در مدارس آنان ظهور و حضور سزاواری نیافته‌اند. بنابراین موضوع نشاط به‌صورت جدی مطرح نیست. حال باید به عرض من پی ببرید که مسؤولیت ایجاد نشاط و طراوت و زمینه‌های آن نیز با همین استاد محترمی است که هم حقوق مختصری دارد و هم باید در متن درسی گرفتار بماند و از سوی دیگر مراقب نظارت‌های خاص مرکز هم باشد تا دچار نگرانی از آن‌سو نشود کار سختی است اما وقتی پای عشق و احساس و اخلاص به میان بیاید آسان می‌شود. اینجا باید متولیان و مسؤولان و اساتید دست در دست هم به دنبال نشاط طلاب باشند.
وی افزود: سرحالی و نشاط و طراوت منشأ ایمان و تلاش و موفقیت افراد است. می‌توان با شکل‌دهی فیزیکی مناسب به مدارس و رنگ‌آمیزی‌های جوان پسندانه و بانشاط و معماری ارزشمند و زیبا در حد امکان شرایط فیزیکی آن را فراهم کرد. اما خود استاد نیز می‌تواند با شرایطی که در کلاس خود ایجاد می‌کند طلاب را به سمت‌وسوی این نشاط ببرد. گاهی تغییر فضای درسی، طرح برخی مباحث عمومی و اجتماعی، استفاده از طنز و فکاهیات، بیان برخی از خاطرات و امثال آن‌هم ممکن است اثر خوبی در تغییر ذائقه و شرایط روحی در کلاس داشته باشند. امیدوارم در جلساتی بتوانم برخی تجربیات و راهکارهایی که به ذهن می‌رسد را در جهت طراوت و نشاط‌بخشی به کلاس محضر شما بیان کنم.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) با اشاره به محور پنجم گفت: محور پنجم نیز توجه به مقتضیات زمان در تدریس، تعلیم و تربیت طلاب و شیوه‌های به کار گرفته‌شده در آن خصوص است که شاید بتوان گفت در شرایط امروز جامعه، از مهم‌ترین عوامل موفقیت استاد در وصول به هدف خویش از تربیت و پرورش است.
حجت الاسلام جازاری معمویی افزود: درگذشته تربیت و تعلیم جنبه فردی داشت و بین دو شخصیت حقیقی واقع‌شده بود. یعنی از معلم به شاگرد. اصولاً نشر دین و مذهب و علوم مرتبط با آن نیز از راه‌هایی همچون وعظ و خطابه مستقیم و مدرس و محافل این‌چنین صورت می‌پذیرفت و در مرحله دوم هم از طریق آثار مکتوب. اما امروزه در جریان تحولات مربوط به عصر مدرنیسم و دوران پست‌مدرن، ابزار و وسایل انتقال داده‌ها و آموزه‌های علمی و دینی توسعه‌یافته‌اند از شکل سنی‌ات به دیگر شرایط جدید متحول شده‌اند. یعنی تلویزیون و هنرهای آن مانند سینما و مستند و غیره در کنار رسانه و اینترنت و هنرهای چندگانه توانسته‌اند سهم ابزار سنتی را در حد گسترده‌ای کاهش دهند و خود جانشین آن‌ها شوند. بنابراین استاد در مدارس و حوزه‌های امروزی باید به این نقش مهم ابزار جدید در تعلیم و تربیت نظر داشته باشد. به نظر من به‌جای مقابله با این ابزار که متأسفانه برخی از اساتید سنتی هنوز بر آن‌اند، باید از آن‌ها بهره گرفت و استفاده کرد و در بسیاری از موارد آن‌ها را هدایت کرد.
وی در ادامه بیان داشت: امروز نمی‌توانید اصرار کنید که جوان شما و شاگرد شما موسیقی را مذموم و منفور برشمرد. اما می‌توانید به او ارزش و ضد ارزش را در همین هنر معرفی کنید و از آثار آن در نشر دین و مذهب بیان کنید. قطعاً لحن و صدای دل‌نشین خواننده صلوات خاصه حضرت رضا را نمی‌توان نادیده گرفت. یا نوای زیبای خواننده اشعار توجه به حضرت صاحب‌الامر صلوات‌الله‌علیه که بعضاً جمعه‌ها پخش می‌شود.
تولیت مدرسه علمیه خواهران ثامن‌الائمه(ع) ادامه داد: بنابراین موسیقی جای خود را در مذهب نیز بازکرده است. اما نه از طریق حوزه و مدرسه علمیه، بلکه از طریق تلویزیون، همان ابزاری که ظاهراً سال‌ها مورد مخالفت حوزه بود. ازاین‌روست که جامعه امروز حوزه را مخالف هنر می‌شناسد. و البته و صدالبته که این اندیشه درستی نیست و حقیقت مذهب و حوزه بالطافت و هنر همراه است. هرچند به دلایلی این حقیقت مکتوم مانده است. اکنون باید استاد حوزوی تلاش کند تا با نگاه درست و منطقی به این هنرها، طلاب را تمشیت و راهنمایی کند. بنابراین تأکید می‌کنم که تلاش کنیم تا طلاب در برابر این مقتضیات روز به دنبال مقابله و مخالفت نرفته بلکه به دنبال چاره‌سازی و بهره بردن از نقاط مثبت و درعین‌حال آسیب‌شناسی نکات منفی برآید.
حجت الاسلام جازاری معمویی در خصوص اهمیت ارتباط دوستانه اساتید با طلاب، عنوان کرد: اساتید در عین قاطعیت باید تلاش کنند با طلاب تعاملات دوستانه داشته باشند و برطرف کردن مشکلات طلاب را در برنامه فعالیتی خود قرار دهند البته این ارتباط دوستانه نباید منجر به بی‌نظمی طلاب در عرصه‌های مختلف فردی و اجتماعی‌شان شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در آخر تأکید می‌کنم ازجمله مقتضیات زمان رویکرد دیالوگی و تقریبی است. حقیقتاً ما در عصری زندگی می‌کنیم که باید با تعامل و دوستی با دیگر ادیان و مذاهب گام‌های خود را در عرصه بین‌المللی درزمینهٔ مذهب و دین مستحکم کنیم. رعایت قواعد و اصول دیالوگ لازمه امروز حیات ادیان شده است. در شرایط کنونی باید جمود فکری را کنار نهاد و از جریان‌های رادیکال دوری گزید. باید بدانیم که تعداد شیعیان در جهان امروز در برابر آمار دیگر مذاهب اسلامی و ادیان ابراهیمی چشمگیر نیست. فراموش نشود که در جهان غرب و حتی شرق، اسلام با عقاید اهل تسنن شناخته می‌شود، از این رو اساتید محترم در کلاس ضمن آموزش موارد درسی خویش، طلاب را با مسائل امروز ادیان و مذاهب و جنبه تعاملی آن آشنا کرده و این‌گونه تعاملات خلاقانه را به طلاب آموزش دهند./813/پ202/ب1
ارسال نظرات