جنبه فلسفی علامه طباطبایی بر بُعد کلامی ایشان قوت دارد

دکتر محمد سعیدی مهر عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، ضمن گرامیداشت ایام بزرگداشت علامه طباطبایی(ره) به تبیین شخصیت فلسفی این عالم برجسته پرداخت و بر تقدم صبغه فلسفی ایشان بر صبغه کلامی وی تأکید کرد.

وی افزود: علامه طباطبایی(ره) یک شخصیت سترگ و بزرگ شیعی و اسلامی و شخصیتی در ابعاد است و همان طور که می دانید ایشان، هم مفسری بزرگ و هم فیلسوفی جلیل القدر و عظیم است و در عرفان و حوزه های دیگر علوم اسلامی نیز تبحر دارد. با این حال، من فکر می کنم شاید نتوان مرحوم علامه را متکلم به معنای مرسوم آن نامید.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به دلیل این مطلب افزود: این که می گوییم علامه طباطبایی(ره) متکلم نیست دست کم به این دلیل است که صبغه فلسفی دیدگاه های ایشان بر صبغه کلامی به معنای خاص آن که به نوعی در مقابل فلسفه قرار می گیرد غالب است، از این رو شاید مجاز باشیم حداکثر این تعبیر را به کار ببریم و بگوییم علامه یک «فیلسوف - متکلم» با یک «فیلسوف متأله» است.

وی تصریح کرد: البته مرحوم علامه آثاری در اصول عقاید با کلام به معنای خاصی هم دارند، از جمله شیعه در اسلام که طلاب با آن آشنایی دارند ولی من می خواهم بحثی را در حوزه الهیات خاص خدمت تان مطرح کنم که هم صبغه کلامی دارد و هم صبغه فلسفی.

سعیدی مهر با بیان این که علامه طباطبایی(ره) در موارد متعددی از الهیات بالمعنی الخاص آرای بدیع و ابتکاری دارد، گفت: از باب نمونه در بحث اثبات وجود خدا در کتاب شریف اصول فلسفه و روش رئالیسم و نیز در تعلیقات خود بر جلد ششم اسفار، تقریری از برهان صدیقین ارائه می کند که در مجموع بدیع است و به تعبیر دیگر می توان گفت برهان یا دلیل جدیدی در اثبات وجود حق تعالی است.

وی اضافه کرد: به همین ترتیب ایشان در مسائل دیگر نیز بحث های نویی دارد، از جمله در بحث عینیت صفات حقیقیه و ذاتیه با ذات خداوند دیدگاه خاصی را مطرح کرده است که البته تحلیل آن پیچیده است و به تأملاتی نیاز دارد./1330/ت۳۰۲/ج