انتشار کتاب «معناشناسی قلب در قرآن»

اين حقيقت تاريخى نه تنها از اهميت مسئله شناخت در کنار مهم­ترين موضوعات بنيادین خبر مى­دهد، بلکه از نقش زيربنایى آن در دستگاه دانش انسان نشان دارد.

در گام نخست، با ارائه يک اثر کوتاه، درآمدى بر دستگاه معرفت‌شناختى قرآن را در قالب کتاب علم و معرفت در قرآن و سنت معرفی گردید.

در ادامه با متد معناشناسى (semantics)، مهم­ترين مؤلفه ­هاى معرفت ­شناسى قرآن­ کريم مورد توجه قرار گرفت.  سپس در چند طرح، تعريف و منابع معرفت، از جمله موضوع (قلب) به طور اختصاص مورد پژوهش قرار گرفت.

«نظریه الانسان» یکی از بنیادی­ترین مباحث در علوم انسانی است. در قرآن و سنت، انسان‌شناسی پس از خداشناسی، کانونی ترین مفهوم به شمار می‌رود؛ به طوری که جهان‌بینی کتاب و سنت را می­توان در ارتباط دو سویه انسان و خدا به تصویر کشید.

انسان‌شناسی دانشی مستقل است که تأثیری مستقیم بر سایر دانش‌های انسانی دارد و از مبادی و مبانی مهم علوم انسانی محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که دانش معرفت‌شناسی بر آن استوار است.
به همین دلیل روان‌شناسی و انسان‌شناسی معرفت همواره یکی از محوری­ترین بخش‌های معرفت بوده‌اند.

«نظریه الانسان» در محورهای «بُعدِ بدنی، بُعدِ فرابدنی، بُعدِ اجتماعی» قابل پیگیری است.
از میان مفاهیم و واژگان قرآنی، «قلب» قلبِ مباحث انسان‌شناسی است که در هر سه محور نقش اساسی دارد.

در نگاه نویسنده، پرداختن به قلبِ فرابدنی به معنای نفی دو بُعد دیگر نیست، بلکه این سه بعد در کنار یکدیگر می­توانند به صورت مکمل عمل کنند. پرداختن به جایگاه قلبِ بدنی در معرفت و ایمان نیز به معنای جسم‌انگاری انسان نخواهد بود و انسان‌شناسی قرآن‌بنیان به هر یک از این ابعاد اهمیت می‌دهد.

این اثر، به عنوان اولین گام، بخشی از «نظریه الانسان» را شکل می‌دهد و امید می­رود به مرور زمان توسعه یافته، تکمیل و تدقیق شود تا در نهایت به یک نظریه کامل تبدیل شود.

اما اینکه چرا از میان سه بعد بدنی، فرابدنی و اجتماعی، فرابدن در قرآن انتخاب شد دو دلیل وجود دارد.
از یک سو و از لحاظ محتوایی، «قلب» کانون توجه مباحث انسان‌شناسی بوده است و فرابدن انسان علاوه بر جایگاه خاص خود می‌تواند واسطه بین قلب بدنی و قلب اجتماعی باشد. از سوی دیگر، جهان‌بینی قرآنی، به عنوان جهان‌بینی متن مؤسس اسلام در تدوین و تنظیم نظریه اسلام، باید اساس نظریه‌پردازی قرار گیرد.

بدین منظور ابتدا هستی‌شناسی قلب و سپس کارکردهای معرفتی و ایمانی و در مرحله سوم موانع آن مورد بررسی قرار گرفت.

این کتاب در چهار فصل سامان یافته است که به قرار ذیل است:
فصل اول: قلب و فرابدن،
فصل دوم: قلب و معرفت،
فصل سوم: قلب و ایمان،
فصل چهارم: قلب و موانع

کتاب “معنا شناسی قلب در قرآن” تألیف حجت الاسلام دکتر شعبان نصرتی، از سوی پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام، به زبان فارسی، در قطع رقعی، در ۳۷۴  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۷با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است./۹۲۵/د ۱۰۳/ش