بازآرایی در مقابل بازی جدید واشنگتن
به گزارش خبرگزاری رسا، با اعلام رسمی خروج دولت ایالات متحده امریكا از برجام، پرونده مواجهه نظام سلطه و نظام اسلامی وارد مرحله جدیدی شد كه شرایطی متفاوت از گذشته را داشته و مستلزم اتخاذ رویكردهای متناسب با مقتضیات جدید است. از آنجایی كه اتخاذ تصمیم صحیح در مقطع كنونی مستلزم فهم دقیق از شرایط جدید و بایسته‌های آن است، ضروری است مختصات حالت فعلی و لوازم آن بررسی گردد. به نظر می‌رسد اهم مختصات شرایط جدید پیش رو را در موارد ذیل به طور اجمال می‌توان بیان کرد:
اكنون مردم ایران و افكار عمومی جهان تجربه‌ای از دو نوع رویكرد متفاوت از سوی جمهوری اسلامی ایران و نیز ایالات متحده امریكا به دست آورده‌اند كه ماحصل رویدادهای چند سال اخیر است. در یك سو ایران اسلامی است كه به رغم بی‌اعتمادی به طرف مقابل، با اجرای دقیق مفاد توافق صداقت خود را نمایان ساخت و در سوی دیگر طرف غربی بود كه یا همچون امریكایی‌ها آشكارا نقض‌عهد كردند و یا همچون اروپایی‌ها با سیاست یك‌بام‌ودوهوا عملاً جانب انصاف را رعایت نكردند.
اكنون این تجربه -كه البته پرهزینه به‌دست آمده- پیش روی ماست كه عقل و تدبیر حكم می‌كند بدون مطالعه و عبرت‌آموزی از آن تصمیم جدیدی نگیریم. شاید مهم‌ترین نكته عبرت‌آموز این تجربه، بناگذاری توافق بر عدم‌اعتماد به طرف غربی و پرهیز از سهل‌اندیشی و خوش‌بینی است. اگر برخی نخبگان جامعه در سال ۱۳۹۷ هم مانند سال ۹۲ تا ۹۴ بر اساس ذوق‌زدگی و یا سهل‌اندیشی در تعامل با غرب عمل كنند، این به معنای عدم درس‌آموزی از تاریخ و یا به‌عبارتی بستن چشم روی واقعیت‌هاست.
۲- همان‌گونه كه در طول مذاكرات هسته‌ای از سوی مسئولین نظام بارها تأکید شد، هدف از مذاكرات فوق و توافق رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ایران بود. به عبارت‌دیگر مذاكرات و توافق گذشته اساساً كاركردی اقتصادی داشته است و انتظاراتی متناسب با همین كاركرد نیز بر آن مترتب بود.
اكنون در طی دوره پسابرجام بر همگان روشن شد كه این انتظار از متن و نتایج برجام محقق نشده و برجام حتی پیش از خروج علنی امریكا نیز نتوانست هدف اصلی خود برای ملت ایران محقق سازد.
اكنون دیگر انتظار اقتصادی از برجام ناقص فعلی نیز بیهوده است؛ بنابراین ناگزیر از پذیرش واقعیتی هستیم و آن تغییر معادله اثرگذار بر مواجهه ایران و غرب است. اگر تا دیروز تحریم‌ها متغیر اثرگذار بر صحنه مواجهه بود، تجربه بی‌فایده بودن توافق و تعامل برای تغییر اصل و یا اثر این متغیر را ثابت نمود.
اینك موضوع تعیین‌کننده دیگر «منافع اقتصادی» نیست، بلكه «منافع حیاتی» همچون «عزت ملی» است.
به بیان دیگر انتخاب‌های ملت ایران بین دو گزینه گشایش و یا ضیق معیشت نیست، بلكه برگزیدن راه «عزت» و یا «تحقیر» ملی است. درك این نكته راهبردی برای همه مردم و نخبگان از آن رو ضروری است كه دوگانه كاذب معیشت-توافق اگر روزی برای رسانه‌های غرب و غرب‌گرایان كاركرد داشت و مانع از مشاهده واقعیت‌های مذاكرات شد، اما اینك این فضاسازی‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی رنگ‌باخته و باید در فضایی عقلانی و مبتنی بر واقعیات تصمیم گرفت.
از این رو ضروری است تصمیم‌گیری در خصوص لاشه برجامانده از برجام تصمیمی مبتنی بر عزت ملی اتخاذ شود.
۳- معمولاً بازیگر هوشمند كسی است كه پویا بوده و در میانه بازی بتواند متناسب با تغییر بازی حریف، اقدام و آرایش متناسب اتخاذ كند.
از بزرگ‌ترین خطاهای یك بازیگر تصلب بر بازی گذشته و عدم درك شرایط جدید است. چه بخواهیم چه نخواهیم حریف ما بازی جدیدی شروع كرده و اگر نتوانیم متناسب با این بازی جدید بازآرایی و بازمهندسی لازم را دستور كار قرار دهیم، از او جا می‌مانیم و بازنده خواهیم شد.
اینك در ضمن حفظ اصول و سیاست‌های كلان، لازم است تاكتیك‌های مواجهه به صورت پویا بازطراحی شود. دیگر نمی‌توان از دیپلماسی لبخند و انعطاف انتظار موفقیت داشت. باید روی طیفی از اقدامات مقتضی از جمله تغییر رویكرد دیپلماسی، ارائه پاسخ‌های نامتقارن و غیرقابل پیش‌بینی برای حریف و حتی گزینه‌هایی همچون ترمیم و تغییر تیم فعال در میدان دیپلماتیك، اندیشه و طراحی كرد./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان