همه تلاش انسان باید برای کسب رضایت و خشنودی خدا باشد

 به گزارش خبرگزاری رسا، طبق روال چهارشنبه ها شامگاه دومین چهارشنبه از هشتمین روز از اولین ماه فصل بهاران در ایام تعطیلات نوروزی که اکثریت جلسات معنوی تهران تعطیل است، درب حسینیه ای قدیمی در کوچه های باریک و محله قدیمی  گلشن بر روی مشتاقان معارف اسلامی باز بود.

با وجود سایه سنگین تعطیلات بر پایتخت، این حسینیه نورانی و اسرار آمیز تعطیل نبود، بلکه شاهد حضور اقشار مختلف مردم خصوصا جوانان و طلاب حوزوی بود که از اقصی نقاط تهران خود را به این مکان معنوی رسانده بودند، تا در روز میلاد دردانه امام رضا(ع)، نهمین امام شیعیان، حضرت امام جواد(ع) عیدی خود را در این مجلس وعظ و سخنرانی و مولودی خوانی بگیرند.

سخنرانی هفتگی درس اخلاق آیت الله شیخ محمد علی جاودان، از شاگردان مرحوم آیت الله حق شناس (ره)، بعد از قرائت زیارت آل یاسین آغاز شد و این دومین جلسه هفتگی ایشان در سال جدید ۱۳۹۷ بود که با استقبال خواهران و برادران ایمانی در این مکان برگزار می شد.

تقسیم مردم به سه دسته بعد از نزول قرآن

آیت الله جاودان در این مراسم با اشاره به آیه ۳۲ سوره فاطر که خداوند می فرماید: « ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ »؛ گفت: خداوند در این آیه به امتی که به آنها قرآن نازل شده را به سه دسته تقسیم فرموده است.

این استاد حوزوی به معنی این آیه اشاره نمود و بیان کرد: در این آیه خدا می فرماید: سپس ارث دادیم این کتاب را به کسانی که آنها را برگزیدیم و منظور امت برگزیده و مسلمانان است که کتاب آسمانی آنها قرآن است؛ حال قرآن را به این امت ارث رساندیم، اما این امت به سه دسته تقسیم شدند.

آیت الله جاودان با اشاره به این سه دسته اظهار کرد: دسته اول «فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ» افرادی هستند که به خودشان ظلم می کنند، دسته دوم «وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ» این دسته دوم ظالم نیستند اما میانه رو هستند، و دسته سوم «وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ» اینان کسانی هستند که در خیرات از یکدیگر سبقت می گیرند.

وی ادامه داد: در قرآن دو دستور سرعت و سبقت در کارهای خیر را فرمودند، که باید به سوی خیرات و مقصد الهی با سرعت و سبقت حرکت کرد.

دسته اول ظالمین به نفس / نفس پرست

آیت الله جاودان با بیان ویژگی های دسته اول که به خودشان ظلم می کنند، گفت: خداوند فرمود «فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ»، این دسته به خودشان ظلم می کنند. این افراد کسانی هستند که قبله آنها به جای اینکه خدا و کعبه باشد، قبله آنها نفس آنها است. به جای اینکه دور کعبه و خانه خدا طواف کنند، دور نفس خود طواف می کنند.

وی ادامه داد: این افراد فقط دور نفس خود می گردند وهر کاری که انجام می دهند همه آن کارهایشان با هوا و از روی نفس است. حتی اگر نماز هم می خوانند، روضه هم می روند، مسابقه قرآن هم شرکت می کنند و هر کار خیر دیگری تمام انجام این کارها بر اساس هوا و هوس است.

این استاد حوزوی افزود: خدا هم می فرماید ما این قرآن را به این ها ارث دادیم اما از این ارث چیزی بدست نیاورند بلکه به خودشان ظلم کردند، و هر کاری هم که انجام می دهند چون بر اساس هوا و هوس است به خودشان ضرر می رسانند.

دسته دوم میانه روهای قابل اصلاح / قلب پرست

آیت الله جاودان در ادامه به ویژگی های دسته دوم که میانه روها هستند، اشاره و گفت: در ادامه این آیه خداوند دسته دوم را این چنین معرفی کرده و می فرماید: «وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ». این افراد میانه روها هستند که حدیث در توضیح این عبارت آمده این افراد کسانی هستند که دور قلب خود می گردند.

وی ادامه داد: دسته اول دور نفس می گردند و این دسته دوم دور قلب خود می گردند. انسان هر کار خوبی که انجام می دهد، نتیجه اش برای قلبش است که قلب خود را اصلاح می کند و با این کار خوب دارد یک دارو برای قلبش یا بگوییم جانش بکار می برد که اصلاح شود.

مثالی در مبارزه با هوا و هوس نفس

این استاد حوزوی به مثالی اشاره و افزود: مثلا انسان گرسنه است و سر یک سفره نشسته که چند نوع غذا جلوی او است، اما این فرد یکی از این غذاها را بیشتر دوست دارد، اما این غذا را که بیشتر دوست دارد را نمی خورد بلکه آن غذا که کمتر دوست دارد را بر می دارد و می خورد. هر سه نوع غذا انسان را سیر می کند اما اینجا جلوی دل خواستن دلش را گرفته است.

وی به نمونه ای دیگر اشاره و گفت: یا اینکه انسان یک صحنه را خیلی دلش می خواهد ببیند و آن را نگاه کند اما چشمش را کامل می بند و حتی روی خود را نیز بر می گرداند تا آن صحنه را نبیند. این نمونه ها نوعی از مبارزه با هوای نفس است که باعث اصلاح قلب می شود و اگر این روش را ادامه دهد قلبش اصلاح می شود و می تواند از دسته دوم به دسته سوم برود و جزء دسته سوم شود.

این نویسنده و محقق حوزوی تصریح کرد: اگر انسان همه کارهایش با حساب و کتاب باشد، این فرد دارد خودش را اصلاح می کند. هر کار خوبی که انجام می دهد یک قدم برای اصلاح قلبش برداشته است و اگر کار بدی انجام دهد یک قدم برای فاسد کردن قلب خود برداشته است.

وی ادامه داد: انسان باید خیلی مراقب باشد گاهی به جایی می رسد که قلب او بالعکس می شود به نحوی که خوب را بد می فهمد و بد را خوب می فهمد. حالا قلب هم مرکز ادراک آدم است و معکوس می شود. انسان با هر کار بدش به قلب خود ضرر زده و در مقابل با هر کار خوبش به قلب خود کمک کرده است. با کار خوب انسان قلب را اصلاح کرده و وقتی قلب اصلاح شد فهم هم اصلاح شده و در مقابل ادراک نیز اصلاح می شود.

آیت الله جاودان خاطر نشان کرد: ما هر جا مشکل داریم به خاطر یک ریشه خرابی در مرکز ادراک است، مرکز ادراک آدمی زاد مقدمه ادراک انسان و بعد از آن وارد مرحله اراده می شود، و اگر انسان مرکز ادراکش خراب باشد، ادراکش بدش اراده او را نیز بد می کند.

دسته سوم خدا پرستان واقعی

آیت الله جاودان با اشاره به ویژگی دسته سوم از امت گفت:  خداوند می فرماید: «وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ»، این دسته کسانی هستند که بر خلاف آن دو دسته که دور نفس و قلب خود می گشتند، این دسته دور خدا می گردند. و آن چیزی که افراد این دسته سوم را به هر کار و اراده ای وادار می کند فقط رضای خدا است، اینان به خاطر رضای خدا هر کاری می کنند.

وی ادامه داد: همه غصه این دسته سوم این است که چه چیزی خدا را راضی و خشنود می کند تا آن را انجام دهند، اینان می کوشند تا هر کاری که می خواهند انجام دهند طوری باشد که خدا از آنها راضی باشد.

نکته ای که صدها بار مرحوم آیت الله حق شناس به آیت الله جاوان گفت

آیت الله جاودان در پایان بحث شان به نکته ای از استادشان مرحوم آیت الله حق شناس در این باره اشاره و گفت: این دسته سوم همه غصه آنها این است چه کاری انجام دهند که خدا از آنها راضی شود،  مرحوم حاج آقا حق شناس حدود ۴۰ سال پیش از فوتشان و شاید هم بیشتر، دو سال بود بارها و شاید بیش از صد بار به من می فرمودند: «فلانی چکار کنیم خدا از ما راضی باشد؟»؛ من هم که کسی در محضرشان نبودم و جزء افراد برجسته هم نبودم، اما شاید ایشان می خواستند این فکر را در ذهن من بکارند و بارها آن را تکرار می کردند. بنابراین همانطور که این آیه فرموده یک دسته هستند که فقط دور خدا می گردند.

این شاگرد آیت الله حق شناس افزود: دوستی داشتیم آن زمان دانشگاه بود و ایشان می گفت در مسیر دانشگاه یک نوار از مرحوم آیت الله حق شناس از بلندگوی دانشگاه پخش می شد و من سه تا سوال در ذهنم بود که ایشان این سه سوال مرا در این نوار جواب دادند. این نوار مربوط به سخنرانی ۲۰ سال پیش ایشان بود و کسی ۲۰ سال پیش جواب سوال یک آدم ناشناس را در ۲۰ سال بعد می دهد.

این دوست ما گفت یکی از سوال هایم این بود که مثلا اذان صبح ساعت ۵ بود و من ساعت ۴ بیدار می شدم و ایشان در صحبتشان گفت ساعت ۴ بیدار می شوی فکر کردی کاری کرده ای؟ این گیر من در ذهنم بود که من ساعت ۴ قبل از اذان بیدار می شوم که ایشان گفت مگر  کاری کرده ای؟ وهمین طور دو سوال دیگر هم چنین جواب دادند.

قابل ذکر اینکه با صدای ملکوتی اذان مغرب و عشاء سخنرانی آیت الله جاودان به پایان رسید و بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء، مولودی خوانی به مناسبت میلاد امام جواد (ع) نیز توسط برادر عبدی برگزار و مراسم به پایان رسید./۹۶۹//۱۰۲/خ

منبع: مهر