مسؤولیت‌گریزی؛ علت قائل بودن برخی به عدم تغییر اخلاق در انسان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید امشب در سیزدهمین جلسه درس اخلاق ویژه اساتید و طلاب علوم دینی با اشاره به ضرورت تبیین معنای اخلاق گفت: اعمالی که از انسان سر می زند سه حالت دارد که عبارت از فعل، عادت و اخلاق هستند؛ وقتی کارهای نیک در روح انسان رسوخ کرده و در وجود او نهادینه شود، اخلاق نام دارند.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه اخلاق به دو‌نوع ذاتی و اکتسابی تقسیم می شود، اظهار داشت: گاهی انسان اخلاق را به ارث می برد که اخلاق ذاتی نام دارد، اما گاهی انسان اخلاق را در محضر اساتید فرا می گیرد که به آن اخلاق اکتسابی می گویند.
وی با بیان اینکه اخلاق اکتسابی ممکن است به اخلاق ذاتی تبدیل شود، ابراز داشت: انسانی که متخلق به اخلاق شود به این معنا نیست که دیگر قابل تبدیل نباشد، بنابراین انسان باید برای اخلاق مدار بودن همواره تحت تربیت باشد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: برخی قائل هستند اخلاق قابل تغییر نیست، برخی دیگر قائل به تغییر و برخی دیگر نیز بر این باور هستند که اخلاق ذاتی تغییر نمی کند، اما اخلاق اکتسابی قابل تبدیل است.
این مرجع تقلید قول کسانی که قائل به تغییر ناپذیر بودن اخلاق شده اند را نادرست دانست و تأکید کرد: علت نادرست بودن این اعتقاد آن است که اگر نظریه مذکور درست باشد، بعثت انبیا و اوصیای الهی بیهوده می شود، همچنین مطابق جبر گرایی بوده و افزون بر این‌ها در مبانی قرآنی و روایی آمده است که حیوانات نیز تربیت می شوند، بنابراین انسان که از قوه عقل برخوردار است، به طریق اولی توانایی تربیت شدن متخلق به اخلاق شدن است.
وی افزود: پیامبر اکرم(ص) از سوی خداوند میان اعراب جاهلیت برانگیخته شدند تا گمراهی آشکارشان را از بین ببرند و آنها را تربیت کنند، بر این اساس حتی بدترین افراد را نیز می توان تربیت کرد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی بیان کرد: بر اساس نص آیات قرآن کریم، پیامبر اکرم(ص) برانگیخته شدند تا انسان ها را از «ظلمات» به سوی «نور» رهنمون شوند، به عبارت دیگر ایشان از سوی خداوند مأمور شدند تا انسان ها را از تاریکی‌ها نجات داده و آنها را اخلاق‌مدار کنند.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم انگیزه کسانی را که قائل به عدم تغییر اخلاق شده‌اند را اینگونه بیان کرد: مسؤولیت‌گریزی و آزادی‌خواهی از عواملی است که سبب شده تا برخی افراد بر این قول معتقد شوند؛ همچنین قول کسانی که می گویند اخلاق ذاتی تغییرناپذیر است، نیز نادرست است، زیرا اخلاق اعم از ذاتی و اکتسابی قابل تغییر و تبدیل بوده و آیات اخلاقی و بعث انبیای الهی گواه بر این ادعا است.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تعطیلات عید نوروز نزدیک است، اجراکنندگان می گویند درس اخلاق هفتگی نیز تعطیل خواهد شد؛ به دلیل تعطیلی هایی که وجود دارد، درس اخلاق مظلوم واقع شده است و باید برای این موضوع چاره ای اندیشید.
این مرجع تقلید در پایان با بیان اینکه پس از گذشت 20 جلسه از این درس اخلاق از شرکت کنندگان آزمون گرفته خواهد شد، اظهار داشت: در نظر داریم پنج نفر از برگزیدگان در این آزمون را به صورت هوایی به سفر معنوی زیارت عتبات و عالیات بفرستیم./841/پ۲۰۲/ق