بایسته‌های پژوهش در فقه تربیتی
به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سید نقی موسوی، عضو هیئت علمی گروه فقه تربیتی جامعه المصطفی قم در نشست تخصصی بایسته‌های پژوهش در فقه تربیتی که در مرکز تخصصی طوبی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی دایر شد، به تبیین «جغرافیای مسائل فقه تربیتی» پرداخت و افزود: فقه تربیتی به پنج باب مبانی فقه تربیتی، احکام تعلیم و تعلم، احکام تربیت، وظایف عوامل تربیت، قواعد فقه تقسیم می‌شود که می‌توان الگوهایی برای طراحی نظام موضوعاتِ ذیل هر باب و یا موضوع عام را مورد بررسی قرار داد.
وی افزود: باب دوم و سوم یعنی احکام تعلیم و تعلم و احکام تربیت «تکلیف محور» و ابواب چهارم و پنجم یعنی عوامل تربیتی و قواعد فقه تربیتی «مکلف محور» هستند.
موسوی متذکر شد: باب دوم تعلیم مربوط به معلم و تعلم مربوط به دانش آموز است و در باب سوم تربیت به معنای «پرورش» می‌باشد.
وی بیان کرد: اولین باب «مبانی فقه تربیتی» است که قلمروهای آن شامل مطالعات فلسفی، تاریخی، تطبیقی، روش‌شناختی، انتقادی، مطالعات آینده‌شناسانه در فقه تربیتی می‌شود که موضوعاتی جزئی ذیل هر کدام می‌توان تعریف کرد به طور مثال فقه تربیتی و نظام‌سازی تربیتی، مطالعه انتقادی، ظرفیت‌شناسی فقه تربیتی برای فلسفه تربیتی و سیاست‌گزاری فرهنگی ذیل «مطالعات فلسفی» تعریف می‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه عنوان کرد: باب دوم «احکام تعلیم و تعلم» که اولین قلمرو عام آن محتوای تعلیم و تعلم است و موضوعاتی چون تعلیم و تعلم علم و دین، قرآن و حدیث، علوم و معارف عقلی، علوم و معارف شهودی، علوم تجربی، مهارتها و مشاغل، علم و دین، احکام و آداب پژوهش را تحت آن می‌توان بررسی کرد.
وی افزود: دومین قلمروی باب دوم «فنون تعلیم و تعلم» است که ذیل آن روشها و فنون کلاس‌داری را می‌توان تعریف کرد که «معلم‌محوری یا شاگردمحوری در کلاس از منظر فقه» و «ضوابط اخلاقی و فقهی مدیریت مراکز آموزشی دخترانه» از مصادیق آن به شمار می‌رود.موسوی ادامه داد: سومین باب فقه تربیتی «احکام تربیت» است که از قلمروهای آن می‌توان به اصول عمومی تعلیم و تربیت، روشهای عمومی تعلیم و تربیت، تربیت بدنی، عقلانی، اعتقادی، عبادی، اخلاقی،عاطفی، جنسی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فنی، تربیت هنری و زیبایی‌شناختی اشاره کرد.
وی «پرورش حق‌طلبی و حق‌مداری پرورش فکر و مهارتِ پس‌اتداز در متربی، بررسی فقهی وظایف حکومت در تربیت هنری، پرورش اندیشه صحیح در باب رزق و توکل و تلاش در کار، تبیین روشها و محتواهای متناسب تربیت هنری هر مقطع تحصیلی از منظر فقه تربیتی، پرورش عدالت‌ورزی عدالت‌جویی، ضرورت و ضوابط فقهی گسترش تربیت بدنی دختران در مدارس و تبیین هنجارهای تربیت جنسی دخترانه و پسرانه از منظر فقه تربیتی» را موضوعات قابل بررسی ذیل باب سوم برشمرد.
موسوی با بیان اینکه «عوامل تربیتی» چهارمین باب است که تربیت خانوادگی، دولتی و حکومتی، مدرسه‌ای، علمایی و تربیت مردمی قلمروهای عام آن است، مطرح کرد: وظایف ناپدری و نامادری در تربیت خانوادگی، عدالت آموزش و اقتصادی در مدرسه، وظایف مردم و نهادهای مردمی در تربیت، شاخص‌های فقهی «آموزش عالی مطلوب» جزئی از قلمروهای عام باب چهارم تلقی می‌شوند.
وی افزود: باب پنجم «قواعد فقه‌تربیتی» است که از قلمروهای عام آن می‌توان به قواعد مختص باب تعلم، قواعد مختص باب تعلیم، قواعد مختص باب تربیت و قواعد فقه تربیتیِ مشترک اشاره کرد.
عضو هیئت علمی گروه فقه تربیتی المصطفی ادامه داد: برای طراحی موضوعات جزیی‌تر در این عرصه می‌توان از چند منطق از جمله استقراء و استنباط، بررسی تعارض احتمالی، بررسی تزاحم احتمالی و طراحی نظام اولویت‌ها در این قواعد پیروی کرد. /۹۲۴/د۱۰۳/ج