فلسفه برگزاری مراسم اربعین شهادت سیدالشهدا

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام بهرام دلیر نقده ای، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت وگویی با بیان اینکه مفهوم اربعین در گزاره های دینی، فرهنگ قرآنی و روایی ما جایگاه خاصی دارد، اظهار کرد: اصلا مفهوم اربعین در قرآن کریم و ذیل آیه 142 سوره اعراف آمده است که می فرماید: «وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ» «و با موسى سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر تمام كرديم تا آنكه وقت معين پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسى هنگام رفتن به كوه طور به برادرش هارون گفت در ميان قوم من جانشينم باش و كار آنان را اصلاح كن و راه فسادگران را پيروى مكن».

وی ادامه داد: در قرآن اربعین یک جایگاه خاصی دارد، در بحث های عرفانی نیز چله نگاه داشتن و مراقبت کردن از نفس از مواردی است که همواره به آنها تاکید شده است، اربعین در روایات اهل بیت و مباحث امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هم جایگاه ویژه ای دارد. پیامبر(ص) فرمودند: «مَن حَملَ مِن اُمّتي أرْبَعينَ حَديثا بَعثَهُ اللّه ُ يَومَ القيامَةِ فَقيها عالِما» «از امّت من، هر كس چهل حديث حفظ داشته باشد، خداوند او را در روز رستاخيز فقيه و عالم برانگيزد.«

دلیر نقده ای با اشاره به اینکه عدد چهل در اخلاق و عرفان بسیار اهمیت دارد، گفت: برای مثال افراد چهل روز باید آداب و عبادات و مناسکی را انجام دهند. نمی مکرم اسلام فرمودند: «الإخْلاصُ سِرٌّ مِن أسْراري ، اسْتَوْدَعتُهُ قَلبَ مَن أحْبَبْتُ مِن عِبادي» «جبرئيل از جانب خداوند عزّ و جلّ خبر داد كه اخلاص سرّى از اسرار من است و من آن را به دل بندگانى كه دوستشان دارم ، مى سپارم». همچنین، امام باقر(ع) می فرمایند: «ما اَخلَصَ العَبدُ الايمانَ بِاللهِ اَربَعينَ يَوماً اِلّا زَهَّدَهُ اللهُ فِي الدُّنيا وَ بَصَّرَهُ دائَها وَدَوائَها وَاَثبَتَ الحِکمَةَ في قَلبِهِ اَنطَقَ بِها لِسانَهُ» «هيچ بنده اي چهل روز ايمان خود را براي خدا خالص ننموده مگر اين که خدا او را به مقام زهد رسانيد و در دنيا، درد و درمانش را به او نشان داد و حکمت را در قلبش ثابت و زبانش جاري ساخت».

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: لذا در بحث ها و بسیاری از گزاره های دینی عدد چهل مطرح می شود، برای مثال می گویند تا چهل خانه از خانه خود که بشماری ساکنان شان همسایگان تو محسوب می شوند. اما بعد از این مباحث متعدد در مورد عدد چهل و جایگاه آن در قرآن، عرفان و روایات می رسیم به اربعین امام حسین(ع) که در ادامه به آن اشاره می کنم.

وی افزود: چرا نمی گویند سی اُمین روز شهادت امام حسین(ع) چرا نمی گویند پنجاهم شهادت سیدالشهدا(ع)؟ چرا می گویند چهلم و اربعین حسینی. این سوالی است که شاید برای بسیاری از افراد پیش آمده باشد. امام رضا(ع) فرمودند: «مَنْ زَارَ قَبْرَ الحُسَیْنِ به شطِّ الفُرَاتِ، کَانَ کَمَنْ زَارَ اللّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ » «کسی که قبر حسین(ع) را در کربلا زیارت کند، مانند کسی است که خدا را بر فراز عرشش زیارت کرده است». امام(ع) از روی حساب و کتاب سخن می گوید. باید این معارف را بشناسیم. زیارت اربعین مساله ای است که به آن در آموزه های دینی و لسان اهل بیت(ع) اشاره شده است.

دلیر نقده ای در بخش دیگری از مباحث خود در مورد تاثیر قیام عاشورا بر تاریخ اسلام، اظهار کرد: امام حسین(ع) خون خود و خانواده و همه چیزش را از داد تا مردم بیدار شوند و در برابر ستم بایستند، از زیر یوغ ظلم خود را بیرون بکشند و در برابر ظلم سکوت نکنند. اما در مورد بحث پیاده روی اربعین که زائر مشقت و سختی آن را به جان می خرد باید چنین توصیفی داشت که این حرکت در واقع لبیک و طی مسیری در پاسخ به ندای «هل من ناصیر ینصرنی» امام حسین(ع) است. مردم در این همایش عظیم حاضر می شوند تا نام سیدالشهدا(ع) و فلسفه قیام او را به جهانیان معرفی کنند.

وی ادامه داد: ما در سیره بزرگان و علمای خود می بینیم که همواره از قدیم الایام مسیر نجف به کربلا را پیاده می رفتند. این مانور بزرگ مذهب جعفری است که در ایام اربعین به ظهور می رسد اما به سبب عظمت و ماهیت و فلسفه ظلم ستیزانه و معرفت جویانه اش از سایر ادیان نیز در آن شرکت می کنند، هر ساله جمع کثیری از برادران اهل سنت در این همایش حضور می یابند، همین مساله پیام برای دنیای امروز است.

دلیر نقده ای با بیان اینکه در زیارت اربعین چند رکن شامل «زائر، مزور، زیارت و مسافت» را داریم، تصریح کرد: در این سفر تمامی این مولفه ها مطرح است. برای مردم جهان سوال می شود که امام حسین(ع) چه شخصیت بزرگی است که افراد همه کار و زندگی خود را تعطیل  و سه شبانه روز از نجف تا کربلا پیاده روی می کنند، بنابراین، می روند و مطالعه و تامل می کنند تا حسین(ع) را بشناسند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: همین سوال ایجاد کردن یک نوع ترویج معارف است. وقتی سوال ایجاد شود قطعا پرسش کننده به دنبال پاسخ می رود و بدون پاسخ نمی تواند سوال خود را رها کند، این گونه است که امام حسین(ع) از هر دین و مذهبی پیروانی دارد که از سرتاسر عالم به عشق او به راهی کربلا می شوند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: پیاده روی اربعین نه برای شهرت است و نه برای ثروت، از هر قشر و مقامی در جامعه به این همایش عظیم می آیند. امام حسین(ع) چنین عظمی دارند که همه نوع آدم از تحصیل کرده و دانشگاه رفته تا افراد عادی و کسانی که شاید تحصیلات عالی نداشته باشند به سوی حضرت(ع) می شتابند، این حرکت به انگیزه امام حسین(ع) انجام می شود و همین که مردم می آیند و برای مردم سایر نقاط جهان سوال ایجاد می شود یعنی ترویج معارف حسینی!/804/د۱۰۳/ب۲

منبع: شبستان