نقش بی بدیل اربعین در زنده نگه داشتن شعائر شیعه/ وظایف دولت اسلامی در تسهیل زیارت اربعین

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، اربعین حسینی (ع) و زیارت اربعین از اهمیت بسیار زیادی در مکتب تشیع برخوردار است؛ بگونه ای که امام حسن عسکری(ع) زیارت اربعین را یکی از پنج نشانه ایمان شیعیان بر می شمارند.

این اهمیت امروز تا آنجا رسیده که از راهپیمایی اربعین به عنوان بزرگ ترین گردهمایی تاریخ بشر نام برده می شود و مسلمانان، آزادی خواهان و حق طلبان عالم در این حماسه عظیم گرد هم می آیند تا مسیر حریت و آزادگی، حق و حق طلبی، مبارزه با ظلم و تعدی و ستم و مقابله با انحرافات ادامه یابد.

امروز راهپیمایی عظیم اربعین علاوه بر جنبه های بی بدیل معنوی، جنبه سیاسی و اجتماعی یافته است بگونه ای که این گردهمایی با عظمت که بدون هیچ فراخوان و دعوتی از جانب دولت ها، به وسیله مردم شکل می گیرد، نشان دهنده اوج عظمت و قدرت اسلام و جبهه حق، عدالت، مبارزه با ظلم و ستم و استکبار است و به همین سبب نیز امپریالیسم رسانه ای غرب که وابسته به شبکه پیچیده و الحادی صهیونیسم است؛ تلاش خود را مصروف بر این داشته تا خبری از این حماسه بزرگ حق طلبی و استکبار ستیزی به دنیا مخابره نشود.

اهمیت راهپیمایی اربعین و نقش آن در ترویج فرهنگ عاشورا و آموزه های الهی اهل بیت(ع) یکی از موضوعاتی است که مورد تأکید کارشناسان و صاحب نظران قرار دارد و این گردهمایی عظیم فرصتی را فراهم آورده است تا در سایه آن، بانگ رسای«هیهات من الذله» حضرت سیدالشهدا(ع) در اقصی نقاط عالم پیچیده و پرچم عدالتخواهی و استکبار ستیزی رفیع تر از هر زمان دیگری برافراشته شود.

بررسی اهمیت زیارت اربعین، سفارش بزرگان به زنده نگه داشتن اربعین و انتقال پیام جهانی عاشورا این حماسه همیشه ماندگار از طریق حماسه ای عالم گیر به نام اربعین سبب شد تا با دکتر محمدحسن رجبی دوانی استاد و کارشناس تاریخ اسلام به گفت‌و‌گو بپردازیم که حاصل آن در ادامه تقدیم خوانندگان می شود.

نقش بی بدیل اربعین در زنده نگه داشتن شعائر شیعه

رسا-یکی از مهم‌ترین کارکردهای راهپیمایی عظیم اربعین، موضوع ترویج فرهنگ عاشورا است؛ از نظر حضرتعالی چگونه می توان از این ظرفیت عظیم در ترویج شعائر شیعه بهره برد؟

باید بدانیم که اربعین در میان ذوات مقدس معصومین(ع) فقط پیرامون قیام و شهادت امام حسین(ع) موضوعیت یافته است و این گرامیداشت هم در زنده نگه داشتن قیام انسان ساز و نجات بخش امام حسین(ع) و هم در زنده نگه داشتن شعائر شیعی و فرهنگ شیعه بسیار مؤثر بوده است.

 اگر دقت کنیم؛ هر مصیبتی با گذشت 40 روز از وقوع آن، برای صاحبان عزا پذیرفته می شود و از عمق آن و اندوه آن کاسته می شود و یا با گذشتن 40 روز، صاحبان عزا با آن کنار می آیند و آن را می پذیرند و تحمل می کنند اما درباره مصیبت شهادت امام حسین(ع) این استثنا وجود دارد که بعد از گذشتن 40 روز از شهادت آن حضرت و یاران باوفایشان، این مصیبت دوباره طوری شعله ور می شود که پرشورتر از روز شهادت یعنی روز عاشورا در بین جوامع شیعی مورد توجه قرار می گیرد و چنان حرارتی در قلوب انسان ها ایجاد می کند که این انقلاب و قیام را تا محرم سال آینده زنده نگه می دارد.

همین هم باعث می شود که اربعین در سایر موارد مربوط به فرهنگ شیعه هم تأثیرگذار باشد چراکه اگر بزرگداشت یک شهادت بعد از گذشت 40 روز آنقدر عظیم باشد، سبب ایجاد انگیزه و روحیه به شیعه برای بزرگداشت سایر ارزش ها و شعائر خود می شود.

 لذا به جرأت می توان گفت که اربعین نقشی بی بدیل در زنده نگه داشتن واقعه جانسوز کربلا و قیام حضرت سیدالشهدا(ع) و هم سایر شعائر شیعی داشته و دارد.

اهتمام اهل بیت(ع) به زیارت امام حسین(ع)

رسا- انوار مقدس اهل بیت(ع) چه توصیه و سفارشاتی به زنده نگه داشتن اربعین داشته اند و آیا مصداقی تاریخی از اهتمام به این موضوع مهم وجود دارد؟

ما درباره اربعین زیارت مأثور داریم؛ یعنی زیارتی که از سوی امام معصوم به ما رسیده است و زیارت اربعین که از جانب امام صادق(ع) بیان شده است مضامین بسیار بلندی دارد و پیرامون زیارت امامی است که برای نجات امت غفلت زده که دچار سرگردانی و انحرافاتی که در دین به وجود آمده بود شده بودند؛ قیام کرده و به شهادت رسیدند.

همچنین زیارت اربعین از سوی امام عسکری(ع) هم به عنوان یکی از پنج نماد و آثار و علائم پذیرش ایمان و تشیع قید شده است یعنی از پنج نشانه که ایمان شیعه را می رساند و او را متمایز از دیگران می کند؛ یکی زیارت اربعین است و از این حیث زیارت اربعین جایگاه ویژه ای  در مکتب تشیع دارد.

 البته باید بدانیم که ائمه ما(ع) در زمان حضور خود در جامعه جز موارد اندکی که برای برخی از امامان مثل دوران کوتاهی در زمان امام صادق(ع) و اندکی در دروان امام باقر(ع) و شاید امام رضا(ع) پیش آمد؛ در اکثر مواقع این بزرگواران تحت نظر بودند و رفت و آمدشان کنترل شده بود و لذا نمی توانستند به راحتی، آنچه را برای بزرگداشت قیام جد بزرگوارشان حضرت سیدالشهدا(ع) را لازم می بینند عملی کنند.

این انوار مقدس، بسیار موارد مخفیانه و با برخی از اصحاب نزدیک به زیارت امام حسین(ع) مشرف می شدند و بیشتر عزاداری آنها برای حضرت سیدالشهدا(ع) در خانه ها و دور از چشم عوامل حکومتی صورت می گرفت؛ از این حیث ما اطلاعات دقیق و قابل توجهی از اهتمام آن ذوات مقدس به زیارت اربعین یا سایر زیارت ها نداریم جز اینکه تأکید بسیاری که به پیروان خود کرده اند که در ایام خاص به ویژه روزها و شب های با برکت و با فضیلت مثل شب قدر، نیمه شعبان، عرفه و نیمه رجب؛ بهترین و افضل اعمال زیارت امام حسین(ع) است و در کنار آن زیارت عاشورا و زیارت اربعینی که اصلی ارین دعا و زیارت ها در ابراز ارادات به ساحت مقدس امام حسین(ع) است.

انعکاس صحیح اربعین؛ وظیفه مهم رسانه های شیعی

رسا- با توجه به حضور چند میلیونی عاشقان حسینی(ع) در راهپیمایی اربعین، به نظر حضرتعالی این حماسه عظیم مردمی چه نقشی در وحدت حق طلبان دارد و چگونه می توان از ظرفیت تمدنی در زمینه سازی ظهور استفاده کرد؟

راهپیمایی عظیم و بی نظیر سالهای اخیر که در دنیا نمونه ندارد، به خاطر اینکه می تواند در ایجاد درک و فهم و بصیرت و ظلم ستیزی و مقابله با قدرتهای استکباری مؤثر باشد، می بینیم که از سوی رسانه های مهم بین المللی که وابسته به استکبار جهانی و صهیونیزم بین الملل هستند پوشش داده نمی شود و این رسانه اها می خواهند آن را در حد یک مراسم مذهبی معمول تنزل بدهند.

اگر اربعین با آن ظرفیت های گسترده ای که دارد، درست در سطح جهانی انعکاس پیدا کند می تواند سبب تحولی عظیم در عالم شود و این مسأله هم وظیفه شیعیان است که به عنوان نزدیک ترین و در واقع با اخلاص ترین ارادتمندان به ساحت مقدس امام حسین (ع) شناخته می شوند؛ این حقیقت را به انواع روش ها و با استفاده از همه ابزارهای رسانه ای و غیر آن باید در سطح جهان انعکاس دهند.

اگر این وظیفه رسانه ای از سوی شیعیان به خوبی انجام شود، ذهن های مخاطبان در اقصی نقاط جهان به این مهم متوجه کند که چه شده است و چرا میلیون ها نفر از نقاط مختلف جهان خود را در این ایام به عراق می رسانند و حاضرند رنج این پیاده روی گسترده و ده ها کیلومتری و برخی مواقع صدها کیلومتری را به جان بخرند و عرض ادب برای حضرت سیدالشهدا(ع) داشته باشند.

بنده معتقدم که اگر این مسأله اگر به درستی منعکس شود می تواند در بیداری جوامع بشری و مقابله آنها با نظام سلطه و استکبار جهانی و صهیونیزمی که سعی در تحقیر مردم جهان و چشیدن خون آنها و به یغما بردن دارایی آنها دارد و به سبب برخورداری از نظام رسانه ای؛ آنها را در جهل نگه داشته است؛ بسیار مؤثر باشد یعنی آگاهی جوامع بشری را بالا ببرد و وقتی مردم جهان ببینند و بدانند مردی بزرگ یعنی امام حسین(ع) در برابر ظلم و زور و استبداد و انحرافات جامعه و جهل و در جهل نگه داشتن جوامع بشری چگونه ایستاد و از مرگ نهراسید و جان خود را در این راه تقدیم خداوند نمود؛ می تواند بسیار مؤثر باشد.

در حقیقت این موضوع می تواند هم آزادگان جهان را به هم نزدیک کند و هم به آنها امید دهد و پشتوانه ای باشد برای ایستادن در برابر قدرت های مستکبر، ظالم و مستبدی که منافع ملت ها را تاراج کرده و بر آنها ظلم و ستم روا می دارند.

اربعین یادگار امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س)

رسا- بزرگداشت اربعین حسینی(ع) و برپایی و اقامه عزا در اربعین اولین بار از سوی چه کسی انجام شد و نقش جناب جابر بن عبدالله انصاری در این میان چه بوده است؟

جابر بن عبدالله انصاری صحابی بزرگواری از پیامبر(ص) و امیرمؤمنان(ع) است و افتخار آن را داشته است که اهل بیت(ع) را تا امام باقر(ع) را درک کند ولی با همه عظمتی که جابر دارد ما نمی توانیم اربعین را که چنین جایگاه رفیعی در شعائر شیعی دارد پایه گذارش را یک صحابی به نام جابر بن عبدالله یا کس دیگری بدانیم؛ چنین عظمتی در حقیقت باید بانی و پدید آورنده اش معصوم باشد.

 بنده معتقدم که ذوات مقدس آل الله، اسرای اهل بیت(ع) هنگام بازگشت از اسارت شام به کربلا آمده اند و روز اربعین به آنجا رسیده اند و به خاطر فعل و اقدام امام سجاد(ع) و وجود مقدس و نازنین حضرت زینب(س) است که اربعین عظمت یافته و از شعائر بزرگ شیعه شده است و این عظمت نمی تواند بخاطر زیارت یکی از اصحاب باشد و اگر هم بپذیریم که جابر آنجا آمده است اگرچه هیچ اطلاعی هم از برخورد او با امام سجاد(ع) و اسرای آل الله نداریم، اما به خاطر زیارت جابر، اربعین، اربعین نشده است بلکه بخاطر فعل معصوم است که اربعین اینگونه اهمیت و جایگاه یافته است.

وظایف دولت شیعی در تسهیل زیارت اربعین

رسا- یکی از موضوعات پیرامون راهپیمایی اربعین، نقش دولت شیعی در تسهیل و رفع موانع این حماسه عظیم است، به نظر حضرتعالی دولت های شیعی چه نقشی در این باره دارند؟

بنده غبطه می خورم به حال عزیزانی که با اخلاص و با دست شستن از زندگی روزمره در ایام اربعین راهی کربلا می شوند؛ به خصوص عزیزانی که هزینه می کنند و رنج سفر و خطراتی که این سفر با خود دارد را به جان می خرند و این طور عاشقانه به زیارت امام حسین(ع) به صورت پیاده می روند. به حالشان غبطه می خورم و بر پای تک تک آنها بوسه می زنم و گلایه و اعتراض و حتی انزجار خودم را از موانعی که برای زیارت این بزرگواران ایجاد می شود و کسانی که در این زمینه با بی تدبیری و انگیزه های مادی مانع می تراشند اعلام می کنم.

دو برابر کردن هزینه اتوبوس ها برای زائران امام حسین(ع) به بهانه اینکه این وسایل نقیله یک طرفه می روند و در مسیر برگشت خالی برمی گردند؛ توجیه بسیار غلطی است و یا عوارضی که گرفته می شود برای خروج از کشور از زائران امام حسین(ع) مسأله بسیار بدی است و کار این عزیزان که بسیاری هم از لحاظ مالی و مادی در مضیقه هستند و این مسائل و هزینه ها را می پذیرند تا به این آستان بوسی نائل شوند، بسیار ارزش دارد و کار کسانی که چنین موانعی را ایجاد می کنند و یا با بی تدبیری خود باعث زحمت و آزار زائران امام حسین(ع))می شوند بسیار نابجا است و بنده از عمل ناروای آنها به خدا پناه می برم و ابراز انزجار می کنم.

دولت شیعه چه ایران چه عراق وظیفه دارند که زیارت زائران و عاشقان امام حسین(ع) را تسهیل کنند و موانع را برای آنها بردارند و امنیت آنها را تأمین کنند تا زائران اربعین بتوانند در این مراسم عظیم جهانی شرکت کنند؛ اما مدیریت این قضیه و رسیدگی به زائران نباید دولتی شود و باید مردمی بماند تا با اخلاص خود مردم چه در ایران و چه در عراق این شعار بزرگ شیعه برگزار شود و اگر مردم خودشان این مدیریت را برعهده بگیرند به مراتب بهتر است و تجربه نشان داده که موفق تر از آن است که دولت ها بخواهند در این مسأله دخالت کنند.

رسا- تشکر می کنیم از وقتی که در اختیار ما قرار دادید

بنده هم از شما و تمام افرادی که در جهت ترویج معارف شیعه تلاش می کنند تشکر می کنم و امیدوارم که با تلاش های رسانه های شیعه بتوانیم راهپیمایی عظیم اربعین را به افکار عمومی جهان نمایش دهیم./872/گ۴۰۳/ج