رابطه میان معنویت و فقه بررسی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی فقه القلوب بررسی رابطه فقه و معنویت با ارائه حجت الاسلام مظاهری سیف شامگاه یک شنبه در سالن همایش انجمن های علمی حوزه علمیه از سوی انجمن علمی اخلاق اسلامی حوزه علمیه برگزار شد.

در آغاز نشست محسن یوسفی کیا دبیر علمی نشست علمی فقه القلوب به بیان نظرات خود پرداخت و اظهار کرد: امروزه معنویت از اهمیت بالایی برخوردار است تا آنجایی که سازمان ها و افراد متعددی برای رهایی بشر از بحران معنویت در این حوزه فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: تا امروز فقط به مباحث عرفانی معنویت پرداخته شده و به ابعاد حقوقی، اجتماعی و فقهی مباحث معنویت آن گونه که باید پرداخته نشده است؛ از سوی دیگر آنچه که تاکنون به آن پرداخته شده است بیشتر دارای جنبه تدافعی و سلبی در مقابل عرفان های نوظهور بوده است.

عضو انجمن علمی اخلاق اسلامی حوزه علمیه اضافه کرد: پرداختن به مبحث معنویت از آن جهت ضروری است که اگر بخواهیم براساس فرمایش رهبر معظم انقلاب در مسیر تمدن اسلامی حرکت کنیم، نیازمند نظام معنوی هستیم و چنین موردی مستلزم این است که معنویت از منظر فقها مورد ارزیابی قرار گیرد که این سلسله بحث ها چنین هدفی را دنبال می کنند.

در ادامه حجت الاسلام مظاهری سیف با اشاره به معنای لغوی معنویت اظهار کرد: تعاریف فراوانی در زمینه معنویت بیان شده است؛ در ادبیات معنا و معنویت در برابر لفظ قرار می گیرد و در قلمرو عرفان معمولان معنا را در مقابل صورت قرار می دهند؛ معنویت در برابرظاهر و مادی نیز قرار می گیرد که در فلسفه بحث می شود.

رئیس مؤسسه بهداشت معنوی ادامه داد: مهمترین مفهومی که امروزه مطرح می شود مربوط به تعریف فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا است که سه مفهوم حساسیت و دغدغه فکری نسبت به مسائل روح و روان، نوعی توجه به دین و خدا و تحولات تجربی انسان در زمینه روح را برای مفهوم معنویت بیان می کند.

وی با بیان این که رهبرمعظم انقلاب در میان اندیشمندان اسلامی بیشترین استفاده از واژه معنویت را در سخنان خود داشته است، ابراز کرد: دلبستگی به زر و زیور دنیا و زخارف دنیا پیدا نکردن، رابطه و اتصال قلبی با خداوند و مجذوب شده در مقابل لطف الهی تعاریفی است که از سوی رهبر معظم انقلاب برای معنویت بیان شده است.

پژوهشگر عرفان های نوظهور خاطرنشان کرد: تعریف نهایی معنویت این است که معنویت را به عنوان یک استعداد روحی نامحدود تعریف می کنند که دارای دو هسته بینشی و اندیشه ای است؛ از ویژگی های این تعریف این است که می تواند مقسم معنویت حقیقی و معنویت کاذب قرار گیرد در واقع با تعریف معنویت به عنوان استعداد روحی می توان از افرادی صحبت کرد که این استعداد را شکوفا کرده اند و در مقابل نیز افرادی وجود دارند که آن را تباه کرده اند اما اگر تعاریف را مثبت در نظر گیریم نمی توان منفی و مثبت را از یکدیگر جدا کرد زیرا همه چیز مثبت است.

وی اضافه کرد: تکیه بر ابعاد درونی و باطنی انسان از عناصر این تعریف به شمار می رود زیرا با تأکید بر استعداد روحی جنبه باطن گرایی مورد توجه قرار گرفته و رفتارهای ظاهری از این تعریف بیرون شده است به دلیل این که شامل موارد اخلاقی می شوند زیرا گرچه رابطه میان اخلاق و معنویت فراوان است اما این دو عنوان با یکدیگر متفاوت هستند و باید رابطه میان آنها به درستی بیان شوند.

حجت الاسلام مظاهری سیف با طرح سؤالی مبنی بر این که استعداد روحی چیست، اظهار کرد: قابلیت تبدیل روح بشری به روح الهی را استعداد روحی گویند که این موضوع در تفسیر المیزان مورد توجه قرار گرفته است؛ با مرور در ادبیات قرآنی مشاهده می شود که روح به صورت مفرد به کار رفته است که برداشت مفسران این است روح دارای یک حقیقت است که دارای مراتب و تجلیات گوناگون است که یک درجه آن می تواند نباتی باشد که گیاه را زنده می کند و یک درجه آن انسانی که انسان را زنده می کند.

وی ادامه داد: این روح الهی که در انسان دمیده می شود پایان نمی یابد بلکه در مراتب بالاتر، این روح از سوی خداوند به انسان افاضه می شود چنانچه علامه طباطبایی(ره) می گوید آیه 22 سوره مجادله اشاره به روح ایمان یا تأیید دارد، مرتبه ای از روح که افراد با ایمان از آن برخوردار می شوند به عبارت دیگر افراد با ایمان از مرتبه دیگری از روح برخوردار می شوند و این نشان می دهد وقتی انسان در مسیر ایمان حرکت می کند افاضه روح الهی ادامه پیدا خواهد کرد.

رئیس مؤسسه بهداشت معنوی اضافه کرد: آیات فراوانی در زمینه رشد ایمان وجود دارد و هنگامی که ایمان افزایش پیدا می کند معنویت نیز افزایش پیدا می کند و استعداد نیز شکوفاتر می شود، و با درجاتی از معنویت روبه رو خواهیم بود تا انجایی که تأییدات الهی افزایش پیدا می کند./1324/پ۲۰۱/ی