۳ رکن تربیت فرهنگی دانش آموزان

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان مهم در هر جامعه ای، نقش مهمی در زمینه سازی رشد فکری، علمی و اخلاقی افراد جامعه برعهده دارد.

شکل گیری جامعه ای پویا و متعالی و مبتنی بر کمالات فردی و اجتماعی، به میزان قابل توجهی به پرورش افراد آن جامعه و ارائه آموزش های مبتنی بر آن اهداف پرورشی و متعالی بستگی دارد.

اهمیت نقش آموزش و پرورش در تربیت نیروهای متخصص، دانشمند و آشنا به علوم جدید بسیار حائز اهمیت است و یک کشور و تمدن برای شکل گیری و ادامه حیات خود به تربیت افراد جامعه برمبنای آرمان ها و انگاره های فکری و فرهنگی خود نیاز دارد.

امام خمینی(ره) در پیامی به دستگاه های آموزشی کشور، تربیت صحیح جوانان کشور را رمز نجات کشور دانسته و در این باره می فرمایند: «بايد دستگاه هاي آموزشي و دلسوز، براي نجات كشور، اهميت ويژه اي در حفظ نوپايان و جوانان عزيزي كه استقلال و آزادي كشور، در آينده منوط به تربيت صحيح آنان است، قائل باشند و نيز از اين روست كه نقش معلمان و اساتيد در تربيت و تهذيب دانش آموزان و دانشجويان، به عنوان اساسي ترين و مؤثرترين نقش مطرح مي گردد».(صحیفه جلد ۱۵ صفحه ۲۴۵)

تربیت کودکان؛ راه تربیت نسل جدید

همانگونه که در روایات اسلامی نیز اشاره شده؛ انسان ها از کودکی باید تحت تربیت قرار گیرند تا با توجه به آموزه هی اسلامی، توانایی ها و استعدادهای آنها شکوفا شده و به مراحل بالاتر رشد و تعالی برسند.

امیرمؤمنان(ع) پیرامون تربیت در سنین کودکی می فرمایند:« صفحه دل نوجوان، زمين مستعدي است كه هيچ گياهي در آن نرویيده و آماده هر نوع بذر افشاني است.»(نهج البلاغه نامه ۳۱) و به همین سبب می توان گفت که تربیت صحیح و مبتنی بر آموزه های اسلامی سبب می شود تا انسان ها به کمال و کارایی لازم رسیده و نسل آینده را در پرتوی تعلیم و تربیت اسلامی بسازند.

بنیانگذار انقلاب اسلامی نیز اهمیت تربیت کودکان را مورد تأکید قرار داده و می فرمایند:« «اين كودك ها، اميد آتيه مملكت ما هستند و از اين كودك هاي امروز، انسان ها و دانشمندان فردا درست مي شود. اينها هستند كه در آتيه، مملكت ما را اداره مي كنند و پس از ما اينها بايد استقلال مملكت و آزادي را حفظ كنند».(صحیفه جلد ۱۰، صفحه۸۸)

 در واقع تربیت صحیح کودکان نقش بسیار مهمی در ساخت آینده جامعه ایقا می کند و آموزش و پررورش به عنوان نهاد اصلی در تربیت، آموزش و پرورش آنها، نقشی حیاتی برعهده دارد.

آموزش و پرورش؛ قلب تپنده تربیت جامعه

آموزش و پرورش را می توان مهم ترین بخش و به تعبیر دقیق تر، قلب پیکره جامعه دانست و به همین سبب نیز هرگونه آسیب و انحرافی در آن، موجب به وجود آمدن خسارات جبران ناپذیری به کل جامعه می شود.

در واقع تربیت و تکامل و تعالی نیروی انسانی که مهم‌ترین رکن پیشرفت و تعالی جامعه محسوب می شود، برعهده آموزش و پرورش قرار دارد و تربیت نیروی آگاه، کارآمد و متعهد برای کشور مهم‌ترین وظیفه ای است که برعهده این مجموعه قرار دارد که وارد شدن آسیب به آن سبب بروز مشکل در آینده جامعه می شود.

آموزش و پرورش به عنوان دو رکن اساسی تربیت انسان، باید در راستای نیل به اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی باشد و ساختار آموزشی و پرورشی کشور باید با ایجاد تناسب میان ابعاد مادی و معنوی زندگی انسان ها، افرادی معنوی، اخلاقی و عالم را تربیت کرده و نسل آینده ای که مقدرات جامعه را رقم می زند را تحویل نظام اسلامی دهد.

معلم؛ مهم‌ترین رکن آموزش و پرورش نسل آینده

معلمان مهم‌ترین نقش را در هدایت، تربیت، آموزش و پرورش دانش آموزان برعهده دارند.

در واقع نقش معلم در جامعه مانند نقش انبیاست و هدایت دانش آموزان برعهده آنها قرار دارد و این قشر مهم هستند که با تربیت نسل آینده؛ سرنوشت کشور را رقم می زنند.

امیرمؤمنان(ع) در سخنی به اهمیت نقش معلم در آموزش به انسان ها پرداخته و می فرمایند:« من علمني حرفاً فقد صيرني عبداً؛ هرکس چيزي به من بياموزد، مرا غلام خويش کرده است» و این سخن گرانبها در واقع ترسیم کننده اهمیت آموزش و تعلیم از سوی معلمان است.

امام خمینی (ره) سرنوشت یک کشور و یک ملت و یک نظام بعد از توده های مردم را  در دست طبقه تحصیل کرده می دانند و به معلمان توصیه می کنند:« «اكنون بر معلمان متعهد است كه با كوشش خود، جواناني را تحويل دانشگاه دهند كه با آگاهي از انحرافات گذشته دانشگاه، بر فرهنگ غني و مستقل اسلامي ايران تكيه كنند! بر اساتيد متعهد است كه جواني متعهد نسبت به مصالح كشور و آگاه به اهداف اسلام تحويل جامعه دهند!»(پیام به دانشجویان و دانش آموزان ۳۱ شهریور ۱۳۶۰)

اهمیت نقش معلمان در شکل دهی به شخصیت فکری، فرهنگی، علمی و اخلاقی دانش آموزان موضوعی غیرقابل انکار است و از آنجایی که معلمان به عنوان قشری که مورد اعتماد تمامی افراد و جامعه هستند و بیشترین مخاطبان جامعه را در اختیار دارد نقش بسیار مهمی در رقم زدن سرنوشت کشور برعهده دارند.

رهبر انقلاب این نقش را مورد تأکید قرار داده و می فرمایند:« معلم در واقع شکل دهنده و پردازنده گوهرهای گرانبهایی است که کودکان و نوجوانان کشور هستند... رسیدن یک جامعه به سرافرازی، رفاه، غنا، پیشرفت علمی، شجاعت، خردمندی، آزادگی و عقلانیت، در گرو آموزش و تربیت صحیح کودکان و نوجوانان است و بخش عمده ای از این وظیفه بسیار مهم نیز برعهده معلمان است»( بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در جمع فرهنگیان و معلمان در سال ۹۲)

در واقع می توان گفت معلمان نقش محوری را در تربیت نسل آینده جامعه برعهده دارند و با سرمایه گذاری بر این قشر می توان برنامه ریزی دقیقی برای تربیت نسل آینده کشور انجام داد.

مدرسه؛ خانه دوم کودکان

مدرسه را باید بعد از محیط خانواده، دومین خانه و رکن تربیت اجتماعی کودکان محسوب کرد.

کودکان از هفت سالگی که بهترین زمان برای شکل گیری شخصیت فکری، فرهنگی و تربیتی آنهاست در محیط مدرسه و در جمع همسالان خود وارد شده و بیش از یک دهه تحت آموزش و پرورش در این محیط جمعی قرار می گیرند.

در واقع تربیت اجتماعی یکی از مهم‌ترین وظایفی است که برعهده مدارس قرار دارد و دانش آموزان در این مکان و فضا، نحوه زیست اجتماعی در جمع را فرا گرفته و آمده پذیرش نقش های اجتماعی می شود.

می توان گفت که در مدارس و در جمع همسالان، توانایی هایی مانند آماده شدن برای پذیرش نقشهای اجتماعی، ایجاد مهارتهای اجتماعی، کمک به ظهور استعدادهای فردی، جبران کاستی های خانواده، الگوسازی و انتقال فرهنگ و خرده فرهنگ ها آموزش داده می شود و دانش آموزان پس از گذراندن دوران آموزش و پرورش در ساختارهای آموزشی کشور، آماده ورود به مدارج بالای تربیتی، آموزشی و علمی می شوند.

کتب آموزشی؛ سومین رکن تربیت کودکان

علاوه بر نقش معلمان و مدارس، کتب آموزشی نیز نقش بسیار مهمی در آموزش و پرورش دانش آموزان برعهده دارد.

 محتواهای آموزشی مبتنی بر آرمانها و معارف دینی و الهی، می تواند در تربیت دینی دانش آموزان نقش محوری ایفا کند و در واقع شکل گیری شخصیت آنها با توجه به منابع آموزشی و مفاهیم تعلیمی انجام می شود.

ناگفته پیداست که سیاست گذاری ها در زمینه تدوین، تهیه، نگارش و توزیع منابع آموزشی و کتابهای درسی، از مهم‌ترین و در عین حال از حساس ترین موضوعات در ساختار آموزش و پرورش کشور است و انگاره ها و آموزش هایی که دانش آموزان از آغازین سالهای ورود به مدرسه فرا می گیرند، در شکل دهی شخصیت آینده آنها بسیار مؤثر است.

انطباق محتواهای آموزشی با واقعیات زندگی اجتماعی و تأمین نیازهای تربیتی، علمی، آموزشی و معنوی دانش آموزان موضوعی است که باید در تدوین کتب آموزشی مورد توجه جدی قرار گیرد.

کارکرد صحیح آموزشی و پرورشی معلمان و مدارس رابطه مستقیمی با متون و مفاهیم آموزشی دارد و اگر این سه رکن یعنی معلمان، مدارس و منابع آموزشی در راستای تربیت دینی، فرهنگی، علمی و آموزشی برخاسته از گفتمان انقلاب اسلامی و متناسب با نیازهای جامعه باشد، می توان انتظار آینده ای درخشان برای نظام اسلامی داشت.

آموزش و پرورش و تربیت فرهنگی دانش آموزان

آنچه به عنوان نکته ای حائز اهمیت، نیازمند توجه است نقش آموزش و پرورش در تربیت فرهنگی دانش آموزان است؛ موضوعی که باید در رأس برنامه های آموزش و پرورش قرار گیرد.

انقلاب اسلامی ایران که در واقع انقلابی فرهنگی بود توانست دین را در عرصه حاکمیت وارد سازد و حکومتی دینی شکل دهد و برای ادامه این مسیر نورانی، نیازمند پرورش نسلی جدید از مدیران، متخصصان، دانشمندان و اساتید و معلمانی است که علاوه بر تخصص، تعهد به آرمانهای الهی داشته و متخلق به اخلاق دینی و آموزه های الهی اسلام باشند.

نظام آموزش و پرورش کشور در این میان نقش اساسی را ایفا می کند و باید در تربیت اخلاقی، معنوی و علمی دانش آموزان با سیاست گذاری های دقیق و برنامه ریزی های جامع، اصولی و کاربردی، به تربیت نسل جدید با الزامات اشاره شده همت گمارد.

تقویت روحیه دینی و پرورش دانش آموزان بر محور تربیت و اخلاق اسلامی از مهم‌ترین وظایفی است که برعهده این نهاد مهم قرار دارد و آموزش و پرورش باید با به استفاده صحیح و اصولی از سه رکن معلم، مدرسه و منابع آموزشی و در کنار نهاد خانواده در تربیت نسل آینده و در واقع در معماری يك جامعه سالم نقش محوري خودرا ايفانمايد./872/ی۷۰۲/س