«حرام‌‌خواری» عامل شقاوت انسان
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از درس‌ها و عبرت‌های عاشورا، فرجام حرام خواری و تأثیر سوء آن در عاقبت انسان است. امام حسین علیه‌السلام در روز عاشورا بارها با سپاهیان عمر سعد احتجاج کرد و آنها را موعظه نمود؛ ولی گوش شنوایی نبود که حضرت را اجابت کند. امام علیه‌السلام صراحتا به سپاهیان عمر سعد که سخن حضرت را نمی‌شندیدند فرمود: شکم‌های شما از حرام پر شده و به قلبهای شما مهر زده شده است. این مطلب گویای آن است که مال حرام مانع شنیدن موعظه حضرت و تأثیر پذیری از آن است.
حقیقتا اگر انسان به این نکته بیندیشد، پی می‌برد که مال حرام چه اثر فاجعه آمیزی در زندگی انسان می‌گذارد که موعظه فرزند رسول خدا، امام معصوم و حجت الهی را بر نمی‌تابد و به هیچ عنوان تأثیر نمی‌پذیرد!
از اینجا می‌فهمیم که چرا تا این اندازه بر کسب حلال توصیه شده و جزء پایه‌های بندگی به حساب می‌آید.
در حدیث قدسی وارد شده که خداوند به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: یا احمد! عبادت ده قسم است که نُه قسم آن در طلب حلال است. پس وقتی که خوراک و نوشیدنی تو پاک شد در پناه من خواهی بود. (سفینة البحار/ج2/ص320)
در روایت دیگری است که عبادت هفتاد جزء است و بهترین آن تحصیل روزی حلال است.(معانی الأخبار/ ص367)
در حدیثی از نبی اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که عبادت با مال حرام مانند ساختن بنا بر روی شن است.(عدة الداعی/ص153)
شاید وجه اهمیت روزی حلال در عبادت این باشد که خیلی از امور عبادی به پاکی رزق بر می‌گردد. مثلا اگر با مال حرام لباسی تهیه شود و با آن لباس نماز خوانده شود نماز باطل است. خوردن مال حرام، حال معنوی را از انسان می‌گیرد و انسان را نسبت به عبادت به سستی و چه بسا ترک عبادت می‌کشاند. پرداخت خمس و زکات باید از مال حلال باشد. اگر کسی کسب حرام داشته باشد و احیانا بخواهد زکات و خمس بدهد طبیعتا مقبول درگاه الهی نیست.
این‌ها نمونه‌ای از مواردی است که اهمیت حلال بودن مال را می‌رساند که تا چه اندازه رابطه مستقیم با سایر عبادات دارد. بنابراین بی جهت نیست که فرموده باشند که عبادت ده جزء است و نه جزء آن در طلب حلال است.
سختی کسب حلال
امام صادق علیه‌السلام به غلام خود که مصادف نام داشت هزار دینار داد و برای تجارت به شهری فرستاد. مصادف اجناسی خرید و با عده‌ای از تجار راهی سفر شدند.نزدیک شهر که رسیدند به قافله‌ای برخورد کردند که از شهر خارج شده بودند و متوجه شدند اجناسی که به همراه دارند مورد احتیاج مردم آنجا است.
كاروانيان با یکديگر هم قسم شدند و پيمان بستند كه هر دينار را به يک دينار سود بدهند. پس از فروش پول خود را برداشته و به طرف مدينه رفتند. مصادف خدمت امام آمد و دو كيسه زر داشت، هر كدام هزار دينار. عرض كرد فدايت شوم اين كيسه اصل سرمايه است و اين كيسه سود آن است.
امام فرمود: اين سود زياد است؛ شما مگر در آن جنس چه كرديد؟
جريان را شرح داد كه چگونه قسم خوردند. حضرت فرمود: سبحان الله هم قسم می‌شويد كه در مقابل هر دينار يك دينار سود بگيريد از مسلمانان. حضرت كيسه هزار دينار را برداشت و فرمود من احتياج به چنين سودى ندارم. سپس فرمود: مصادف! پيكار با شمشير ساده تر از بدست آوردن نان حلال است! (کافی/ج5/ص162)
این حدیث گویای این است که تا چه اندازه انسان در معرض کسب حرام قرار دارد و به راحتی می‌تواند از مسیر حلال خارج شود. کم نیست معاملاتی که بعضا آلوده به ربا و رشوه می‌شوند و مال حرام را نصیب عامل آن می‌کند.
نکته دیگری که می‌توان از این حدیث شریف برداشت کرد این است، این که جا افتاده با افزایش تقاضا، قیمت افزایش پیدا می‌کند، تفکر کاملا نادرستی است و در تعارض کامل با شرع مقدس است. اگر از نظر انسانی هم به آن نگاه کنیم عملا نوعی بی انصافی و ظلم و سوء استفاده از احتیاج مردم است.
طلب حلال، نوعی جهاد است
نبی اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس از راه حلال برای معاش خانواده‌اش تلاش کند، مانند کسی است که در راه خدا جهاد کند. (من لا یحضره الفقیه/ج3/ص168)
امام صادق علیه‌السلام فرمود: اگر مؤمن در سختى و عسرت باشد و تلاش كند تا قوت خود و قوت اهل و عيال خود را تأمين كند و دست به مشاغل حرام نزند، مانند مجاهد راه خدا پاداش دارد. (کافی/ج5/ص88)
اثر مال حرام در نسل
در حدیث است که «کَسبُ الحرامِ یَبینُ فی الذّریه».کافی/ج5/ص125
از نکاتی که در روایات به آن اشاره شده این است که تأثیر مال حرام در نسل ظهور پیدا می‌کند. یکی از عواملی که باعث نا اهل شدن نسل و فرزندان انسان می‌شود لقمه حرامی است که نیاکان آنها مصرف کرده‌اند.
نکته قرآنی
منظور از رزق که در قرآن آمده است روزی حلال است؛ چرا که خداوند می‌فرماید «اَنفِقوا ممّا رَزَقْناکُم؛ از آنچه روزیتان کردیم انفاق کنید.» طبیعی است که خداوند امر به حرام نمی‌کند. در نتیجه رزق فقط روزی حلال را شامل می‌شود و به مال حرام، رزق اطلاق نمی‌شود./999/ی۷۰۴/س
بابک شکورزاده