چهار معیار قرآنی برای انتخاب وزرا
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از ایکنا، علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار، درباره ملاک‌ها و معیارهای انتخاب اعضای کابینه از سوی رئیس‌جمهور گفت: قرآن بهترین و برترین ویژگی‌ها برای هر مسئولیت از پایین‌ترین تا بالاترین رده را «قوی» و «امین» بیان کرده است؛ در حقیقت هر فرد در هر حوزه فعالیتی باید از این دو ویژگی برخوردار باشد تا بتوان گفت کارآمدی لازم را برای آن سمت و فعالیت دارد و این اصل قرآنی یک اصل جهانشمول است.
چهار ویژگی قرآنی انتخاب وزیر
وی ادامه داد: دومین اصل قرآنی نیز مربوط به زمانی است که آن فرد مسئولیت را برعهده گرفته است، برگرفته از سوره یوسف و دوران وزارت حضرت یوسف(ع)، که باید «علیم» و «حفیظ» باشد. در واقع براساس این دو اصل وزیر در تراز جمهوری اسلامی باید امانتدار، پاکدست، متخصص و دارای نگاه راهبردی باشد، زیرا وزیر نه مجری است نه رهبر، بلکه باید قدرت مدیریت امور اجرایی در حوزه تخصصی خود را داشته باشد.
صدرا اظهار کرد: اما متأسفانه در کشور ما با وجود اینکه جمهوریت آمده اما شایسته‌سالاری کاملا حاکم نشده است. پیش از جمهوری اسلامی و آمدن جمهوریت، قدرت با شمشیر، زور و وراثت جابجا می‌شد و مردم دخالتی در امور کشور نداشتند و مردمسالاری آن هم از نوع دینی اولین تجریه مردم ایران در طول تاریخ کشور است، ولی علیرغم تغییر سازوکار جابجایی قدرت با پیروزی انقلاب اسلامی و حاکم شدن نظر مردم، متأسفانه جناح‌های شکل گرفته پس از انقلاب اسلامی به سمت تشکل‌های سازمانی جهت کادرسازی و برنامه‌ریزی نرفته‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه امروز مشکل خلأ کادر در کشور وجود دارد، گفت: ممکن است فردی اقتصاددان برجسته‌ای باشد اما لزوما وزیر اقتصاد خوبی نباشد. وزارت جایی برای ترکیب علم و عمل است و وزیر باید هم نگاه راهبردی داشته و هم از تجربه عملی در کنار علم آن حوزه برخوردار باشد.
کارشناس مسائل سیاسی اضافه کرد: اما به دلیل عدم کادرسازی از سوی احزاب و تشکل‌ها در اغلب مواقع افراد در جایگاه نامتناسب با سوابق خود قرار می‌گیرند و بعضی وقت‌ها بهترین چهره علمی را در جایگاه وزارت قرار می‌دهیم و هم آن فرد را از کار علمی بازمی‌داریم و هم مدیریت آن فرد در وزارت‌خانه خروجی مناسبی ندارد.
اداره هیئتی احزاب؛ عامل اصلی عقیم ماندن فرآیند کادرسازی برای مدیریت کشور
صدرا یادآور شد: جناح‌ها و احزاب ما همچنان در قالب هیئتی مانده‌اند و به جای آنکه سازمان شوند و کادرسازی کنند و در حوزه‌های مختلف برنامه داشته باشند، شخص محور هستند و وقتی شخصی رئیس‌جمهور می‌شود، به جای آنکه احزاب برنامههای خود را به رئیس‌جمهور بدهند عملا تعدادی افراد مشخص و شناخته‌شده را به رئیس‌جمهور معرفی می‌کنند.
وی اظهار کرد: این در حالی است که در دنیا وقتی رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود تیم کاری وی نیز به دلیل برنامه‌محوری مشخص است اما در کشور ما وقتی رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود تازه به دنبال اشخاص برای انتخاب وزیر می‌گردد و این نشان می‌دهد به سبب جدل‌ها و درگیری‌های جناحی، کادرسازی نکرده و فرصت‌ها را به تهدید تبدیل کرده‌ایم و کشور را با مشکل چرخش نخبگان در عرصه مدیریت کشور مواجه ساخته‌ایم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: براین مبنا با توجه به ویژگی‌ها و خصالی که در قرآن و روایات برای انتخاب افراد برای مسئولیت‌های مختلف ذکر شده و تجارب ارزشمند بشری، باید به سمت کادرسازی برویم که تاکنون اقدام نکرده‌ایم و نهایت کار تشکیلاتی ما به ارائه لیستی از افراد محدود، ختم شده و وقتی مسئولیت آن شخص آغاز می‌شود تازه معلوم می‌شود که مثلا عالم هست ولی حفیظ نیست و به جای اینکه نرخ تولید، ارز، تورم را کنترل کند در عمل قادر به انجام آن نیست.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: بنابراین باید برای انتخاب وزیر، قوی و امین بودن علمی، عملی و راهبردی، در کنار علیم و حفیظ بودن در نظر گرفته شود و این در صورتی است که جناح‌ها و جریان‌های سیاسی از حالت هیئتی و باندی فراتر رفته و به سمت سازمانی سوق پیدا کنند تا بتوانند در عالم واقعیت کادر و نیرو در حوزه‌های مختلف برای آینده کشور تربیت کنند.
صدرا عنوان کرد: در کشور ما بیش از آنکه بر روی شاخص‌های رئیس‌جمهور، وزرا، استانداران، نمایندگان مجلس و شوراها و ... کار شود بر روی شخصیت‌ها کار می‌شود. به عنوان نمونه امروز به جای اینکه بر روی شاخص‌های شخصیتی، فرماندهی، مدیریتی و رهبری حاج قاسم سلیمانی کار تبیینی صورت بگیرد و نیروهایی مانند وی تربیت شود بیشتر درباره خود وی صحبت می‌شود و او را به عراق و سوریه می‌فرستیم.
وی افزود: امروز با توجه به شرایط و کشور در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای و مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری و رکود تورمی لازم است کابینه‌ای که قادر به فعالیت در چنین شرایطی باشد انتخاب شود تا این تهدیدات به فرصت تبدیل گردد و لازمه آن این است که هم درون‌نگر و هم برون‌گرا باشیم و لذا وزرایی نیز باید انتخاب شوند که به هر دو بعد باور داشته و آن‌ها را با هم به پیش ببرند. امروز شرایط کشور، مقاومتی است و در اقتصاد، فرهنگ، سیاست خارجی و ... باید وزرایی برگزیده شوند که توانایی کار در این وضعیت را داشته باشند.
جایگاه موافق، منتقد و مخالف در دولت
صدرا درباره نحوه به کارگیری منتقدان و مخالفان رئیس‌جمهور در کابینه گفت: ابتدا باید چهار مفهوم را از هم تفکیک کرد؛ مقلد، موافق، منتقد و مخالف. مقلد کسی است که چشم و گوش بسته حرف رئیس‌جمهور را تأیید می‌کند و این چنین شخصی برای وزارت مناسب نیست. موافق کسی است که با دلیل و منطق برنامههای رئیس‌جمهور را قبول دارد و حضور چنین فردی در کابینه مطلوب است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در تعریف منتقد و مخالف گفت: منتقد کسی است که نقاط قوت و ضعف برنامههای رئیس‌جمهور را بیان می‌کند و پیشنهادات اصلاحی، تکمیلی و جایگزین خود را به وی ارائه می‌کند و رئیس‌جمهور نیز می‌تواند از چنین فردی در کابینه بهره بگیرد. اما مخالف کسی است که به صورت بنیانی با برنامه‌ها و ایده‌های رئیس‌جمهور مخالف است. چنین فردی قاعدتا نمی‌تواند در کابینه حضور داشته ودر کنار رئیس‌جمهور باشد. مثلا وقتی رئیس‌جمهور بر برون‌گرا بودن تأکید دارد و فردی مخالف آن است قطعا نمی‌توان این فرد را در دولت به کار گرفت زیرا هماهنگی با رئیس‌جمهور مهم است.
منتقد عامل بیداری رئیس‌جمهور، مخالف ناتوان از هماهنگی با دولت
صدرا یادآور شد: اما منتقد می‌تواند با رئیس‌جمهور هماهنگ باشد و در دولت حضور یابد، لذا حضور افراد مقلد و مخالف در دولت نامطلوب و افراد موافق و منتقد(در معنای واقعی انتقاد) در دولت امر مطلوب و عقلانی است. در واقع می‌توان گفت حضور فرد منتقد در دولت به نوعی لازم است زیرا منتقد با بیان ضعف‌ها و آسیب‌ها در کنار ارائه راه حل باعث می‌شود که رئیس‌جمهور بیدار باشد زیرا ذات نقد این است که بیداری و تحرک ایجاد می‌کند در حالی که شاید فرد موافق نتواند چنین ویژگی را داشته باشد و حتی به دلیل ندیدن آسیب‌ها، رئیس‌جمهور را دچار غفلت کند./۹۶۹/۱۰۲/خ