چرا داخل خودرو حریم خصوصی نیست؟

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا،  اخیرا برخی جریانها بحث حریم شخصی خودرو را مطرح کردند و با انتشار استفتایی از مراجع تقلید می‌خواستند  این مطلب را القا کنند که  داخل خودرو حریم خصوصی است و طبیعتا نیروی انتظامی نباید وارد این حوزه شود. همچنین امر به معروف و نهی از منکر نیز در این مورد نباید صورت بگیرد؛ چون حریم خصوصی است و کسی نباید دخالت کند.

با اندکی تأمل به این نتیجه خواهیم رسید که چگونه برخی مغالطه می‌کنند و می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند و استفتاء از مراجع تقلید را دستاویزی برای  اهداف ناشایست خود قرار دهند. این‌ها با این کار عملا نیروی انتظامی را در مقابل مراجع قرار دادند؛ چرا که قائل است داخل خودرو حریم خصوصی نیست.

قوه قضائیه هم موضعش را بیان کرد که آن قسمتی از خودرو  که قابل رؤیت است، حریم خصوصی نیست ولی قسمتهایی که قابل مشاهده نیست حریم خصوصی به شمار می‌رود.  

این مطلب از بدیهیات است که قسمتهایی از خودرو  که در دید همگان است حریم خصوصی نیست. همچنانکه از عنوان حریم خصوصی مشخص است؛ یعنی چیزی که خصوصی است و عمومیت ندارد؛ ولی کدام عقل سلیمی می‌پذیرد آن قسمتی از اتومبیل که به راحتی قابل مشاهده است حریم خصوصی باشد. بله، قسمتهایی که معمولا مخفی است مثل  داخل داشبورد و صندوق عقب جنبه خصوصی دارد و سرک کشیدن در آن بدون اذن مالک، شرعا و عرفا درست نیست؛ مگر در شرایطی خاص که با حکم قضایی آن را تفتیش کنند.

یکی از اهداف شومی که در این رابطه قصد شده آزادی  بی حجابی در اتومبیل  است و به این واسطه توقع دارند که در اتومبیل بی حجاب باشند و کسی هم متعرض آن‌ها نشود!

استفتایی  که از مراجع تقلید شده است صراحتا یا تلویحا نکات مذکور را در بر دارد. آیت الله مکارم نیز در روزهای اخیر، صراحتا در این مورد مطالبی را بیان کردند که دیگر جای هیچ شبهه‌ای باقی نمی‌ماند.

پاسخ برخی مراجع به نقل از خبرگزاری ایسنا به این شرح است:

آیت‌الله شبیری زنجانی در این رابطه می‌گوید خودروی شخصی نیز احکام ملک را دارد، بنابراین هرگونه تصرف و تفتیش آن بدون اجازه مالک، فی حدنفسه جایز نیست. البته اگر مصلحت اهمی مانند جلوگیری از حمل و نقل اسلحه متوقف بر تفتیش باشد، تفتیش آن طبق نظر حاکم شرع بلامانع است.لازم به ذکر است که وسیله نقلیه، از لحاظ جواز نظر به داخل آن، نحوه پوشش سرنشینان و... ممکن است در برخی از صور دارای احکام خاصی باشد.

آیت‌الله مکارم شیرازی در این‌باره نظر خود را مطرح و اظهار کرده است: «داخل خودرو جزو حریم شخصی است و دیگری حق ندارد به آن تجاوز کند، ولی جهات شرعی مانند حجاب و امثال آن باید در داخل اتومبیل رعایت شود.»

آیت‌الله نوری همدانی نیز در پاسخ به این سوال اظهار کرده است: «در فرض سوال، بلی خصوصی است و باید بر اساس مقررات حکومت اسلامی عمل شود. »

مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی نیز عنوان کرده است: «حریم خصوصی از کلمات قرآنی و روایی و فقهی نیست و چنانچه برای این عنوان احکامی در قانون قرار داده شده، سعه و ضیق معنای مذکور، از قانونگذار سوال شود.»

آیت الله مکارم در پاسخ نامه‌ای(منتشر شده در سرویس سیاسی رسا) در این باره بیان کرد:

با عرض سلام؛ آنچه که قبلاً عرض کرده‌ام مربوط به سرقت از خودروها بوده؛ یعنی اگر در خودرو قفل باشد و کسی شیشۀ آن را بشکند و چیزی از درون آن سرقت کند حکم سرقت از «حرز» (حریم خصوصی) دارد و احکام سارقان از منازل مسکونی بر آن جاری می شود (این مربوط به سرقت است). ولی اگر کسی در خودرو بنشیند و در آن را ببندد و در داخل آن بی حجاب یا نیمه عریان باشد و خودرو نیز دارای شیشه های شفاف باشد و مثلا مشغول استعمال مواد مخدر و یا شرب خمر گردد، آن هم در ملأ عام، به یقین حریم خصوصی محسوب نمی شود، درست مانند کسی است که یک خانه‌ای شیشه‌ای در سر چهارراه بسازد و در آن مشغول انواع کارهای خلاف شود و بگوید اینجا حریم خصوصی است و کسی مزاحم من نگردد. اهل عرف آن را حریم خصوصی نمی‌شمارند و او را از مجازات معاف نمی‌کنند. این دو مسأله شرعاً با هم کاملا متفاوت است.

همچنین ایشان در دیدار فرمانده نیروی انتظامی قم( به نقل از خبرگزاری حوزه) گفتند: در این بین مسایل دیگری نیز مطرح شده است که از جمله آنها می‌توان به مساله خصوصی بودن حریم ماشین اشاره کرد؛ از نظر فقهی روشن است که اگر چیزی آشکار و عیان باشد فضای خصوصی نیست؛ اگر کسی وسط چهارراه خانه شیشه‌ای بسازد و در آن خانه بنشیند و همه مردم کارها  او را ببینند آیا فضای خصوصی می‌شود؟! فضای خصوصی به معنای فضای دربسته و دور از چشم است نه این که فضای آشکار را حریم خصوصی بگویند؛ نمی شود که اگر شیشه پایین باشد فضای خصوصی محسوب نشود و شیشه را بالا بکشند فضا خصوصی شود، این از نظر فقهی پذیرفته نیست، فضای خصوصی جایی است که محفوظ بوده و از دید مردم بیرون باشد و اگر در دید مردم باشد فضای خصوصی محسوب نمی شود.

معظم له بیان کردند: کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند مسأله را به خوبی می‌دانند؛ اما غرض هایی دارند و می خواهند قبح این مسائل را بشکنند و حریم خصوصی بهانه است، باید هوشیار باشیم تا بدون این که متهم به خشونت کنند از راه های صحیح و قانونی محدود کنیم تا قبح زشتی ها شکسته نشود؛ انجام یک گناه توسط تنها یک گناه به شمار می‌رود و گناه آشکار دو گناه محسوب می‌شود، معصیت آشکار افزون بر گناه بودن، قبح گناه را هم می‌شکند؛ از این رو گناه دیگری محسوب می شود.

 نصرالله پژمانفر (نماینده مجلس)  نیز به نقل از فرهنگ نیوز گفت: قانون (تبصره ماده ۵ قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر) در این مورد صراحت دارد که داخل ماشین حریم خصوصی نیست./999/ز۵۰۳/س