آیت الله ناصری؛ استاد مردمی عرفان و اخلاق

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، علم و عرفان آمیخته با اخلاق اسلامی مهمترین آموزه مکتب عرفانی تشیع است، در حقیقت تمام تلاش عرفا و عالمان دینی همواره بر این بوده است که بتوانند در کنار بالا بردن سواد و رشد علمی جامعه، طریقت و مسیر حقیقت را برخاسته از اصول و آداب اخلاق حسنه اسلامی به عموم مردم با زبانی ساده و عامه فهم نشان دهند تا بتوانند طیف وسیعی از مردم را پایبند و آشنا به اصول و سبک زندگی اسلامی کنند.

به طور کلی تلاش برای رواج اخلاق اسلامی و سنت‌های حسنه برخاسته از روایت‌های ائمه معصومین(ع) و آیات قرآن کریم همواره یکی از اهداف مهم اساتید علم اخلاق و عارفان حقیقی بوده است، این موضوع در کنار تلاش ایشان برای تربیت شاگردانی مخصوص و مؤثر برای نسل آینده بوده است که آثار و پیامدهای سازنده آن با امتداد داشتن همیشگی نسل عارفان و عاملان حقیقی دین به خوبی قابل مشاهده است.

اصفهان اما همواره یکی از مراکز تربیت عارفان و عالمان جهان تشیع بوده است، شهری که حوزه علمیه آن با قدمتی بسیار مرکز رشد و تعلیم و تربیت علما، اندیشمندان و اساتید عرفان و اخلاق بسیاری بوده است، نام‌های بزرگی در جهان اسلام وجود دارند که تعلیم یافته حوزه علمیه اصفهان و یا خود بنیانگذار مکاتب علمی و اخلاقی و عرفانی در این شهر بوده‌اند.

استاد برجسته اخلاق و عرفان، آیت الله محمد ناصری

یکی از شخصیت‌های معاصر در اصفهان آیت الله محمدعلی ناصری دولت آبادی است، عارفی عامل، مردمی، وارسته و متواضع، عالمی که هرگز از اصول عرفانی و اخلاقی خود عدول نکرده و همواره مسیر سیروسلوک خود را با حضور در میان مردم و در جامعه و ارتباط مستقیم با مریدان و مخاطبان خود در پیش گرفته است، وی از دوستان و همنشین‌های مرحوم حضرت آیت الله محمدتقی بهجت و از شاگردان مکتب علمی و عرفانی امام خمینی است.

آیت الله ناصری متولد سال 1309 در شهرستان برخوار استان اصفهان در خانواده‌ای روحانی است، پدر وی، زاهد متقی حجت الإسلام والمسلمين حاج شيخ محمد باقر ناصري‏ نام داشت، كه خود در شمار عالمان فرهيخته آن دوران بود؛ و محضر دانشمندان‏ گرانسنگی همچون علامه آخوند كاشی و نيز جهانگيرخان قشقائی را به خوبي‏ درک کرده بود، و در شمار ياران و تلاميذ مورد عنايت خاصه علامه مرحوم حاج آقارحيم ارباب نيز قرار داشت.

آیت الله ناصری در سنین خردسالی به سر می‌برده است که پدر ایشان بنابر توصیه آیت الله رحیم ارباب برای استفاده از محضر علما و بزرگان نجف، به این شهر سفر می‌کند، علیرغم کمی سن آیت الله ناصری تحصیلات ابتدایی خود را در شهر اصفهان آغاز می‌کند و پس از مدتی وارد حوزه علمیه اصفهان می‌شود، در اين دوران كه وی هنوز در سنین نوجواني به سرمي‏ برد، به همراه پدر و خانواده ‏به نجف ‏اشرف كوچ می كند. آیت الله ناصری در اين زمان چهارده سال بيشتر نداشته ‏است. اگر چه در نجف اشرف مشكلات و فقر و كمبود امكانات اوليه اين خانواده پنج نفره را در سختي بسيار قرار می‏ دهد، اما خاطرات شيرين این عارف وارسته از آن دوران، نشان دهنده روحيه ‏علم و معرفت جويی ايشان در همان آغازين دوران ورود به نجف اشرف مي ‏باشد. اين دوران دوسالي بيشتر به طول نمي‏ انجامد؛ چه در اين هنگام مادر رخت از اين ‏دنياي گذران بر مي‏ كشد، مادر آیت الله ناصری در صحن حرم مطهر امام علی(ع) به خاک سپرده می‌شود.

يك سالي پس از آن، خانواده و پدر به ايران باز مي‏ گردد و آیت الله ناصری را در سن هفده ‏سالگي برای ادامه تحصيل در نجف ‏اشرف تنها مي‏ گذارد. اين دوران، با حضور وی به مدرسه صدر نجف آغاز شده و فصلی جديد در زندگي اين پیر طریقت آغاز می‌گردد.

جدایی از خانواده و حضور در محضر بزرگان جهان اسلام

 پدر پيش از جدائی از فرزند، او را به مرحوم آيت‏ الله شيخ‏ محمدحسين دهاقانی كه در شمار اعلام و اوتاد آن شهر مقدس بوده مي سپارد و نخستین مراحل تربیت آیت الله ناصری در همان زمان تحت نظر آیت الله دهاقانی آغاز می شود.

در اين دوران، آیت الله ناصری افزون بر شركت در دروس علمي نجف اشرف، با شماری از اهل عرفان و سلوک اين شهر مقدس همچون مرحوم حاج شيخ محمد كوفي نيز آشنا و در طريق معرفت ائمه هدی دست به دامن آنان می ‏زند.

وی در اين دوران، بخشی از علوم ادبی، حاشيه ملاعبدالله، معالم ‏الأصول و قسمتي از شرح لمعه را نزد مرحوم علامه ‏آيت ‏الله مدرس افغاني فرا مي‏ گيرد، ادامه شرح لمعه را از محضر آيت ‏الله شيخ مجتبي ‏لنكراني، مكاسب را از محضر آيت‏ الله حاج سيّد عبدالأعلي سبزواري، رسائل را از محضر مرحوم آيت ‏الله حاج شيخ عبدالكريم كروني اصفهاني كه بعدها به دامادی ‏ايشان نيز سرافراز مي‏ شود، كفايه را از محضر آيت ‏الله حاج شيخ محمد حسين ‏دهاقانی، و براي دومين مرتبه باز در محضر آيت‏ الله شيخ صدرا بادكوبه ‏ای، خارج‏ مكاسب محرمه را از محضر آيت ‏الله ميرزا هاشم آملی، بحث خارج صلات آيات را از محضر آيت‏ الله سيد عبدالهادی شيرازی، خارج بيع و خيارات را از محضر مرحوم ‏آيت ‏الله امام خمينی استفاده مي‏ كند. گذشته از اين، در شماري ديگر از دروس همچون بحث خارج كتاب الحج آيت ‏الله حاج سيد محمود شاهرودي نيز شركت، و يك ‏دوره كامل اصول‏ فقه را از محضر آيت‏ الله حاج سيد ابوالقاسم خوئي فرا مي‏ گيرد. در اين دوران با مرحوم آيت‏ الله حاج سيد جواد آل‏علی كه در شمار علماي ‏كشور كويت قرار داشتند، مجالس علمی مرتبی برقرار مي‏ نمودند و بخش عمده‏ اين دروس را با هم مباحثه مي‏ كردند.

اساتید عرفان و اخلاق

آیت الله ناصری در کنار اهتمام و جدیت ویژه برای فراگیری علوم دینی توجه خاصی هم به کسب معارف الهی و گام نهادن در طریق سیر و سلوک داشته است، درک محضر اخلاقی عرفانی زاهد و عارف نامدار مرحوم‏ آيت ‏الله آقا سيد محمد كشميري فرزند عارف بزرگ آيت‏ الله سيد مرتضي كشميری از جمله فعالیت‌های وی در این زمینه بوده است.

مرحوم آيت ‏الله حاج شيخ عباس ‏قوچانی وصی مرحوم علامه قاضی، آيت الله سيد جمال الدين گلپايگانی از دیگر اساتید عرفان و اخلاق آیت الله ناصری بودند، همچنین ملبس شدن آيت الله ناصری به لباس شريف روحانيت نيز توسط اين عالم كم‌نظير انجام شده است.

مرحوم سيد هاشم حداد از دیگر اساتید عرفانی وی بود، آيت ‏الله ناصری ‏گذشته از استفاده از تعاليم ايشان، با شماري از ياران ايشان همچون مرحوم علامه ‏طباطبایی و حاج عبدالزهراء گرعاوی نيز به واسطه همين مجالس آشنا مي شوند. 

در همين دوران با مرحوم سالك بصير جناب حاج آقا اسماعيل دولابي نيز آشنا مي‏ شود، و اين آشنائي تا پايان عمر آن فقيد سعيد ادامه داشت. ايشان، هر از چندي كه‏ به اصفهان مي‏ آمدند به ديدار اين دوست قديمي نيز مي ‏شتافت و در منزل از ايشان ‏ديدار مي‏ كرد.

آيت‏ الله ناصری پس از آنكه به امر استادشان مرحوم آيت‏ الله كشميري به ‏اصفهان بازگشت، گذشته از مجالس تدريس فقه و اصول و تفسيري كه سالياني دراز در حوزه علميه اين شهر اقامه کرد و تا كنون نيز ادامه دارد، به تربيت نفوس ‏مستعد و طالب معارف الهي نيز همت گماشته است. گذشته از جلسات درس اخلاق ايشان كه در شماري از مدارس علميه اين شهر برگزار مي‏ شود، نماز جماعت و مجالس ‏وعظ و سخنراني این استاد برجسته اخلاق و عرفان در اصفهان و برخوار برپا است.

آیت الله ناصری چند سالی است که به تبیین و تشریح رساله حقوق امام سجاد(ع) در سخنرانی‌های خود در ایام ماه مبارک رمضان پس از اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در مسجد کمرزرین واقع در میدان امام علی(ع) اصفهان پرداخته است.

خوف و رجاء در سخنرانی‌های آیت الله ناصری در کنار هم مطرح می‌شود

از نکات قابل توجه و مهم سخنرانی‌های آیت الله ناصری خشوع و تواضع ایشان است، آیت الله ناصری مطالب و تذکرات سلبی و منفی را خطاب به خود مطرح کرده و همواره مخاطبان را افرادی مؤمن، دیندار و بهشتی خطاب می‌کند، وی در کنار مطرح کردن عواقب و آثار شوم گناهان و خطاها آثار و پیامدهای مثبت و امیدوار کننده اعمال نیک، حسنات، عبادات و محبت اهل بیت(ع) را مطرح می‌کند، موضوعی که موجب امیدواری و ایجاد نشاط معنوی در میان مریدان و مخاطبان این استاد اخلاق و عرفان شده است.

آیت الله ناصری همواره در جلسات وعظ و سخنرانی خود تأکید بر لزوم تبعیت از رهبری و ولایت و دعا برای توفیقات روز افزون رهبر معظم انقلاب دارد و همواره خود را از مباحث و جنجال‌های بیهوده سیاسی دور نگه داشته در عین اینکه همیشه مدافع و حامی ولایت فقیه و رهبر معظم انقلاب بوده است.

این عالم عامل و عارف کامل تأثیر بسزایی به روی مخاطبان خود دارد به طوری که هنگام سخنرانی آیت الله ناصری از تمام اقشار در سنین و سطوح اجتماعی مختلف افراد مشاهده می‌شوند و حتی برخی ساعت‌ها در انتظار ورود آیت الله ناصری به مسجد می‌مانند برای یک التماس دعا گفتن و یا یک طلب خیر کردن، اذان گفتن در گوش اطفال تازه به دنیا آمده نیز یکی از مسائلی است که همواره مردم از وی طلب می‌کنند و آیت الله ناصری هم با روی خوش همیشگی که از بارزه‌های شخصیتی او محسوب می‌شود این کار را انجام می‌دهد، وی تولیت امامزاده سید ابراهیم ابن موسی بن جعفر مشهور به سیدالکریم که از مراکز فرهنگی مذهبی مهم استان اصفهان و از بقاع متبرکه با عظمت در میان مردم محسوب می شود را هم بر عهده دارد.

آیت الله ناصر با وجود همه محبوبیت و موقعیت ویژه ای که دارد هنوز ساده زیستی، مردم‌داری و ولایت مداری را اولویت زندگی خود دارد و گواه بر این موضوع منزلی ساده و قدیمی و خودروی پیکانی است که این استاد برجسته اخلاق و عرفان با آن تردد می‌کند./200/1304/ب1