تبیین شخصیت رهبر انقلاب در عرصه اجتهاد مقاومتی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی ترویجی رونمایی از کتاب «اجتهاد مقاومتی تمدنی» دوم اردیبهشت با سخنرانی دکتر ادریس هانی، مؤلف کتاب اجتهاد مقاومتی و حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدتقی سبحانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پژوهشکده المصطفی جامعه المصطفی العالمیه برگزار شد.
در ابتدای این نشست ادریس هانی با اشاره به حساسیت‌های زیاد در رابطه با کتاب اجتهاد مقاومتی، ابراز داشت: این کتاب به دنبال نشان دادن بُعد مقاومت در شخصیت فقیهی به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران است زیرا این شخصیت و ابعاد ولایت‌فقیه در جهان اسلام مظلوم واقع شده است.
وی با بیان این که عناوین زیادی برای تبیین شخصیت مقام معظم رهبری وجود داشت ولی در نهایت به اجتهاد مقاومتی که از ابعاد برجسته شخصیت رهبری است رسیدم، افزود: اجتهاد مانع اجتهادی است که فقه، سیاست و اجتماع را باهم به پیش می‌برد و فقهای دیگر چنین رویکردی ندارند.
دانشمند و نویسنده مراکشی خاطرنشان کرد: اجتهاد مقاومتی یک پروسه و پدیده‌ای است که در فقه، اجتماع و سیاست جریان پیدا می‌کند و در قلب درگیری‌ها حضور خود را نشان می‌دهد و این درگیری از جنس برخورد میان تمدن‌ها است.
اجتهاد مقاومتی علاوه بر اصلاح، مقاوم است
وی تصریح کرد: اجتهاد مقاومتی شکلی از اجتهاد است که علاوه بر این که به اصلاح و تجدیدنظر و احیاء جامعه ورود می‌کند مقاوم هم هست؛ این اجتهاد راهبری و قیادت اسلام را نیز بر عهده دارد و حرکت فقیه حرکت نهضت ساز و انقلاب ساز است.
مدیر دانشگاه دارالحکمه شهر رباط مراکش افزود: ولایت‌فقیه تنها در پی ساختن یک نظم سیاسی جدید نیست بلکه یک بدیل و جایگزین جهانی را به دنیای جدید معرفی می‌کند که همان نهضت و انقلاب و تمدن اسلامی است.
وی با بیان این که اجتهاد مقاومتی فقیه را با این ویژگی متمایز که می‌تواند دولت تشکیل دهد و رهبر دولت باشد تعریف می‌کند، ابراز داشت: در نظریات امام خمینی(ره) و رهبری اجتهاد شرط کافی برای رسیدن به مقام ولایت‌فقیه نیست و این مقام، آفاق گسترده‌ای برای شخص ولی‌فقیه باز می‌کند و مردم در مقابل او وظیفه و مسئولیت پیدا می‌کنند و ولی‌فقیه می‌تواند ولایت خود را در ابعاد مختلف اعمال کند.
هانی با اشاره به این که متأسفانه در تعاریف اجتهادی جدید از ولایت‌فقیه ولایت‌فقیه را در ولایت فقه خلاصه می‌کنند، افزود: ولایت‌فقیه بیشتر از این که به فقه اصغر مربوط شود به فقه اکبر و مباحث کلام مرتبط است.
نباید ویژگی‌های امام خمینی(ره) را در شخصیت مقام معظم رهبری جست‌وجو کرد
وی خاطرنشان کرد: بعد از دوره امام خمینی(ره) برخی تلاش داشتند که همان ویژگی‌های امام خمینی(ره) را برای رهبری تعریف کنند در حالی که رهبری ویژگی‌های خاص خود را دارد و باید از منظر خودش مورد توجه قرار داد.
آیت‌الله خامنه‌ای فقیه عصر مقاومت است
نویسنده و متکلم مراکشی افزود: بعد از رحلت کاریزمای انقلاب، واقعیت این است که آیت‌الله خامنه‌ای فقیه هم‌عصر دوران مقاومت بود و ایشان رهبری این عصر را بر عهده دارد و این خود ویژگی خاص و جدید است.
وی تصریح کرد: در اجتهاد مقاومتی فقیه در زمینه‌های جدیدی وارد می‌شود که قبل از آن فقیه در آن ورود نداشت زیرا در گذشته فقیه رهبر یک نظام و ساختار سیاسی بود که یک جریان انقلابی و یک جنگ را هم در کنار آن رهبری کرده بود ولی اینجا با فقیهی روبه رو هستیم که هم موضوعات را تشخیص می‌دهد و متناسب با آن با استنباط احکام می‌پردازد و این یکی از ویژگی‌های ولی‌فقیه جدید است.
هانی با بیان این که این کتاب در مقام خود به دفاع از ولایت‌فقیه می‌پردازد، اظهار داشت: ولایت‌فقیهی که به فقهی کردن انقلاب و انقلابی کردن فقه نظر دارد و مطالبه اصلی انقلاب تشکیل حکومت اسلامی بوده است.
وی با اشاره به این که انقلاب اسلامی فقط ایجاد شورش نبود و نگاه به ساختار جدید داشت، گفت: امام خمینی(ره) که به نقاط ضعف اسلام سیاسی در دیگر کشورها واقف بود نظریه ولایت‌فقیه را ارائه داد و انقلاب ایران یک انقلابی بود که در پی بنا افکندن نظام سیاسی جدید در میان نظام‌های سیاسی موجود بود.
ویژگی اصلی انقلاب اسلامی ایران استمرار انقلاب بود
نویسنده کتاب اجتهاد مقاومتی خاطرنشان کرد: امام خمینی(ره) نظام سیاسی را ایجاد کرد که بر اساس انقلاب دائم شکل گرفته است و به دیگر بیان در جمهوری اسلامی اصل بر استمرار انقلاب و انقلابی گری سازمان یافته و قانون‌مند با محوریت فقه است.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی با اشاره به نحوه شکل‌گیری این کتاب اظهار داشت: این کتاب از یک مقاله آغاز شده است ولی از ناحیه مرکز الحضاره که سلسله اعلام الفکر و الاصلاح دارد این یکی از شماره های این سلسله است.
مدیر پژوهشکده کلام اهل‌بیت(ع) افزود: ما در مرکز الحضاره سلسله ای را از ده سال قبل آغاز کردیم که تجربه مصلحان بزرگ جهان اسلام را گردآوری کنیم و در اختیار نسل جدید بگذاریم و 70 شخصیت از همه کشورهای دنیا را شناسایی کردیم و تاکنون 38 شخصیت کتابشان منتشر شده است.
وی با بیان این که یکی از شخصیت‌هایی که قرار بود در سلسله مصلحان جهان اسلام بررسی شود مقام معظم رهبری بود، خاطرنشان کرد: ما برای همه این شخصیت‌ها نویسنده پیدا کردیم جز چند شخصیت از جمله امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و دلیل اصلی‌اش هم این بود که نویسندگان داخلی با گفتمان بیرونی آشنا نیستند و نمی‌دانند چگونه باید شخصیت یک رهبر شیعی را برای دیگر ادیان و مذاهب معرفی کرد و کسانی که در بیرون هستند هم مستندات کافی را در اختیار ندارند و یا قدرت تبیین این مستندات را ندارند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ابراز داشت: ما زمانی که با مقاله ادریس هانی با عنوان «هکذا تکلم السید القائد» برخورد کردیم احساس کردیم که درون‌مایه خوبی دارد و نقطه مرکزی آن مدنظر ما بود و طی صحبت‌هایی که شد آن مقاله به 250 صفحه گسترش پیدا کرد و مهم این بنیادی است که در این کتاب وجود دارد و این کتاب باید ترجمه شود.
ما ادبیات مناسبی برای ارتباط با دیگر کشورهای نداریم
وی اذعان کرد: ما به این دلیل نتوانستم درون‌مایه‌های فکری معاصر ایران را معرفی کنیم که زبان و ادبیات مناسبی برای ارائه نداریم و نمی‌دانیم که با دیگران چگونه باید صحبت کنیم و از همین رو فرهنگ انقلاب اسلامی در درون کشور محصور مانده است.
مدیر مرکز الحضاره لبنان افزود: ما باید بتوانیم با زبانی سخن بگوییم که دیگران که تفکر و باورشان مانند ما نیست هم حرف ما را درک کنند و ادریس هانی به ما نشان داده است که چگونه می‌شود چنین شخصیتی را به جهان معرفی کرد.
وی با بیان ویژگی‌های این کتاب اظهار داشت: نکته اول پیدا کردن یک الگوی راهنما است تا به ما بگوید که یک شخصیت در چه محیطی زندگی می‌کند و به دنبال چیست و این کتاب از دریچه یک واژه به نام انقلاب به سراغ مقام معظم رهبری رفته است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سبحانی با بیان این که نقطه آغاز نگاه ادریس هانی به فقه اسلامی اصیل اندیشه مقاومت است، افزود: هانی با تأثیر از اندیشه امام حسین(ع) شیعه شده است و این مطلب را خودش در کتاب «شیعنی الحسین» بیان کرده است و به همین خاطر توانسته عنصر انقلاب و مقاومت را در شخصیت مقام معظم رهبری پیدا کند.
الگوی راهنمای رهبر معظم انقلاب اجتهاد نوآورانه و مقاوم است
وی ابراز داشت: این که بسیاری از مردم حتی در داخل کشور درک صحیحی از شخصیت مقام معظم رهبری ندارد به خاطر این است که الگوی ما از رهبری به عنوان یک مرجع تقلید است در حالی که مقام معظم رهبری شخصیتی است که فقه خوانده است ولی در فقه نمانده؛ عرفان خوانده ولی در عرفان نمانده است.
مدیر بنیاد فرهنگی امامت با بیان این که انسان باید هر شخصیتی را در الگوی راهنمایش ببیند، افزود: ادریس هانی شخصیت مقام معظم رهبری را در بستر و الگوی انقلاب به عنوان یک اجتهاد پیگیرانه با دو ویژگی نوآورانه و مقاوم در برابر بیگانه ترسیم می‌کند که می‌تواند برای یک انسان خارجی هم قابل درک باشد.
وی با بیان این که ادریس هانی از واژه‌های ما تعریف متفاوت ارائه می‌کند، اظهار داشت: هانی واژه فقیه را به معنای فقه اکبر می‌داند و واژه مقاومت را عنصر اساسی تمدن اسلامی در دوره مدرن که بحث درگیری دو کشور نیست بلکه نقطه اتکایی است که اسلام مدرن با تکیه بر آن در برابر دیگر جریان‌ها ایستادگی کند می‌داند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی افزود: هانی واژه اجتهاد را حضور در صحنه می‌داند و ولایت‌فقیه را فقاهت همراه با حکومت معرفی می‌کند و معتقد است که ولایت سلطه نیست بلکه نهاد سازی است؛ و اگر نویسندگان ما با این مفاهیم که در دیگر نقاط جهان فهمیده می‌شوند آشنا نباشند نمی‌توانند درون‌مایه‌های انقلاب را صادر کنند.
اصلاح و مقاومت دو بال جمهوری اسلامی است
وی خاطرنشان کرد: ادریس هانی تأکید دارد که اصلاح و مقاومت دو بال انقلاب اسلامی است و رهبر معظم انقلاب با استفاده از این دو بال در اجتهاد خود موفق بوده است و تجربه معاصر متفکران مسلمان نشان داده است که هر کدام از اصلاح و مقاومت بدون هم ما را با مشکل مواجه کرده است؛ زیرا اصلاح بدون مقاومت به تجدد و مدرنیته رسیده است و کسانی که از اصلاح صرف نظر کردند سلفی‌ها و داعش هستند که انقلابی‌های بزرگی هستند که معتقد به مقاومت بدون اصلاح هستند./843/ز۵۰۳/س