خاطرات شاگرد شهید صدر از علاقه استاد به امام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله سید عبدالهادی حسینی شاهرودی، از شاگردان قدیمی شهید صدر و نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان رهبری، پیش از ظهر امروز در همایش بزرگداشت آیت‌الله شهید سید محمد باقر صدر و خواهر شهیدش بنت‌الهدی که با عنوان «راه صدر» و با همت پژوهشگاه تخصصی شهید صدر در سالن همایش‌های قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) برگزار شد، به بیان ویژگی‌های علمی و اخلاقی شهید صدر و ذکر خاطرات خود از آن شهید والا مقام پرداخت و اظهار داشت: اگرچه برگزاری همایش‌های این‌چنینی برای بزرگداشت یاد عالمان و بزرگان دین مفید است، اما آنچه ضرورت دارد این است که از این افراد الگو بگیریم و در رویداد‌های زندگی‌مان خودمان را با آنها بسنجیم و اقدام کنیم.

وی در ادامه به حضور حضرت امام خمینی(ره) در نجف اشرف و رابطه شهید صدر با امام اشاره و تصریح کرد: در دورانی که امام راحل به نجف آمدند به‌عنوان یک مرجع آمدند و پس از مدتی در آنجا مشغول به تدریس شدند و در همان زمان شهید صدر یکی از استادان برجسته حوزه علمیه نجف به شمار می‌رفت که در مسیر مرجعیت بود.

وی با تأکید بر این که شهید صدر علاقه بسیاری به امام خمینی(ره) داشتند و این علاقه به سبب اشتراک در اهداف بود، ابراز داشت: وقتی حضرت امام درس شان را در نجف آغاز کردند، شهید صدر به یکی از شاگردان مطرح خود یعنی شهید سید محمد فرزند محمدصادق صدر که بعدها به شهادت رسید و به صدر ثانی در عراق مشهور است سفارش یا امر کردند که به‌عنوان سفیر شهید صدر در درس امام حاضر شوند و مقصود از این حضور بیان این مقصود بود که ما علم و اهداف و شخصیت شما را قبول داریم. سید محمد صدر نیز دستور استاد خود را پذیرفت و در همه درس‌های امام حضور پیدا کرد و دروس امام را نوشت و حتی زمانی مؤسسه نشر آثار امام خواستند که تقریرات سید محمد صدر را منتشر کنند که ایشان نپذیرفت و گفت که این تقریرات درس امام در نجف و از افتخارات نجف است و باید در نجف به چاپ برسد.

وی در ادامه خاطرنشان ساخت: پس از اینکه سید محمدصدر در درس امام حاضر شد شهید صدر دوباره به امام پیام داد که حضور سید محمد صدر از طرف ما در درس شما به این معنا است که ما شما را به‌عنوان یک رهبر اسلامی و دینی و رهبر این مسیر حق قبول داریم و امام نیز از این اقدام خشنود شدند.

نماینده مجلس خبرگان رهبری در ادامه به برخی دیگر از خاطرات خود پرداخت و گفت: در آن زمان فکری غلط رواج داشت که برخی میان طاغوت ایران و عراق مقایسه می‌کردند و بر اثر رویدادهای مختلف می‌گفتند که این طاغوت بر آن یکی ترجیح دارد. اما در این فضا به‌طور طبیعی اساساً برنامه‌ریزی استاد ما آیت‌الله صدر درجهت تشکیل حکومت اسلامی در عراق بود و از سوی دیگر نیز امام راحل(ره) در صدد ایجاد حکومت اسلامی در ایران بود و این دو حرکت هیچ تقابلی با هم نداشت،‌ اما آن فکر غلط نوعی تقابل را ایجاد کرده بود، در حالی‌که هیچ تقابلی وجود نداشت و هر کس در هرجای اسلام وظیفه داشت بنا به امکانات و شرایط خود، مبارزه کند و طاغوت را از میان بردارد و اسلام را در آنجا پیدا کند. البته در نجف این فضا با توجه به اینکه برخی از اطرافیان امام از امکانات دولت وقت عراق مثل رادیو و مانند آن درجهت مبارزه با شاه استفاده می‌کردند، این ذهنیت در برخی بیشتر شده بود، ‌درحالی‌که استفاده از امکانات طاغوت برای نابود کردن طاغوت در هر جای دیگر عالم هیچ اشکالی ندارد.

آیت‌الله شاهرودی در ادامه افزود: در چنین فضایی یکی از طلاب جوان علاقه‌مند به شهید صدر از ایشان سؤال کرد که نظر ایشان درباره امام خمینی(ره) چیست؟ و شهید صدر این‌طور پاسخ داد: «خط ایشان نزدیک‌ترین خط در جهان به خط ما و شخص ایشان محبوب‌ترین افراد عالم در نزد ما است».

این شاگرد دیرین شهید صدر در ادامه درباره طرح شهید صدر درباره مرجعیت با عنوان المرجعیة الموضوعية یا مرجعیت نهادینه‌شده گفت: مرجعیت‌های ما مرجعیت‌های شخصی است که یک فرد شخصاً مسیر ورود به حوزه تا رسیدن به مرجعیت را طی می‌کند و پس از رسیدن به مرجعیت تشکیلاتی از وکلا و غیره تشکیل می‌دهد،‌ اما پس از درگذشت آن مرجع همه آن تشکیلات از بین می‌رود، برخلاف دولت‌ها که با ازبین‌رفتن رئیس دولت تشکیلات و وزارتخانه‌ها و … همه به‌جا می‌مانند؛ در این باره شهید صدر طرحی داشتند و آن این بود که مرجعیت نهادینه شود،‌ یعنی هر مرجعیتی که می‌آید تداوم مرجعیت گذشته باشد و تشکیلات عوض نشود و خبرویت‌ها و شناخت‌های دستگاه مرجعیت ادامه داشته باشد و چیزی از میان نرود. نکته جالب شهید صدر در اینجا این بود که در مرجعیت موضوعیه لازم نیست که حتماً فقط یک مرجع وجود داشته باشد، بلکه ممکن است چند مرجع هم‌زمان باشند،‌ اما مرجعیت، نهادینه باشد. شهید صدر این طرح را با همکاری آیت‌الله سید کاظم حائری تهیه کردند و قرار شد در جلسه هفتگی خاصی که شهید صدر داشت و ویژه برخی از شاگردان مخصوص بود و مسائل گوناگون سیاسی و اجتماعی و شئون مربوط به مرجعیت انقلابی در آن بحث و به شور گذاشته می‌شد، مطرح شود.

وی در ادامه این خاطره مهم افزود: شهید صدر در آنجا تصریح کردند که مرجعیت من هنوز مرجعیت موضوعیه نیست ‌و مرجعیت موضوعیه در آینده باید ایجاد شود، ولی من از شما می‌خواهم که از اکنون به خودتان تلقین کنید که مرجعیت من هدف نیست، بلکه مرجعیت من ابزار و راهی است برای اسلام. من از شما می‌خواهم از اکنون این را به خودتان تلقین کنید؛ زیرا ممکن است در آینده لازم شود که شما به‌جای این مرجعیتی که به آن دل بسته‌اید از مرجعیت دیگری حمایت کنید. شهید صدر پس از ذکر این نکته اندکی درنگ کردند و بعد ادامه دادند: مثلاً شاید لازم باشد شما در آینده از مرجعیت امام خمینی حمایت کنید و اگرچه من می‌دانم که شما در آینده به وظیفه‌تان عمل می‌کنید، اما باید از الآن به خودتان تلقین کنید تا در آینده برای انجام تکلیف در فشار روحی قرار نگیرید.

وی در پایان با اشاره به اینکه من خودم در آن جلسه بودم و سال‌ها بعد دیدیم که نامه معروف ایشان در قم به ما رسید و در آن همان تعبیر معروف ذوبوا في الإمام الخمينی کما ذاب هو في‌ الإسلام آمد، افزود: این نامه شهید صدر یک آیت و یک فرهنگ و یک درس است که تنها همین جمله آن معروف شده است، اما باید به همه آن توجه کرد.

شایان ذکر است دومین همایش بزرگداشت استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی در روز یکشنبه 3 اردیبهشت، ساعت ۱۶ الی ۲۰ و به همت پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و مؤسسه فرهنگی شهدای هفتم تیر (سرچشمه) و با سخنرانی  آیت‌الله عباس کعبی (عضو مجلس خبرگان رهبری)، استاد حسن رحیم‌پور ازغدی (عضور شورای عالی انقلاب فرهنگی) و دکتر ژولین پلیسیه (اقتصاددان و مترجم آثار شهید صدر به زبان فرانسوی) و در محل و در سالن همایش‌های مؤسسه شهدای انقلاب اسلامی واقع در میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، کوچه شهید صیرفی پور برگزار خواهد شد. /۸۷۸/پ۲۰۳/ج