یاداشت؛
پیام‌ها و اهداف ترامپ از تحرکات نظامی چیست؟
حمله به الشعیرات سوریه، گسیل ناوگان نظامی آمریکا به شبه‌جزیره‌ی کره و پرتاب مادربمب‌ها در افغانستان، سه اتفاقی هستند که در دو هفته‌ی اخیر در سطح بین‌المللی افتاده و اذهان را به این سمت روانه می‌کنند که به‌درستی اهداف و پیام‌های دونالد ترامپ چیست؟
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از برهان، ترامپ در دو هفته‌ی اخیر جنجالی در سطح بین‌المللی برپا کرده است. ابتدا به پایگاه نظامی الشعیرات سوریه موشک‌های تامهاوک فرستاد؛ موضوعی که به‌صورت یکجانبه و به‌دور از حتی مجوز سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان اتفاق افتاده و همان‌طور که وزیر خارجه‌ی روسیه سرگئی لاووروف بیان داشته، اذهان را به حمله به عراق در سال 2003 سوق داده است. هدف قرار دادن این پایگاه هوایی و شلیک 59 موشک و متعاقباً از بین رفتن برخی از زیرساخت‌های موجود در این پایگاه، از جمله تبعات اقدام دونالد ترامپ بوده است. بعد از آن نیز به بهانه‌ی آزمایش موشکی کره‌ی شمالی و ناوهای خود را به شبه‌جزیره‌ی کره گسیل داشته است.
ترامپ در شبه‌جزیره‌ی کره تحرکاتی داشته است. ناوگان جنگی خود را به شبه‌جزیره منتقل کرده، به کره‌ی شمالی اخطار داده که وارد رویارویی مستقیم خواهد شد، چین را تهدید کرده که اگر کمکی به حل ماجرا نکند، به‌صورت یکجانبه آن را حل خواهد کرد و... بعد از آن‌هم بمب ده‌تنی به نام مادربمب‌ها را در افغانستان آزمایش کرده است؛ موضوعی که نه‌تنها ضرورتی نداشته است، بلکه به‌دلیل پراکندگی داعش در افغانستان و در مناطق کوهستانی، سؤال‌برانگیز نیز هست. توجه به چند نکته و چند هدف در این تحرکات قابل بررسی است که به آن‌ها اشاره خواهد شد.
1. حمله‌ی الشعیرات
درخصوص حمله‌ی الشعیرات و پرتاب 59 موشک به این پایگاه هوایی سخن‌ها بسیار است، اما به‌طور کلی بهانه‌ی دونالد ترامپ برای این حمله این بوده است که دولت سوریه از سلاح شیمیایی علیه مخالفان استفاده کرده است. درحالی‌که از چند سال پیش و در جریان ماجراجویی باراک اوباما برای حمله به سوریه به بهانه‌ی داشتن سلاح شیمیایی و استفاده از آن علیه غیرنظامیان و با نظارت سازمان ملل متحد، تمام سلاح‌های شیمیایی سوریه امحا شد و کمیته‌های بررسی و نظارتی در این زمینه به وجود آمد، این‌بار دونالد ترامپ دوباره آن حربه‌ی پیش‌تر استفاده‌شده را مورد بهره‌برداری قرار داد. در زمان باراک اوباما مجلسین آمریکا این مجوز را به رئیس‌جمهور وقت این کشور ندادند که علیه سوریه دست به اقدام نظامی بزند، اما این‌بار رئیس‌جمهور آمریکا بدون داشتن هرگونه مجوز بین‌المللی و داخلی دست به اقدامی یکجانبه زد که وفق حقوق بین‌الملل تجاوز به حاکمیت سرزمینی یک عضو مشروع سازمان ملل متحد بوده است. ماجرای استفاده‌ی سوریه از سلاح شیمیایی که آمریکایی‌ها از آن سخن می‌گویند در حالی مطرح می‌شود که همان‌طور که اشاره شد، دولت سوریه اساساً تمام سلاح‌های شیمیایی خود را امحا کرده است. به‌طور کلی و بنا به روایت روسیه، جنگنده‌های نیروی هوایی سوریه منطقه‌ی خان شیخون را بمباران کردند. در این اقدام، انبارهای سلاح شیمیایی متعلق به مخالفان مسلح و گروه‌های تروریستی را بمباران کردند که در نتیجه‌ی انفجار آن‌ها، مسمومیت گسترده‌ای ایجاد شد. آمریکایی‌ها برآن‌اند که بشار اسد سلاح‌های شیمیایی خود را تحویل نداده است. ماجرایی که با توجه به نظارت سفت‌وسخت سازمان ملل، موضوعی بسیار سؤال‌برانگیز می‌نماید.
2. شبه‌جزیره‌ی کره
ماجرای شبه‌جزیره‌ی کره از آزمایش موشکی کره‌ی شمالی آغاز شد. بعد از آن موضوع بود که دونالد ترامپ در یک کنفرانس خبری مشترکبا ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در بخشی از سخنان خود گفت که «آمریکا در صورت لزوم، آماده است تا بحران کره‌ی شمالی را به‌تنهایی و بدون دریافت کمک از چین حل‌وفصل نماید.» ترامپ که طی چند روز گذشته با رئیس‌جمهور چین دیدار داشت، درخصوص تماس تلفنی چهارشنبه شب خود با شی جین پینگ گفت: «رئیس‌جمهور چین خواهان انجام اقدام درست است. ما [من و جین پینگ] رابطه‌ی بسیار خوبی باهم برقرار کردیم و من فکر می‌کنم که وی خواهان کمک به ما بر سر موضوع کره‌ی شمالی است.» وی در ادامه افزود: «من [به رئیس‌جمهور چین] گفتم که راه انعقاد یک توافق تجاری خوب، کمک به ما بر سر موضوع کره‌ی شمالی است. در غیر این‌صورت ما به‌تنهایی این موضوع را حل خواهیم کرد.»[1] به‌واسطه‌ی همین موضوع اختلافات بالا گرفت و بعد از آن ترامپ نیروهای ناوگان جنگی آمریکا را به شبه‌جزیره‌ی کره گسیل داشت. موضعی که خشم پیونگ یانگ را با خود به‌همراه داشت. خبرگزاری مرکزی کره‌ی شمالی نیز به نقل از ارتش گفت: «واکنش ما به آمریکا و نیروی دریایی آن، بسیار شدید خواهد بود؛ به‌گونه‌ای که متجاوزان هیچ فرصت نجاتی نخواهند داشت.»[2] کره‌ی شمالی آزمایش بعدی موشکی خود را به‌مناسبت سالگرد بنیان‌گذاری این کشور انجام داده که مقامات کره‌ی جنوبی اظهار داشته‌اند این آزمایش با شکست مواجه شده است.
3. مادربمب‌ها
دونالد ترامپ در اقدامی عجیب، دست به آزمایش موشکی به نام «مادربمب‌ها» زد؛ موضوعی که اظهار شد برای از بین بردن داعش مورد استفاده قرار گرفته است. سؤالاتی در این‌خصوص مطرح شده است و آن اینکه با توجه به موقعیت جغرافیایی استان ننگرهار (که آمریکایی‌ها در آن دست به انجام پرتاب موشک زده‌اند) که اساساً کوهستانی است، نیازی به استفاده از بمب‌های سنگین در آنجا نیست و با سلاح‌های سبک نیز می‌توان دست به مبارزه با داعش زد. استفاده از یک بمب با هزینه‌ی حدود شانزده میلیون دلار[3] برای از بین بردن نود عضو داعش در منطقه‌ی کوهستانی ننگرهار، موضوعی است که اذهان را به این موضوع سوق می‌دهد که هدف و نیت دونالد ترامپ از این موضوع چه بوده است.
اهداف دونالد ترامپ
1. ایجاد هراس به‌واسطه‌ی رسانه‌ها
تحریکات و تحرکات ترامپ در شبه‌جزیره‌ی کره وارد فاز خطرناکی در «قامت رسانه‌ها» شده است. توجه به این موضوع بسیار مهم است. هیچ‌یک از اقداماتی که دونالد ترامپ ترتیب داده است، باعث خسارات بزرگ و در مقیاس گسترده نبوده است. همه‌ی اتفاقات صرفاً برای قرار داشتن در صفحه‌ی نخست رسانه‌های غرب و شرق به‌عنوان «اتفاق بزرگ» مطرح شده‌اند. موضوعی که به نظر می‌رسد دقیقاً هدف دونالد ترامپ را برآورده کرده است.
در راستای همین ماهیت هراسناک اقدامات دونالد ترامپ است که وی تحصیل اهداف دیگر را نیز رصد می‌کرده است. او رسانه‌ها را تا حدی از وحشت پر کرده است که کره‌ی جنوبی از بیم تحرکات ترامپ، هشدار داده که ترامپ بدون مشورت کره‌ی جنوبی دست به اقدام پیش‌دستانه‌ای نخواهد زد. به‌واسطه همین وحشت بوده که کره‌ی شمالی در حال خالی کردن پایتخت است. «خبرگزاری یونهاپ کره‌ی جنوبی گزارش داد که کره‌ی شمالی قصد داشته یک موشک بالستیک از سواحل شرقی خود شلیک کند که به نظر می‌رسد با شکست مواجه شده است.» همچنین «فرماندهی ناوگان آمریکا مستقر در اقیانوسیه نیز با تأیید این آزمایش گفته است که موشک در آغاز شلیک منفجر شده است و نوع موشک در دست ارزیابی است.»[4] تقریباً رسانه‌های تمام کشورها در دنیا، پر شده‌اند از چنین اخباری. همه به‌طور اتوماتیک در خدمت هدف دونالد ترامپ قرار گرفته‌اند: «وحشت و هراس داشته باشید؛ آمریکا این است.» بیهوده نبود که وقتی زمام امور را در کاخ سفید برعهده گرفت، در همان روزهای اول تلاش می‌کرد مردم ایران را از خود بترساند و خطاب به مسئولان ایرانی می‌گفت که «باید از اوباما متشکر می‌بودند، من او نیستم» و...
2. رهبری آمریکا
در ورای هدف پیشین، «اثبات رهبری آمریکا» قرار دارد. او شدیداً به‌دنبال اثبات این موضوع است که آمریکا «پاسخ سهمگین خواهد داد.» رسانه‌ها نیز موتورهای کارخانه‌ی تولید وحشت او شده‌اند. او تلاش دارد به چین و روسیه بفهماند که دوران چندجانبه‌گرایی در حال پایان است و آمریکا رهبری نظام بین‌الملل را با پاسخ سخت خود باز خواهد گرفت. به این اخبار توجه کنید: «وزرای خارجه‌ی چین و روسیه در یک تماس تلفنی در ارتباط با تنش‌ها در شبه‌جزیره‌ی کره خواستار خویشتن‌داری شده بودند. پکن و مسکو تأکید کردند که بروز هرگونه جنگ در این منطقه به‌ضرر همه‌ی طرف‌ها تمام خواهد شد.» همچنین «روز جمعه یک مقام چینی به خبرگزاری فرانسه گفته بود که در هر لحظه، امکان بروز جنگ بین آمریکا و کره‌ی شمالی وجود دارد.» همچنین وزیر خارجه‌ی چین که کشورش از یک‌سو به‌طور سنتی متحد کره‌ی شمالی بوده است و از سوی دیگر تحت فشارهای آمریکا برای اعمال فشار به کره‌ی شمالی بوده است، افزود: «ممانعت از جنگ و هرج‌ومرج در شبه‌جزیره‌ی کره، جزء منافع مشترک (دو کشور) است.»
موضع اصولی ترامپ این است که به سایر بازیگران هشدار دهد که او با دولت قبلی آمریکا متفاوت است و او به‌دنبال «رهبری آمریکا» است. حملات حداقلی او نیز صرفاً فضای رسانه‌ای را با وحشت پمپاژ می‌کند. وی حملات حداقلی را در ذهن جهانیان بزرگ‌نمایی می‌کند تا «رهبری آمریکا» را به بازیگران بین‌المللی متوجه کند. آستانه‌ی تحرک او نیز تا جایی است که بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای را وادار به پاسخ نکند. او به‌خوبی مطلع است که با حمله به الشعیرات و گسیل ناوگان به‌سمت شبه‌جزیره‌ی کره و آزمایش مادربمب‌ها هیچ‌یک از اطراف دیگر دست به واکنش نخواهند زد. اقدام او تا جایی است که بداند «ضربه‌ی دوم کره‌ی شمالی» محتمل نخواهد بود. او به‌خوبی می‌داند که در صورت ارتکاب حمله از سوی آمریکا، پاسخ کره‌ی شمالی نیز مهلک خواهد بود. کره‌ی شمالی از بمب هسته‌ای برخوردار است و تهدید کرده که در صورت حمله‌ی آمریکا با پاسخ نابودکننده مواجه خواهد شد. اما به نظر نمی‌رسد که اگر دستگاه محاسبه‌گر آمریکا، ارزیابی دقیقی از شرایط نظام بین‌الملل و بورس‌های کشورهای غربی و متحدان آمریکایی شرق آسیا مثل کره‌ی جنوبی و ژاپن داشته باشد، این اتفاق بیفتد، مگر اینکه ترامپ دست به کم‌عقلی و یا بی‌عقلی بزند که آن نیز از فضای ذهنی غالب بر ذهن دونالد ترامپ متصاعد نمی‌شود.
3. اقناع متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی
لئون پانه‌تا، وزیر دفاع اسبق (پنتاگون)، درباره‌ی «مادربمب‌ها» که در افغانستان تست شده، گفته «وقتی من وزیر دفاع بودم ما در حال کار بر روی آن سلاح بودیم. خیلی صریح بگویم که این بمب ابتدائاً برای هدف قرار دادن احتمالی تأسیسات غنی‌سازی زیرزمینی در ایران بود. این دغدغه‌ی ما بود. این یک سلاح مؤثر است. من آزمایش و تست آن را دیدم. این سلاح می‌تواند در زیر زمین نفوذ کند.» این موضوع نه‌تنها نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها باسرعت مسیر وحشت‌آفرینی را سیر می‌کنند، بلکه از دیگر سو پرده از توافقات پشت‌پرده‌ی آمریکا و متحدان منطقه‌ای (خصوصاً در منطقه‌ی غرب آسیا و شمال آفریقا) نیز برمی‌دارد. بعد از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، سران کشورهای عربی به دیدار وی رفتند و برآن شدند تا از روی کار آمدن دونالد ترامپ، تفاوت‌هایی را با باراک اوباما برسازند و وی را به حفظ امنیت خود وادار کنند. ترامپ که پیش‌تر و در جریان رقابت‌های انتخاباتی بارها اظهار داشته بود که کشورهای متحد آمریکا باید هزینه‌ی تأمین امنیتشان توسط آمریکایی‌ها را پرداخت کنند، به‌خوبی می‌دانست که حالا فرصت بهره‌برداری از این موقعیت است. آزمایش بمب‌مادر که پانه‌تا بیان می‌دارد هدف از ساخت این بمب ایران بوده است، نشان از توافقات پشت‌پرده‌ای دارد که دولت ترامپ با برخی از مقامات کشورهای منطقه داشته است، وگرنه ترامپ باهوش‌تر از آن است که یک بمب شانزده میلیون دلاری را برای از بین بردن نود داعشی خرج کند. او به‌واقع هزینه‌ی مصرف این بمب را پیش‌تر از برخی از هم‌پیمانان منطقه‌ای خود اخذ کرده است.
فرجام سخن
در این یادداشت تلاش شد تا به سه رویدادی که توسط آمریکای دونالد ترامپ در دو هفته‌ی گذشته روی داده است و تحلیل‌های آن‌ها اشاره شود. اشاره شد که حمله‌ی نظامی به پایگاه الشعیرات بدون مجوز سازمان ملل و کنگره‌ی آمریکا، گسیل نیروهای آمریکایی و ناوگان جنگی این کشور به شبه‌جزیره‌ی کره و نهایتاً استفاده از مادربمب‌ها توسط ترامپ، پیام‌هایی دارد که بایستی با واکاوی تحولات منتهی به آن‌ها مورد بررسی قرار گیرند. از جمله‌ی این پیام‌ها، می‌توان به تلاش ترامپ برای یادآوری رهبری آمریکا در سطح بین‌المللی به کشورهایی شبیه روسیه و چین اشاره کرد که با توسل به ابزار رسانه‌ای و برجسته‌نمایی حملات کوچک با خسارت‌های کم یا برجسته‌سازی فشارهای روانی برای حمله به کره‌ی شمالی، به‌دنبال آن است.
بیان شد که دونالد ترامپ به‌خوبی از تأثیرگذاری این ابزار وحشت و هراس توسط رسانه‌ها در سطح بین‌المللی به‌عنوان ابزار تسری رهبری آمریکا و تحمیل آمریکا به کشورهای دیگر باخبر است. سومین هدف آمریکا نیز اقناع متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی آمریکا اعلام شد و با استناد به سخنان لئون پانه‌تا، وزیر دفاع سابق آمریکا، درخصوص مادربمب‌ها که بیان داشته بود اساس ایجاد آن برای تأسیسات ایران بوده است، به این هدف نیز اشاره شد.
پی نوشت ها:
[1]. http://www.mehrnews.com/news/3951471/
[2]. http://www.afkarnews.ir/
[3]. http://www.shafaf.ir/fa/news/423879
[4]. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960127000076
/۱۳۲۵//۱۰۲/خ
ارسال نظرات