تربیت فرزند، پیش از تولد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، «از حکیمی پرسیدند: از چه زمانی تربیت را باید آغاز کرد؟ گفت: از بیست سال قبل از تولد! و اگر به نتیجه لازم نرسیدید معلوم می‌شود که باید زودتر از آن شروع می‌کردید».

گرچه این سخن مبالغه‌آمیز به نظر می‌آید؛ اما حقیقت قابل تأملی را بیان می‌کند.

تأخیر از دوران مناسب خود، از دست دادن فرصتی است که جبران آن بسیار مشکل و یا غیر ممکن است.

امیر مؤمنان(ع) خطاب به فرزند خود امام حسن مجتبی(ع) می‌فرماید:

«إِنَّمَا قَلْبُ الْحَدَثِ كالْأَرْضِ الْخَالِيةِ مَا أُلْقِي فِيهَا مِنْ شَيءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُكِ بِالأَدَبِ قَبلَ أن يَقسُوَ قَلبُكَ و يَشتَغِل لُبُّكَ؛ همانا دل و روح کودک و نوجوان، مانند زمین خالی و آماده بذر افشانی است که هرچه در آن افشانده شود، می‌پذیرد. بنابراین، من قبل از آنکه دلت سخت شود و عقلت مشغول گردد، به تربیت تو اقدام کردم».

بر پدر و مادر واجب است که از انعطاف پذیری کودک و نوجوان استفاده کرده، پیش از آنکه شخصیت او شکل بگیرد، به تربیت صحیح او بپردازند.

هر که در خُردی‌اش ادب نکنند               در بزرگی ادب از او برخاست

چوب تر را چنان که خواهی پیچ              نشود خشک، جز به آتش، راست (سعدی)                                                                           

نمونه‌ای قابل تأمل

پدری هفت فرزند داشت. او در تأمین وسایل مادی و رفاه فرزندانش کوشا بود؛ اما توجهی به تربیت آنان بخصوص تعلیم و تربیت دینی‌شان نداشت.

هرگاه به او می‌گفتم: «تا فرزندانتان آمادگی دارند و دل و روحشان آماده پذیرش تعالیم دینی است، مسائل اسلامی و عقاید و آداب صحیح را به آنان تعلیم بدهید»، ژشت روشنفکرانه‌ای می گرفت و می گفت:

«فرزندان را باید آزاد گذاشت تا بزرگ شوند و خودشان با شناخت و آگاهی، عقاید دینی و آداب اجتماعی را انتخاب کنند!»

اکنون که این سطور را می‌نگارم، همه فرزندان او بزرگ شده‌اند، اما از میان آن هفت فرزند فقط و فقط یک نفرشان متدیّن و مؤدب است و بقیه همگی لاابالی و نامطلوبند!

آن پدر هم، اکنون از دنیا رفته است و باید در پیشگاه خداوند، پاسخگوی افکار و اعمال غلط خود باشد.

« فَاعْتَبِرُوا يا أُولِي الْأَبْصارِ؛ عبرت بگیرید ای اندیشمندان»!/841/ت302/س

منبع: کتاب «هشدارهای تربیتی»، حجت‌الاسلام علی اکبر مظاهری