اقتصاد ما در تراز آرمان های انقلاب رشد نکرده است

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مهر،محمدمهدی اسماعیلی استاد دانشگاه تهران با تشریح بخشی از مقاله خود که به همایش اقتصاد مقاومتی ارسال کرده بود، گفت: معضل اصلی در مدیریت اقتصادی ما، برنامه ریزی و نگاه به بیرون و عدم توجه به ظرفیت های داخلی است. بعد از اتمام جنگ جهانی در سال ۱۳۲۷ نظام برنامه ریزی در کشور بوجود آمد و اصل چهار ترومن اجرایی شد.

وی افزود: وقتی پرسیده می شود که چرا اقتصاد ما در تراز آرمان های انقلاب رشد نکرده است در جواب باید گفت دلیل آن معیوب بودن مغز استراتژیک ما در حوزه اقتصاد و داشتن  نگاه بیرونی است. ترومن دراصل چهارم عنوان می کند که این برنامه برای امنیت آمریکا نوشته شده و همه این نظریه ها براساس مکتب نوسازی است و مکتب نوسازی هم به دنبال ایجاد رشد خطی و آمریکایی سازی بود.

وی با بیان اینکه نگاه به بیرون داشتن اقتضائات درونی را شامل نمی شود، گفت: یکی از اقتضائاتی که با اصل چهارم ترومن شروع شد ارسال باقیمانده وسایل از جنگ جهانی دوم در آمریکا به ایران بود که به عنوان مثال با ارسال توالت فرنگی به روستاهای کشور به اعتراض آنها منجر شد.

اسماعیلی ادامه داد: اجرای اصل چهارم ترومن دو نتیجه را در جامعه ایران در پی داشت: اول اینکه اجرای این اصل ضررهایی را به حوزه اقتصاد وارد کرد و اصلاحات ارضی هم بر اساس همین نگاه شکل گرفت به طوری که آمارها نشان می دهد در سه سال اجرای طرح ترومن میزان صادرات آمریکا به ایران ۲۰ درصد افزایش یافت.

این استاد دانشگاه افزود: دومین نتیجه طرح ترومن، استحاله فکری نخبه ای و تربیت کادر تکنوکرات برای اداره امور اقتصادی و سیاسی بود و در این راستا  آموزش گسترده ای تدارک دیده شد و نسل مدیران دهه های ۴۰ و ۵۰ کشور از آموزش دیدگان ناشی از اجرای این طرح در ایران است.

وی با بیان اینکه امروز بعد از گذشت بیش از ۶۵ سال از آغاز برنامه ریزی در کشور در به همان پاشنه سابق می چرخد، گفت: اولویت دانستن نگاه به بیرون، اشتباه استراتژیک است و گرنه کشور ما به لحاظ داشتن منابع، ظرفیتها و نیروی انسانی هیچ کمبودی ندارد.

حجت الاسلام مهدی ابوطالبی، عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ره) نیز با اشاره به اقتصاد مقاومتی در اندیشه و سیره علمای شیعه در تاریخ معاصر ایران گفت: اقتصاد مقاومتی نظریه ای است که در سال های اخیر توسط مقام معظم رهبری برای برنامه ریزی اقتصاد کشور مطرح شده است، سال ۱۳۹۵ از طرف ایشان سال اقدام و عمل برای اقتصاد مقاومتی نامگذاری شده است.

وی با بیان اینکه یکی از بهترین راه های عملی شدن اقتصاد مقاومتی استفاده از تجربیات تاریخی است، اظهار داشت: بر همین اساس در مباحث خود به دنبال پیشینه تاریخی این بحث در ایران معاصر بوده ام.

ابوطالبی تصریح کرد: سوال اصلی این است که آیا اندیشه اقتصاد مقاومتی پیشینه ای در اندیشه و سیره علمای شیع در تاریخ معاصر ایران داشته است؟ بررسی ها نشان می دهد که عناوینی چون عدم سلطه کفار، عزت مسلمین، حرمت دوستی و مودت با کفار، پرهیز از اسراف و تبذیر و حرمت تشبه به کفار، از جمله مبانی نظری علمای شیعه در مباحث اقتصادی بوده است.

وی ابراز داشت: همچنین مولفه ها و الزاماتی همچون استفاده از کالای داخلی و پرهیز از کالای خارجی، کارآفرینی و حمایت از تولید ملی، مردمی کردن اقتصاد، ممانعت از خروج سرمایه های علمای شیعه  در تاریخ معاصر ایران وجود دارد و می توان از روش ها و اقدامات آنها برای امروز به عنوان تجربیات موفق استفاده کرد.

در بخش دیگری از همایش اقتصاد مقاومتی؛ پیوند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، محمدمهدی اسماعیلی گفت: تاریخ دویست ساله اخیر ایران همیشه شاهد نزاع دو تفکر در خصوص نحوه اقتصاد کشور بوده است؛ یک نگاه با فهمی که از معادلات سیاسی و اقتصادی حاکم بر نظام بین الملل وجود دارد، راه برون رفت از مشکلات و اداره کشور در اتکای به قدرت های خارجی و استفاده از توان و امکانات دول قدرتمند برای ارتقا کشور است که برخی به آن قا ئل اند.

وی اظهار داشت: از سوی دیگر، گروه و جریان دیگر، ضمن تایید نیاز به استفاده معقول از علم، ثروت و تجارب بیگانگان، اتکای اصلی را به استفاده بهینه از توانمندی های سرشار داخلی و اعتماد به نیروی انسانی و زمینه سازی برای ر شد آنها قرار داده است.

اسماعیلی عنوان داشت: فضای عمومی سیاست گذاری و تصمیم گیری ها از ابتدای ورود تفکر پیشرفت در کشور ما، عمدتا در اختیار دسته اول که اشاره کردم قرار داشته است، لذا اصل اولیه و غالب در این تعاملات، بر آورده شدن اهداف کوتاه مدت و بلندمدت این دولت ها بوده است و بهره و عایدی اقتصاد ایران از دست دادن برخی مزیت های نسبی خود است.

وی ابراز داشت: پیشنهاد بنده این است که برای مقطع فعلی جهموری اسلامی ایران، به این تجارب توجه و پرهیز از ساده انگاری در ارتباط با بیگانگان شود و از سوی دیگر اتکا بر اجرای دقیق سیاست منطقی توجه به نگاه درون زا در بهبود اقتصادی کشور شود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تجربه اقتصادی مهم اجرای اصل چهار ترومن نمونه گویا برای اثبات این ادعاست؛ این طرح که از انتهای دهه بیست تا انتهای دهه ۳۰ شمسی اجرا شد، ضمن از بین بردن توان اقتصاد کشاورزی، عوارض سنگینی چون مهاجرت گسترده و حاشیه نشیتی و وابستگی سیاسی رژیم پهلوی را در پی داشت که در نهایت هم اضمحلال و سقوط سیاسی رژیم را به دنبال داشت./1325//102/خ