نسیان خدا سبب فراموشی نفس می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام رضا جهانگیر فیض آبادی در جلسه تفسیر قرآن کریم که بامداد یکشنبه در مسجد النبی(ص) برگزار شد گفت: قرآن کریم در چند آیه وظیفه پیامبر اکرم(ص) را تذکر و یادآورری بیان می کند. با توجه به این نکته که یادآوری مسبوق بر وجود اطلاعات است این سوال مطرح می شود که خداوند یادآوری چه چیزهایی را برای بشر مورد اشاره قرار داده است؟ جواب این پرسش گرایش ها و بینش هایی که «فطرت» نام دارند می باشد.

این کارشناس مذهبی و مفسر نهج البلاغه با اشاره به آیاتی که در قرآن کریم پیرامون مساله «نسیان» مطرح شده اند افزود: همان گونه که معرفت نفس مقدمه معرفت رب است، نسیان خدا باعث نسیان نفس می شود و فراموشی خدا موجب غافل شدن از خود می گردد. بالاترین خسارت ها درباره انسان خسارت نفس است و منشأ آن فراموشی خدا می باشد. قرآن کریم علت غفلت از مبدا و معاد را نیز غافل شدن از خود بیان می کند و این نکته نشان دهنده ارتباط بین نفس و مبدا و معاد است. انسان به میزان فاصله گرفتن از فطرت و اسارت در طبیعت خود از مبدا و معاد خویش غافل می شود.

وی با بیان چیستی معرفت نفس آن را مالک ندانستن خود بر چیزی دانست و گفت: آنگاه انسان با خداوند ارتباط می گیرد و به معرفت نفس می رسد که عدم مالکیت نفع و حیات و مرگ خویش را با شهود و علم حضوری دریابد. البته این مساله نباید با ادعای برخی که جهان را وهم و خیال می پندارند خلط شود. این انقطاع و احساس فقر و هیچ بودن در کنار خود جنبه اثباتی دارد و آن وجود خداوندی است که غنی است و مالک همه چیز می باشد. پوچ انگاشتن جهان برای برخی افراد توجیه کننده تنبلی و فرار از پذیرش مسؤولیت و پیروی از شهوت ها شده است.

حجت الاسلام جهانگیر فیض آبادی با اشاره به سوال برخی مبنی بر چگونگی نسیان خداوند در عین حضور او افزود: روش هایی که خداوند در قرآن کریم برای هدایت بشر به کار می گیرد متنوع است. خداوند گاهی با زبان قصه و گاهی با مثل زدن و حتی زبان طنز با بشر سخن می گوید. خداوند در قرآن کریم آنجا که نسیان را به خود نسبت می دهد و می فرماید: «اینان خدا را فراموش کردند و خدا هم فراموششان کرد» از صنعت مشاکله و همانند سازی استفاده می کند. این روش همانند این جمله است که می گوییم: «زدی ضربتی ضربتی نوش کن». در این روش خداوند خود را به بنده خیلی نزدیک می کند و برای تقریب ذهن بشر به معنا کارهای بشر را به خود نسبت می دهد.

این کارشناس مذهبی و مفسر نهج البلاغه در ادامه با اشاره به دیگر پاسخ ها به این پرسش گفت: برخی قطع شدن رحمت و برکت و فیض از جانب خداوند را نسیان انتزاع می کنند و برخی هم نسیان را به معنای «انساء» می دانند. آنان در توضیح این کلمه گفته اند انساء این است که انسان خودش را فراموش کند و به تعبیری به دماسنج مردم تبدیل شود. چنین فردی هیچ هویتی از خود ندارد و برای دیگران و با معیارهای آنان زندگی می کند. کارهایش بازتاب اعمال دیگران و دستش در قیامت خالی است.

وی با بیان دیگر عوامل محجوب شدن از خدا و فراموشی او خاطرنشان کرد: تحریک انسان از سوی شیطان، وابستگی به دنیا و کثرت گناهان از دیگر عوامل فراموشی خود و غافل شدن از خداوند است. امیرمومنان(ع) در روایتی می فرمایند: «در پستی دنیا همین قدر بس که فقط دنیا در بین عوالم دیگر دار معصیت و زمینه ساز گناهان است و اگر کسی می خواهد به دنیای واقعی برسد باید آن را ترک گوید »./202/933/ب1