اقتضای ربوبیت پروردگار ارسال پیامبران برای نجات بشریت از خرافات است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سید محمد حسینی الموسوی زنجانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه، پنجشنبه در تفسیر سوره حمد با بیان این که هدف از تفسیر تبیین و بیان دیدگاه اهل بیت در خصوص قرآن است، گفت: در قرآن چینش سوره ها به ترتیب معمول امروز نبوده بلکه از سوره های مکی یعنی علق آغاز و به مدنی یعنی مائده ختم پیدا می کند.

وی با بیان این که در بحث های قرآنی تکیه گاه عمده و اصلی ما به روایات است تا فهمید اهل بیت در خصوص مفاهیم روایی چه دیدگاهی را ارائه می کنند، بیان کرد: در حقیقت اینان شریک القرآن بوده و می توانند تا کتاب الهی را برایمان تفسیر کنند.

آیت الله زنجانی به تفسیر «رب العالمین» در سوره حمد اشاره کرد و رب را به معنای مالک و صاحب شیئی که به اصلاح آن می پردازد دانست و تصریح کرد:  کلمه ربیبه که به دختر انسان اطلاق می شود از هیمنجا گرفته شده زیرا هرچند شوهر او فرد دیگری است، اما در حقیقت زیر نظر پدرخوانده اش پرورش پیدا می کند و به واقع رب به مالکی گفته می شود که امور را اصلاح می کند.

لفظ «رب» اشاره به مالک و خالق اصلاح کننده مخلوقات دارد

استاد خارج فقه و اصول حوزه با بیان این که کلمه رب به طور مطلق به معنای خداوند متعال بوده و اگر به غیر خدا گفته شود به صورت اضافه می آید، خاطر نشان کرد: در تفسیر مجمع البیان رب به معنای شخص بزرگی که فرمان او مطاع باشد آمده و باید توجه داشت که ریشه های معانی رب در موارد دیگری نیز استعمال شده است.

وی با بیان این که رب اطلاق به مالک و خالقی دارد که صاحب چیزی همچون باغ و بوستان بوده و آن را اصلاح می کند، گفت: برای خداوند متعال نیز رب در مفهوم مصلح مخلوقات بودن استعمال می شود؛ عده ای اعتقاد بر این دارند که رب از ماده ربو به معنای تربیت و رشد دادن تدریجی می آید؛ همچنین رب در سوره حمد بیانگر مالکیت و مصلحیت می باشد.

ربیون همراهان انبیا، اولیا، صلحا و سلف صالح هستند

آیت الله زنجانی با بیان این که در راستای اصلاح، رشد، ترقی و تکامل موجودات به خداوند متعال رب اطلاق می شود، تصریح کرد: ربی به آن کس گفته می شود که ارتباط و پیوند محکمی با خداوند داشته و در راه او استقلال داشته باشد، ربیون نیز در مفهوم کسانی هستند که در کنار انبیا، صلحا، بزرگان و سلف صالح بوده و با ایمان و استقامت در کنار انبیا مشغول تبعیت بوده اند.

استاد خارج فقه و اصول حوزه با بیان این که ربانی به کسی گفته می شود که مردم را به سوی خداوند متعال دعوت کند، افزود: خداوند متعال در عین اینکه علت محدثه است، علت مبقیه نیز هست و خلقت او با قیومیتش همراه است؛ در حقیقت خداوند مخلوقات را به حال خودشان رها نکرده و بقای موجودات به اراده ذات مقدس الهی وابسته است.

رب در معنای مالک و مربی صفت فعلی و ذاتی الهی هستند

وی با بیان این که موجودات نسبت به ذات اقدس الهی مخلوق  و محتاج بوده و به پا ایستادن آنان وابسته به او است طوریکه اگر خداوند نباشد از میان می روند، اظهار کرد: خداوند متعال همانگونه که موجودات را خلق کرده آنان را نگه می دارد؛ ربوبیت در اساس به دو معنا آمده که اگر رب به معنای مالک و سید  باشد صفت ذات الهی و رب نشان از مالکیت و بزرگی او دارد اما اگر رب را به معنای مدبر و مربی خلق تلقی کنیم، بی شک صفت فعلی و نه ذاتی است.

آیت الله زنجانی به مفهوم دیگری از رب به معنای تربیت خلقی و ریزه کاری های ساخت انسان اشاره کرد و با بیان این که خداوند متعال هیچ موجودی را بی هدف خلق نمی کند و هر یک از موجودات جهان هستی را بر اساس حکمتی آفریده است، گفت: خداوند متعال بیان می کند که آن خدایی که تو را خلق کرده و هرچیز را در جایگاه خود قرار داده تا کم و زیاد نباشد و هر عضو و جزء تو را بر اساس حکمتی قرار داده، دیگر چه چیز در برابر این خدا می خواهی؟

استاد خارج فقه و اصول حوزه با بیان این که تربیت خلقی بر این اشاره دارد که خداوند چگونه و با چه هدفی موجودات را خلق کرده تا رشد کنند و به تکامل برسند، بیان کرد: در حقیقت خداوند به عنوان مربی می خواهد تا موجودات را تربیت کند.

رسالت پیامبران در موحد شدن، هدایت بشریت به فطرت توحیدی است

وی با بیان این که تربیت گاه خَلقی و گاهی نیز خُلقی است که این دو به اراده تکوینی و تشریعی اشاره دارد، تصریح کرد: اراده تکوینی تنها با اراده خداوند متعال و بدون تکیه بر ابزارهای دیگر محقق می شود و تربیت خلقی فکر، خلق، دیده و بینش انسان را دگرگون می کند؛ به این ترتیب خداوند متعال به کاملترین انسان ها وحی کرده و به آنان نشانه هایی را عطا می کند تا مردم اطمینان پیدا کنند که از سوی خداوند متعال هستند و انسان ها را به فطرت توحیدی هدایت می کند تا موحد شوند.

آیت الله زنجانی با بیان این که اگر خداوند متعال مربی است، باید شرایط تحقق ربوبیتش را فهمید، یادآور شد: یکی از مهمترین شرایط تحقق ربوبیت فرستادن هادی و راهنما جهت نشان دادن راه راست بوده و باید کسی باشد که جامعه را تربیت تشریعی و قانونی کند، بنابراین خداوند متعال رب است و ربوبیتش اقتضا می کند تا انبیا را فرستاده و بعثت آنان شکل بگیرد.

اقتضای ربوبیت پروردگار ارسال پیامبران در نجات بشریت از خرافات است

استاد خارج فقه و اصول حوزه ادامه داد: بنابراین اگر خداوند مدبر و مقدر بوده و همه چیز را  به اندازه خلق کرده لازمه اعتقاد آن است که کسی را بفرستد و این راز بعثت انبیا است که از بطن توحید بر می خیزد؛ در حقیقت ربوبیت خداوند متعال اقتضا می کند تا با فرستادن پیامبران قلوب مخلوقات مختلف همچون ملک، جن و انس را از خرافات، شرک و بت پرستی نجات دهد و یکی از مهمترین شاخه های معرفت الله معرفت صفات الهی است تا بتوان این صفات را به خوبی فهم کرد.

وی با بیان این که تمام اصول اعتقادی را می توان از معرفت الله کشف کرد، گفت: رب العالمین نیز معانی و مفاهیم مختلف و گسترده ای دارد که یکی از شاخه های برجسته آن معرفت الله است.

آیت الله زنجانی با بیان این که هیچگاه نمی شود مالک مصلح انسان ها را با موانع بسیاری که پیش روی آنان جهت امتحان و آزمایش قرار داده بدون هدایت و راهنمایی رها کند، بیان کرد: به این ترتیب خداوند متعال پیامبران، انبیا، اوصیا و اولیای خود را می فرستد تا هادیان صراط مستقیم باشند که اینان همه وابسته به ربوبیت ذات اقدس الهی است./201/864/ب1