نباید مظاهر فرهنگی شهر قم به راحتی تخریب شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محسن اراکی در چهارمین کنگره استانی تاریخ معماری و شهرسازی ایران که پیش از ظهر امروز در تالار مرکزی شهر قم برگزار شد با اشاره به هویت فرهنگی و اثری که این هویت بر رشد جامعه می گذارد، اظهار داشت: خداوند در آیه 29 سوره زمر دو نمونه جامعه را معرفی می کند؛ نخست جامعه ای که دارای هویت هماهنگ و واحدی است و در مقابل آن جامعه بدون هویت قرار دارد که دچار شکاف بوده و ما از آن به جامعه دچار بحران هویت تعبیر می کنیم.

میراث فرهنگی و معماری هویت واحد هرجامعه است

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ادامه داد: خداوند در این آیه مثال می زند یک نفر کسی است که اراده واحدی بر رفتار او حاکم است و شخص دیگر کسی است که چند رفتار بر او حاکم است و در نتیجه فرد اول دارای اراده قوی و هنجاری مناسب با هویت دارد ولی شخص دوم هویت های درگیر و متناقض بر او حکومت می کند و به همین جهت توفیق دست یابی به اهدافی پیدا نمی کند؛ حال در میراث فرهنگی، معماری و هرآنچه از آن به فرهنگ تعبیر می شود همان هویت واحد هرجامعه است.

آیت الله اراکی با بیان اینکه هویت جامه اراده مردم آن را شکل می دهد، تصریح کرد: این هویت هرچه قوی تر باشد اراده نیز قوی تر شده و دستیابی این جامعه به اهداف خود میسرتر می شود و حتی یک جامعه غیردینی نیز نیاز به هویت واحد دارد تا هنجار های متناسب آن جامعه به وجود آمده و او را به هدف نزدیک تر کند و به همین ما در طول تاریخ ما جوامع غیرصالح قدرت مند و اثرگذارتر داشته ایم.

وی افزود: روایت داریم خداوند به پیامبر وحی کرد که به مؤمنان بگو «در پوشاک و غذا و هرآنچه شکل و ظاهر جامعه را شکل می دهد دقت کافی داشته باشند»؛ بنابراین می توان گفت معماری هم از این قبیل است، چراکه شهر بدون شهروند اصلا شهر نیست و روح و جان ندارد، بنابراین غذاهای رایج و لباس و پوشاک و شهر نشینی در یک جامعه باید با هویت آن سازگار باشد و از همین رو شکل و رنگ هایی که در ساختمان شهر به کار می رود نیز باید متناسب باشد.

ضرورت توجه به فقه عمران شهری

استاد درس خارج حوزه علمیه فقه با اشاره به فقه عمران شرعی به عنوان یکی از مسائل روز مورد نیاز جامعه اسلامی، عنوان کرد: فقه عمران شهری هویت اسلامی شهر را نشان می دهد ولی این مسأله به معنای دخالت در امور فنی ساختمان ها نیست بلکه چون شهر جان دارد و هنجار های متناسب با خود را می طلبد و این هنجارها در رفتارهای مردم نمود پیدا می کند، اگر ما هویت دینی و اسلامی را قبول داریم باید به مسائل فقه عمرانی توجه داشته باشیم.

وی تصریح کرد: جامعه ما نباید از چند جا دستور بگیرد و وقتی می گوییم میراث فرهنگی باید حفظ شود به این معنا است که با حفظ این هویت است که می توانیم در برابر هویت های مهاجم ایستادگی کنیم، چراکه یکی ازنقاط منفی تمدن غرب هویت زدا بودن آن است ومی خواهد هویت های دیگر را در خود حل کند و اگر میراث فرهنگی اصیل خودمان را داشته باشیم می توانیم در این مقام استقامت کنیم.

آیت الله اراکی یکی از خصوصیت های تمدن اسلامی را نجنگیدن با تمدن های دیگر دانست و با تأکید بر اینکه تمدن اسلامی به دنبال کامل کردن دیگر هویت ها است، خاطرنشان کرد: وقتی امام علی(ع) در سفری به بغداد فعلی رسیدند و وارد طاق کسری شدند آن را تخریب نکردند بلکه ابتدا دو رکعت نماز برگزار کرد و همه جای کاخ گردش کردند، بنابراین روش اسلام تخریب نیست بلکه تصفیه و تزکیه است.

برخورد اسلام با تمدن های دیگر

وی عنوان کرد: در روایات شیعه و سنی داریم که اسلام در برخورد با تمدن های دیگر فرهنگ اشتباه را اصلاح می کرده است ولی آنچه با روح سالم بشر سازگار بوده حفظ کرده است.

نظریه پرداز علوم انسانی و اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه هر شهری روح و هویتی دارد، تأکید کرد: امروز هویت قم نیز باید تعریف شود که در این راه باید میراث فرهنگی شهر قم که حاکی از هویت اسلامی این شهر است را حفظ و معرفی کنیم، چراکه قم درروایات حرم اهل بیت(ع) معرفی شده است به این معنا که هویت اسلام و ائمه اطهار بر آن حاکم است، بنابراین مظاهر فرهنگی که در این شهر است نباید به راحتی تخریب شود.

وی تصریح کرد: با تخریب میراث فرهنگی نمی توانیم در برابر هویت های مهاجم مقاومت کنیم؛ این مسأله بزرگی است که هویت فرهنگی شهر قم و نمادها و نشانه های این هویت باید استخراج شود و فرهنگی که در عادات و رسوم و رفتارهای اصیل مردم این شهر حاکم بوده تحلیل و تقویت شود تا بتوانیم در برابر تهاجم فرهنگ بیگانه، از فرهنگ اصیل اسلامی پاسداری کنیم و کسانی که مسؤولان یک شهرهستند یکی از مهمترین وظایف شان پاسداری از هویت شهر است./1330/پ201/س