ادله صاحب جواهر در اثبات امر به معروف

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، آیت الله محسن مجتهد شبستری، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی در جلسه درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر، با اشاره به دلیل پنجم صاحب جواهر در اثبات شرط چهارم وجوب امر به معروف و نهی از منکر، اظهار داشت: روایتی از امام باقر(ع) است که دارد «الامر بالمعروف و نهی عن المنکر واجبان علی من یکمنه ذلک و لم یخف علی نفسه»، این روایت دلیل پنجم صاحب جواهر است.

وی با بیان اینکه در سند این روایت شخصی به نام «اعمش» آمده است، گفت: این شخص در نزد رجالیان دارای وثاقت نیست، بنابراین این روایت از لحاظ سند معتبر نیست، دلیل ششم صاحب جواهر روایت مسعده بن صدقه است، این روایت نیز از نظر سند دارای اعتبار نیست.

امام جمعه تبریز ادامه داد: همچنین دو روایت دیگر منقول صاحب جواهر، روایت یحیی الطویل و مفضل بن یزید دارای سند ضعیف هستند، بنابراین ادله هشت گانه صاحب جواهر دلالتی بر شرط چهارم ندارد و هر کدام از این ادله خود دارای یک مشکل و ضعف در استدلال به شرط چهارم دارند.

وی با اشاره به روایتی از امام باقر(ع) که حضرت دارد «يَكُونُ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ قَوْمٌ‏ يُتَّبَعُ فِيهِمْ قَوْمٌ مُرَاءُونَ يَتَقَرَّءُونَ وَ يَتَنَسَّكُونَ حُدَثَاءُ سُفَهَاءُ لَا يُوجِبُونَ أَمْراً بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْياً عَنْ مُنْكَرٍ إِلَّا إِذَا أَمِنُوا الضَّرَرَ»، گفت: برخی بر اساس این روایت شرط چهارم را ساقط دانسته اند، صاحب جواهر در جواب استدلال به این روایت مطالبی را ذکر می کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: صاحب جواهر دارد که این روایت حمل بر عده ای خاص می شود که در این روایت وصف شده اند و حمل بر ضرر مختصر می شود و یا اگر ضرر عظیمی باشد این فریضه مستحب است، این بیانات صاحب جواهر از چند جهت قابل مناقشه است، بنابراین ادعای حمل آن بر عده ای خاص از سوی وی بی دلیل است.

وی ادامه داد: حدیث در مقام سرزش کسانی است که امر به معروف را به جهت خوف ضرر ترک می کنند، حمل بر مواردی که بدون نفع است صحیح نیست، این ادعا نیز نیازمند شاهد است، حمل دیگر صاحب جواهر نیز بی دلیل است، در روایت دلیلی بر ضرر کم و یا عظیم وجود ندارد.

رییس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع)، ادامه داد: در موارد تحمل ضرر عظیم حمل امر به معروف بر استحباب خارج از سیاق روایت است، این روایت دلالت بر سرزنش دارد، این بیان با سیاق روایت سازگار نیست، روایت دلات بر آن دارد که امر به معروف و نهی از منکر واجب است.

وی با اشاره به بیان صاجب جواهر درباره مؤمن آل فرعون و ابوذر، ابراز داشت: وی دارد که این دو شخص انسانهای استثنایی هستند که خود را در ضرر قرار داده اند، جواب صاحب جواهر آن است که در تاریخ اسلام ائمه اطهار (ع) و بسیاری موارد دیگر از اشخاص غیرمعصوم با وجود ضرر مالی و جانی امر به معروف کردند، این بیان از ایشان بعید است.

آیت الله شبستری گفت: ادله صاحب جواهر و تضعیف ادله طرف مقابل در رد شرط چهار و زیر سؤال بردن سیره ائمه (ع) همه مخدوش بودند./۸۵۴/202/ب2