دومین نشست قرآن در نواندیشی امام موسی صدر برگزار شد
به خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین نشست قرآن در نواندیشی امام موسی صدر با سخنرانی مجید معارف، عصر دوشنبه در مؤسسه تحقیقاتی امام موسی صدر برگزار شد.
معارف در ابتدای این نشست در مورد مبانی قرآنی امام موسی صدر گفت: دو کتاب «احادیث السحر» و دراساتٌ للحیاة» که ترجمه آنان «حدیث سحرگاهان» و «برای زندگی» است، آثار قرآنی امام موسی صدر هستند که مبانی قرآنی ایشان در سه رشته تاریخی، کلامی و علمی را از این دو کتاب، استخراج کرده‌ام.
وی در مورد مبانی قرآنی امام موسی صدر در حوزه تاریخ اظهار کرد: حفظ قرآن از سوی صحابیان حافظ قرآن و کتابت آن توسط صحابیان کاتب قرآن از جمله مبانی امام موسی صدر است به عبارت دیگر؛ ایشان کتابت قرآن را در عرض حفظ قرآن می‌دانستند.
این استاد دانشگاه افزود: نتیجتاً امام موسی صدر قائل بودند که ترتیب آیات و سوره‌های قرآن کریم به امر خدا بوده است، همچنین قائل نزول دوباره قرآن بودند به طوری قرآن افزون بر نزول تدریجی، مطابق سوره قدر، نزول دفعی نیز داشته است و همچنین ایشان قائل بودند که قرآن از هر نوع تحریفی مصون مانده است.
وی در مورد مبانی قرآنی امام موسی صدر در حوزه کلام بیان کرد: ایشان قائل بودند که اولاً قرآن؛ اعجاز جاودان است به طوری که دعوت به تحدی‌اش تا ابد پابرجاست از این رو اسلام را دینی جاودان می‌دانستند، ثانیاً قرآن از هرگونه تحریف مصون مانده است بنابراین قرآن، حجیت شرعی دارد که در این مورد به حدیث ثقلین ارجاع می‌دهند، ثالثاً الفاظ قرآن، وحیانی است و اگر این‌طور نبود اعجازش زیر سؤال بود، رابعاً قرآن؛ مراتب متعدد معنایی دارد، خامساً قرآن و علم توافق دارند، سادساً قرآن؛ هدایتگر است و سابعاً قرآن نسبت به حقایق هستی، جامعیت دارد.
معارف در مورد مبانی علمی امام موسی صدر در تفسیر قرآن گفت: این مبانی را می‌توان اصول تفسیر ایشان نیز دانست که پنج مورد است؛ اول اینکه ایشان معتقد بودند ظواهر قرآن حجیت دارند و نتیجتاً قائل به فهم‌پذیری قرآن بودند یعنی مفاهیم قرآن را مبهم نمی‌دانستند به طوری که حتی حروف مقطعه را مبهم نمی‌دانستند و دلیلشان عدم اعتراض اعراب به محتوای حروف مقطعه است آن‌هم در حالی که اسلام، دشمنان زیادی داشته است از این رو باتوجه به اینکه در قریب به اتفاق سوره‌هایی که حروف مقطعه دارد مطلبی در مورد قرآن آمده است معتقدند مفهوم حروف مقطعه این است که قرآن نیز از همین حروف تشکیل شده است بنابراین اگر معتقدید که قرآن سخن بشر است، با کلماتتان همانندی برای آن بیاورید.
وی افزود: دوم اینکه امام موسی صدر به زبان عرفی قرآن برای متقاعد کردن اعراب اعتقاد داشتند و سوم اینکه به فهم فراعصری قرآن در پرتو تدبر در آن نیز معتقد بودند بنابراین ایشان به مراتب معنایی قرآن قائل بودند که این مراتب در محکمات قرآن در طول هم هستند و در متشابهات قرآن در عرض یکدیگر هستند از این رو امام موسی صدر از معتقدان به تفسیر علمی قرآن هستند که البته منظور از علم، علم قطعی است.
این استاد دانشگاه افزود: چهارم اینکه امام موسی صدر معتقد بودند باید به ارتباط آیات با یکدیگر توجه کرد و به وسیله تدبر در قرآن می‌توان این کار را انجام داد، پنجم اینکه قائل به تفسیرپذیر بودن قرآن با استفاده از خودش (تفسیر قرآن به قرآن)، عقل و علوم تفسیری (روایات تفسیری، اسباب النزول و تاریخ) بودند.
معارف در مورد کاربرد قرآن در آثار امام موسی صدر گفت: آثار ایشان را می‌توان به دوسته تفسیری و غیرتفسیری تقسیم کرد که در بخش غیرتفسیری نیز بسیار به قرآن استشهاد شده است. آثار تفسیری ایشان؛ «احادیث السحر» و «دراساتٌ للحیاة» است که احادیث السحر؛ به آیات منتخب قرآن، اختصاص داردو دراساتٌ للحیاة به برخی قصص قرآن اختصاص دارد.
وی در پایان سخنانش بیان کرد: امام موسی صدر؛ شعار بازگشت به قرآن را زنده کردند و بر این اساس معتقد بودند که مفاهیم دینی باید به شکلی نو، بازشناسی شود و بر آن اساس عمل شود از این رو من احساس می‌کنم اگر دکتر شریعتی، شهید بهشتی و شهید مطهری را جمع کنیم به امام موسی صدر می‌رسیم./202/9597/ب1