جایگاه زن در جامعه اسلامی از دیدگاه شیعه و اهل سنت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، فریبا علاسوند، استاد جامعه الزهرا(س) ظهر امروز در جشنواره بین‌المللی پژوهشی «بانو مجتهده» امین با بیان اینکه تفاسیر اهل سنت دارای نگاه معصومانه نسبت به زن نیستند و زن را با دیده حقارت مورد بررسی قرار می دهند، گفت: علت این نگاه به این دلیل است که در این تفاسیر ریشه‌های تفسیر قرآن در مورد زن برگرفته از کلام رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) نیست.

وی افزود: اهل سنت به دلیل نگاه عصمتی که به صحابه دارند به جای اینکه رهنمودهای رسول خدا(ص) را مبدأ تفسیر قرآن قرار دهند، براساس سنت و سخنان صحابه عمل می کنند که این موضوع موجب برخورد سلیقه ای نسبت به جنس زن شده است.

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: در تمامی تفاسیر که تا قرن دوم هجری از اهل سنت وجود دارد ازجمله تفسیر طبری واژه قوامیت برای زن به معنای این بود که اگر زن در هر موردی از مردم اطاعت نکرد مستحق تنبیه است و باید او را کتک زد در حالی که این موضوع در تفاسیر شیعه به این شکل نیست و شیخ طوسی برای اولین بار واژه قوامیت را در معنای مشارکت زن و مرد مورد استفاده قرار می دهند.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه در موضوع زوجیت هم تفاسیر اهل سنت تا ۱۵۰ سال اخیر تمامی آیاتی که درباره زوجیت در قرآن وجود دارد را در معنای جنسی آن تفسیر می‌کنند، ادامه داد: تنها در سده های اخیر آن هم در نظریات اندیشمندانی مانند رشید رضا، سید قطب و سایر مفسران اهل سنت این آیات در معنای روابط خانوادگی و تولید نسل مورد توجه قرار گرفته و به مخاطبان خود می‌گویند که در رابطه با زن باید به نسل صالح و تولد فرزندان نیکو سرشت هم توجه داشته باشند.

خانم علاسوند با تأکید بر اینکه محمد عبده اولین کسی است که در میان مفسران اهل سنت دیدگاه متفاوتی نسبت به پدران خود در مورد جنس زن دارد، گفت: نگرش‌های اخیر مفسران اهل سنت به علت تحولات اجتماعی و سیاسی اتفاق افتاده است و تا قبل از آن تفاسیر اهل سنت هر جه فضل بود را به مرور زمان به مردان نسبت داده و در مقابل صفت‌های تحقیر‌آمیز را برای جنس زن تفسیر می کردند.

وی افزود: در میان مفسران اهل سنت سید قطب پیشرو ترین تفسیر را در میان مفسران اهل سنت ارائه داده و دیدگاه‌ها معتدل سید قطب را می‌توان در تفسیر ضلال قرآن او مشاهده کرد اما توجه به این نکته لازم است که سید قطب یکی از بنیان گذران اندیشه‌های سلفی است و نسبت به سیاست و حکومت نظریه‌های تندی دارد.

استاد جامعه الزهرا(س) با اشاره به اینکه مفسران شیعه با اتکا به سخنان نبوی و سخنان ائمه(ع) تفاسیری متفاوت از اهل نست نسبت به زن ارائه می‌ دهند و دیدگاه آن‌ها نسبت به زن دیدگاه مثبتی است، افزود: علمای شیعه از جمله علامه طباطبایی جنسیت را مانع رسیدن زن به کمال نمی دادنند بلکه بیان می‌کنند که رسیدن به سعادت و کمال برای زن و مرد عام است و این اخلاق و عمل صالح است که زن یا مرد را به سعادت می رساند.

خانم علاسوند ادامه داد: تفسیر های که با رویکردهای عارفانه نوشته شده یا نویسندگان آن عرفا هستند، نیز رویکرد مثبتی نسبت به زن دارند و زن را یکی از مظاهر رحمت و جلوه‌های جمال و جلال الهی می دانند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل تحولات اجتماعی شاهد بروز و ظهور نگرش های جدیدی از اهل سنت درباره زنان هستیم، یادآور شد: این نگرش ها نشان می‌دهد در اثر تحولات اجتماعی رویکرد اهل سنت در مورد زن در تفاسیر تغییر کرده است اما آنچه که درباره تفاسیر اهل سنت مهم است، این است که بدانیم این تفاسیر به دلیل نگرش خود مفسر یا بازگشت به سخنان برخی از صحابه دارای رویکرد سلیقه ای هستند و نمی‌توان این تفاسیر را تفسیر عمیق قرآن و سخنان رسول خدا(ص) دانست./۹۶۸/202/ب2