اميد‌هاي پسابرجامي كه رنگ نااميدي مي‌گيرد
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، «اسير سياست امريكا در اجراي برجام هستيم» اين چكيده اظهارات اروپايي‌ها در هفته اخير و درباره روند اجراي برجام است كه نشانگر اين نكته است كه مسير اجراي تعهدات ميان ايران و طرف غربي همچنان در گردنه‌هاي پرپيچ و خمي سير مي‌كند كه رسيدن به مقصد را براي طرف ايراني سخت و دشوار كرده است.
حسن روحاني اگرچه در واكنش به سؤال خبرنگاري درباره اظهارنظر علي‌اكبر صالحي بيان كرده بود كه آقاي دكتر صالحي هر چه در زمينه اتمي بگويد صاحبنظر است و تنها چند هفته پس از روز اجرايي شدن برجام، هراس بانك‌هاي خارجي براي همكاري به ايران را اينگونه مطرح مي‌كند: «به هر حال بانكي كه قبلاً به خاطر كار با ايران جريمه شده ممكن است امروز كار را شروع نكند، امريكايي‌ها بايد در اين زمينه فعال‌تر باشند و به همه آنها با تأكيد اعلام كنند در معامله با ايران آزاد هستند» و امروز كه 100 روز از اجرایي‌شدن برجام مي‌گذرد، موضعي گوياتر اتخاذ مي‌كند و نحوه برخورد امريكا با ايران را با عبارت «توقيف دارايي ايران در امريكا دزدي آشكار است... اين اقدام امريكا از نظر سياسي به مفهوم تداوم خصومت‌ها عليه ملت ايران است» به چالش مي‌كشاند. آن هم در شرايطي كه ماه‌ها منتقدان دلسوز مذاكرات هسته‌اي تخريب شده و بدون توجه به انتقادات آنها متن برجام تنظيم و نهايي شده است يا در شرايطي كه ايران تعهدات خود را به صورت كامل و جامع انجام داده و هيچ برگ برنده‌اي جهت فشار به امريكايي‌ها جهت ملزم كردن آنها به اجراي تعهدات‌شان ندارد.
دولت نه تنها به هشدارهاي منتقدان هسته‌اي در داخل توجه نكرد بلكه به هشدارهاي مشفقانه برخي دولتمردان هم توجهي نكرد و تلاش كرد با ادبيات تحقيرآميز آنها را وادار به سكوت كند به عنوان نمونه علي‌اكبر صالحي، رئيس سازمان انرژي هسته‌اي ايران در اوايل اسفندماه 94 گفته بود: تا الان برخي بانك‌هاي بزرگ اروپايي تحريم‌هايشان را به‌طور كامل پايان نداده‌اند و ما هنوز منتظر هستيم كه وزارت خارجه ايران با اتحاديه اروپا تماس بگيرد و اين بحران را حل كند» هم با بي‌توجهي مقامات دستگاه سياست خارجه روبه‌رو شد.
در همان هفته نخست اسفندماه بود كه علي لاريجاني به عنوان يكي از حامیان برجام در ديدار با وزير امور خارجه روماني با بيان اينكه ايران به تمام تعهدات خود عمل كرده است، اما متأسفانه هنوز از طرف مقابل اين تعهدات به‌طور كامل اجرايي نشده است، تأكيد كرد: «پيش‌زمينه انجام مراودات اقتصادي و تجاري ميان ايران و كشورهاي ديگر، تسهيل در مبادلات و امور بانكي است كه اين امر هنوز در حد مطلوب صورت نگرفته و اميدوارم اين مشكل هر چه سريع‌تر برطرف شود» كه بار ديگر با بي‌توجهي مسئولان دستگاه ديپلماسي همراه شد.
روايت نيويورك‌تايمز و نگراني اروپايي‌ها
اين در حالي است كه روزنامه «نيويورك تايمز» در روزهاي اخير، طي گزارشي از قول مقامات اروپايي تصديق مي‌كند كه هنوز با گذشت چند ماه از شروع اجراي برجام، اتفاق خاصي در تجارت با ايران نيفتاده است و كشورهاي اروپايي از ترس وزارت خزانه‌داري ايالات متحده قصدي براي امضاي قرادادهاي كلان تجاري و مالي با ايران ندارند، به واقع اروپايي‌ها از امريكا تضمين مي‌خواهند.
در بخشي از اين گزارش مي‌آيد: «اما سه ماه بعد از برداشته‌شدن بسياري از تحريم‌ها عليه ايران، يك نوع كلافگي فزاينده در مقامات، ديپلمات‌ها و تجار اروپايي به دليل ناتواني در تكميل معاملات انرژي، هوانوردي و ساخت و ساز با ايران به وجود آمده است. مانع اصلي به گفته اروپايي‌ها، متحد آنها يعني امريكاست. به علت نگراني از تحريم‌هاي تازه عليه برنامه موشكي و اتهامات حمايت از تروريسم عليه ايران، بانك‌هاي اروپايي هيچ كدام از معاملات را تأمين مالي نمي‌كنند و در نتيجه ايزوله كردن ايران از سيستم مالي جهاني در عمل ادامه دارد.»
تصويب و اجرايي كردن محدوديت رواديد براي شهروندان 38كشور توسط امريكايي‌ها هم موضوع ديگري است كه اين رسانه به آن اشاره كرده و آن را از جمله موانع گشايش در حوزه بانكي ايران با اروپايي‌ها عنوان مي‌كند: «اروپايي‌ها به قوانين جديد ويزا در امريكا هم اشاره دارند كه ورود افراد به امريكا را در صورت داشتن سابقه سفر به ايران دشوار مي‌كند. اين محكوميت‌هاي مالي و مسافرتي به گفته اروپايي‌ها، رسيدن به توافق با همتايان ايراني را تقريباً ناممكن مي‌كند. به اذعان مقامات اروپايي، موانع ايجاد شده توسط امريكايي‌ها، باعث خشم رهبري ايران و تضعيف يكي از اصلي‌ترين اهداف اين توافق (به زعم اروپايي‌ها) يعني خارج كردن ايران از انزواي سياسي است.»
نيويورك‌تايمز در ادامه به سخنان «ماريچه اسخاكه» معاون هيئت پارلماني اروپا براي روابط با ايالات متحده، اشاره كرده و از قول وي مي‌نويسد: «اروپايي‌ها گروگان سياست امريكا هستند. ما در مذاكرات هسته‌اي به همراه هم (با امريكايي‌ها) با ايران مذاكره كرديم ولي امريكا اكنون جلوي اجراي آن را مي‌گيرد.»
اين رسانه امريكايي در ادامه به نااميدي حسن روحاني از آينده برجام اشاره كرده و تقابل با منتقدان را اينگونه توصيف مي‌كند: «موانع مالي (امريكايي) خبر بدي براي حسن روحاني، رئيس‌جمهور ميانه‌رو ايران است كه با وعده‌هاي احياي اقتصادي كشور به واسطه حصول توافق هسته‌اي و برداشته شدن تحريم‌ها پا به عرصه رقابت(سال 92) گذاشت. «تندروها» به پيچيدگي‌هاي مالي(پيش روي اجراي برجام) به عنوان مدركي دال بر غيرقابل اعتماد بودن امريكا اشاره مي‌كنند. آنها معتقدند آقاي روحاني گول خورد و امتيازاتي برگشت‌ناپذير داد.»
نيويورك‌تايمز قانون افشاي مالي امريكا جهت محدود كردن فعاليت اقتصادي بين ايران واروپا را اينگونه تفسير مي‌كند: «ولي بانك‌هاي اروپايي هنوز بايد با مقررات امريكايي كنار بيايند. طبق «قانون افشاي مالي»، همه بانك‌ها در سراسر دنيا بايد هويت مشتريان امريكايي خود را به دولت امريكا اعلام كنند تا (ظاهراً) جلوي فرارهاي مالياتي گرفته شود. اگر بانك‌ها اين كار را انجام ندهند، دارايي‌هاي آنها در امريكا قابل مصادره است... وقتي اتحاديه به تحريم‌هاي امريكايي عليه ايران پيوست، مهم‌ترين اقدام آن، بايكوت نفت خام ايران بود. بانك‌ها، شركت‌هاي نفتي و توليدكنندگان نفتي اروپا در پي اعمال تحريم‌هاي فزاينده و سنگين دولت اوباما عليه ايران، كشور را ترك كردند.»
كندي فعاليت‌هاي بانكي ايران و اروپا از زبان رهبري
رهبر معظم انقلاب هم از نخستين روزهاي برگزاري مذاكرات هسته‌اي در دولت يازدهم تاكنون بارها تأكيد كرده‌اند كه امريكايي‌ها قابل اعتماد نيستند و در صورت انجام توافق بايد براي تمام بدعهدي‌ها و بدقلقي غربی‌ها چاره‌انديشي و در متن مذاكرات آنگونه عمل شود كه طرف مقابل نتواند اهداف خارج از توافق را به طرف ايراني تحميل كند. اين بدان معنا بود كه بايد به لحاظ فني و حقوقي تمام جزئيات در متن برجام درج و جلوي تفسيرهاي خاص و چندگانه امريكايي‌ها در دوران پسابرجام گرفته مي‌شد؛ هدفي كه به نظر مي‌رسد تحقق نيافته و يكي از دلايل اصلي نقض برجام توسط امريكايي‌ها در 100 روز اخير بوده است.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در ديدار اخير خود با جامعه كارگران با اشاره به روند بحث‌برانگيز اجراي برجام «انجام مبادلات بانكي با زحمت و كندي زياد و اخلال امريكايي‌ها در معاملات بانكي» را نمونه‌اي آشكار از زمينه‌هاي بدبيني برشمرده و فرمودند: «اكنون موضوع اختلال در معاملات بانكي را مسئولان نيز مي‌گويند اما چرا بانك‌هاي بزرگ دنيا حاضر به همكاري با ايران نيستند؟ علت آنكه بانك‌هاي بزرگ دنيا حاضر به همكاري با ايران نيستند، «ايران‌هراسي» است كه امريكايي‌ها ايجاد كرده و ادامه مي‌دهند. بارها گفته‌ام كه نمي‌توان به امريكايي‌ها اعتماد كرد و اكنون علت اين مسئله در حال روشن شدن است.»
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي با اشاره به اينكه روي كاغذ مي‌نويسند و مي‌گويند «بانك‌ها با ايران معامله كنند» اما در عمل، به گونه ديگري اقدام مي‌شود تا «ايران‌هراسي» به‌وجود آيد، افزودند: امريكايي‌ها مي‌گويند ايران يك كشور حامي تروريسم است و ممكن است به علت حمايت از تروريسم، مورد تحريم قرار گيرد. اين مطالب چه پيامي را به بانك‌ها و طرف‌هاي خارجي منتقل مي‌كند؟ پيام اين مطالب اين است كه براي معامله با ايران اقدام نكنيد و در نتيجه، عملاً بانك‌ها و سرمايه‌داران خارجي از تعامل با ايران به هراس مي‌افتند.
هنوز فراموش نكرده‌ایم مقام معظم رهبري پس از رسانه‌اي شدن متن برجام و در پاسخ نامه رئيس‌جمهور كه از نهايي شدن توافق و پيروزي بزرگ خبر مي‌داد، بيان مي‌كنند: «متني كه فراهم آمده با دقت و ملاحظه و در مسيرقانوني پيش‌بيني شده قرار گيرد و آنگاه در صورت تصويب، مراقبت از نقض عهدهاي محتمل طرف مقابل صورت گرفته و راه آن بسته شود. به خوبي مي‌دانيد برخي از شش دولت طرف مقابل به هيچ رو قابل اعتماد نيستند.»
صحت نگراني‌هاي رهبري كه شايد حين اجراي مذاكرات كمتر به آن توجه شده بود بلافاصله پس از اجراي تعهدات توسط طرف ايراني از سوي دولتمردان تأييد شد- كه به بخش‌هايي از آن اشاره شد- مسئله‌اي كه معظم‌له در همين ديدار اخير هم بر آن تأكيد مي‌كنند: «امريكايي‌ها گاهي اوقات از دور گلايه مي‌كنند كه چرا نسبت به ما بدبين هستيد؟ خب مسائلي را كه موجب بدبيني هستند، مي‌بينيم و نمي‌توانيم چشمان خود را روي آنها ببنديم... بارها گفته‌ام كه نمي‌توان به امريكايي‌ها اعتماد كرد و اكنون علت اين مسئله در حال روشن شدن است.»/998/102/ب3
منبع: روزنامه جوان