راهکارهای اصلاح فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی/ اصلاح با اجبار بی ثمر است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مهدی عابدی پژوهشگر حوزوی و استاد دانشگاه در نشست علمی «راهکارهای اصلاح فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی» که دوشنبه شب در سالن کنفرانس انجمن های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد به سخنرانی پرداخت.

حجت الاسلام عابدی در ابتدای این جلسه گفت: جایگاه بحث فرهنگ مورد تأکید رهبر معظم انقلاب و بزرگان است و کارهایی که در این زمینه انجام گرفته کامل و کافی نبوده است؛ از همین جهت این دغدغه برای بنده ایجاد شد تا در این زمینه وارد شوم.

وی ادامه داد: درباره موضوع اصلاح فرهنگ به ویژه اصلاح فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی آثار و منابعی زیادی وجود ندارد؛ می توان گفت که این موضوع پژوهشی یک موضوع بکر است که برای تعالی فرهنگ های سازمانی قابل قبول در نظام اسلامی است.

این پژوهشگر حوزوی اظهار داشت: فرآیند مدیریت فرهنگ سازمانی شامل شناسایی فرهنگ سازمانی موجود، شناسایی فرهنگ سازمانی مطلوب، مقایسه وضعیت موجود با موضعیت مطلوب فرهنگ سازمانی و موارد دیگر است.

وی افزود: راهکارهایی در این زمینه در رساله حاضر بیان شده است که از شیوه های اصلاح رفتاری پیغمبر اکرم(ص) در صدر اسلام، احادیث و کتاب های مدیریتی استخراج شده است؛ فرهنگ در سه سطح مفروضات اساسی، ارزش های اساسی و نماد ها و الگوی های رفتاری قرار دارد.

این استاد دانشگاه گفت: این لایه ها را در دو سطح عمومی جامعه و سازمان ها می توان به کار برد؛ اصلاحات باید در هر لایه از فرهنگ انجام شود؛ پیامبر اسلام نیز ابتدا در صدد اصلاح باورها بودند و در مکه نیز مشکل اصلی در بت پرستی بود.

وی در ادامه اظهار داشت: سپس پیامبر اسلام(ص) به تدریج به طرف ارزش ها و الگوهای رفتاری رفتند و حرمت شراب را در سه مرحله بیان کردند؛ این راهکارهای پیامبر باید الگوی نابی برای اصلاح فرهنگ سازمانی ما باشد.

حجت الاسلام عابدی به بد حجابی اشاره و ابراز کرد: امروزه مسأله حجاب دل بسیاری را به درد آورده است و برخی شلاق زدن را راه حل این مشکل می دانند؛ در حالی که باید ابتدا این مسأله ریشه یابی شود و مشخص شود که چرا برخی به چنین کاری روی آورده اند و سپس به اصلاح باورها بپردازیم.

وی تأکید کرد: اصلاح اعتقادات امکان پذیر است؛ هیچ گاه اصلاح با اجبار امکان پذیر نیست و حضرت محمد(ص) در صدر اسلام بر عقل و علم آموزی تأکید داشتند؛ زمانی که انسان ها در خود باور پیدا کنند دیگر برای آرامش و ارضای خود به چنین اعمال و ضد هنجارهایی روی نمی آورد و آرامش را در ذکر خدا و ازدواج می بینند.

این پژوهشگر حوزوی گفت: جلب توجه دیگران برای چنین افرادی نوعی ارزش تلقی می شود؛ برای این که ارزش حجاب و عفاف در این افراد نهادینه شود، باید ضد ارزش ها را نفی کنیم و نسبت به ارزش‏های معروف، احساس محبت داشته باشیم تا آن ها را به رعایت چنین ارزش هایی تشویق کنیم.

وی ادامه داد: ابتدا باید هنجارهای اسلامی معروف شود و ضد هنجارها منکر شود، سپس به بررسی علل پیدایش ضد ارزش ها بپردازیم تا به راحتی به رفع مشکلات فائق شویم؛ اصلاح رفتار و آموزش باید تربیت محور باشد و ایجاد نیاز، لازمه اولیه این مهم است.

حجت الاسلام عابدی افزود: امر به معروف و نهی از منکر در زمینه معروف دانستن ارزش های اسلامی بسیار مهم است؛ اعتبار بخشی و فعال سازی پایگاه های فرهنگی و الگو سازی از دیگر موارد مهم در اصلاح فرهنگ است؛ گاهی حضور یک فرد در یک جمع مذهبی، بسیار تأثیر گذار خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: آیت الله مصباح یزدی می گفتند که از اول انقلاب برای حل مشکلات به صورت ریشه ای عمل نکردیم و از روش ضربتی استفاده کردیم و هنوز هم بعد از گذشت چند سال از این روش استفاده می شود که مشکلات روشی اصلاح، باعث می شود که تلاش ها انجام شده در این زمینه بی ثمر بماند./840/پ202/ی