بررسی تاریخ و ریشه‌یابی انقلاب در کتاب «بیداری ایرانیان و انقلاب اسلامی»
به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب «بیداری ایرانیان و انقلاب اسلامی» نوشته داوود کیانی و محمد‌حسین احمد‌زاده‌فرد ازسیو نشر جهاد دانشگاهی منتشر شد.
این کتاب، تلاش برای چگونگی بیداری و آشنایی ایرانیان از تقریباً صدها سال گذشته است که به انقلاب اسلامی منجر شد. نکات این کتاب بارها در محافل عمومی تکرار شده‌اند و این بازگویی، تنها برای یادآوری همان تاریخ است.
کتاب «بیداری ایرانیان و انقلاب اسلامی» در 8 فصل نوشته شده است. فصل نخست کتاب به موضوع بیداری ایرانیان، عصر نوگرایی دوره صفویه، انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789 میلادی، عصر روشنگری اروپا و تاثیر بر جامعه ایران، روشنفکری و سکولاریسم، عصر قاجار، عصر تجدد و بیداری ایرانیان، ناصرالدین شاه قاجار و تجددگرایی در ایران 1896-1831، امیرکبیر و نوگرایی ایران، ایرانی‌ها و اصلاحات دوره قاجار روحیات ایرانی‌ها می‌پردازد.
دومین فصل به شرح عصر ناصری، امتیازنامه رویتر، امتیاز توتون و تنباکو (1890)، نامه مهم تاریخی سید جمال‌الدین اسدآبادی به آیت‌الله میرزای شیرازی، حادثه نور بلژیکی، تنبیه تاجران، بانک استقراضی روس، نهضت مهم مشروطه، تشکیل مجلس شورای ملی، قانون اساسی مشروطه، اختلافات مشروطه‌خواهان و مشروعه‌خواهان، اندیشه روشنفکران و علمای اسلام، آرا و اندیشه آیت‌الله نائینی در باب حکومت، قیام شهرهای تبریز و جنوب (بوشهر) پرداخته است.
نویسندگان در فصل سوم به عملکرد رضاخان، اقدامات او، نظریه سلطنت و تغییر به جمهوری، دارایی‌ها و املاک، تأثیرات ترکیه و عاقبت رضاخان و در چهارمین فصل به دوران محمدرضاشاه و دوران به حکومت رسیدن او یعنی از سال 1330 تا 1332، دوره فعالیت مجلس، تئوری ترومن سال 1328، ملی شدن نفت (اسفند 1329) کودتا (1332)، مقایسه‌ای بین تحریم‌های ایران بر سر ملی شدن نفت و انرژی هسته‌ای ایران، ملی شدن نفت ایران و پیامدها، طرح‌های دکتر مصدق برای مقابله با تحریم و عدم فروش نفت، انقلاب اسلامی و انرژی هسته‌ای، نقاط اشتراک و افتراق، دوره دوم حکومت محمدرضاشاه از سال 1342-1332 دوران ثبات و اصلاحات، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انقلاب سفید و اصول آن (1341) و دور سوم حکومت شاه (1357-1342) آغاز مبارزات مذهبی بر علیه شاه می‌پردازد.
همچنین عاشورای سال 1342 قیام 15 خرداد، تصویب کاپیتولاسیون و تبعید امام خمینی در سال 1343، دولت رانتیر Rentier stae رانت و فساد اداری دولت، ادعای دولت مشروع و مردمی، گروه‌های سیاسی مخالف حکومت محمدرضاشاه، گروه‌های مذهبی، گروه‌های ملی ـ مذهبی، گروه‌های التقاطی، شاه و موج سوم دموکراسی، سیاست خارجی محمدرضاشاه، روابط خارجی ایران و اسرائیل، روابط خارجی ایران و آمریکا، تئوری نیکسون و ژاندارمری خلیج فارس، سیاست‌ها و کمک‌های مالی محمدرضاشاه به جهان خارج، جامعه باز و حقوق بشر سال 1355 کارتر، حوادث مهم سال 1356، حوادث سال 1357 سال سرنوشت، نقش نفت در پیروزی انقلاب و شوک دوم نفتی دیگر مواردی‌اند که در فصل چهارم کتاب مطرح شده‌اند.
مولفان در فصل پنجم به تحولات پس از انقلاب اسلامی، دوران دولت موقت، دیدگاه مرحوم بازرگان و پیوند علم و دین، دلایل توجیهی به قدرت رسیدن بازرگان، اختلافات مهندس بازرگان با امام و شورای انقلاب، دوران بنی‌صدر، دوران شهید رجایی، جنگ عراق علیه ایران و دوران نخست‌وزیری مهندس میرحسین موسوی توجه داشته‌اند.
تحولات ایران از سال 1366 الی 1368، دوران سازندگی رئیس جمهوری هاشمی رفسنجانی (1376-1368) دوران ریاست جمهوری خاتمی (دولت اصلاحات) (1384-1376) و دولت احمدی‌نژاد، دولت نهم و گفتمان عدالت و پیشرفت 1384 در فصل ششم کتاب بررسی شده است.
فصل هفتم کتاب «بیداری ایرانیان و انقلاب اسلامی» به امام خمینی رحمة الله علیه، نگاهی نو، دستاوردهای بین‌المللی امام خمینی، تبعیض نژادی، شاه و رژیم آفریقای جنوبی، اندیشه امام خمینی و آپارتاید، انقلاب اسلامی و رژیم آفریقای جنوبی، امام خمینی و دولت غاصب اسرائیل، امام خمینی و بیداری امت اسلامی، بیداری اسلامی، شکست ماتریالیسم و آینده کاپیتالیسم (سرمایه‌داری) و ابطال تمام قراردادهای استعماری در ایران می‌پردازد.
نویسندگان موضوعاتی چون ماهیت دینی انقلاب ایران، شکل‌گیری انقلاب‌ها (عوامل)، نظریات مربوط به انقلاب، انقلاب از دیدگاه ارسطو، انقلاب از دیدگاه افلاطون، تئوری مارکس پیرامون انقلاب، اکشتاین، دورکهایم و مرتون، اولسون و لوئیز، چارلز تیلی و نظریه بسیج منابع و کنش جمعی، نظریه کارکردگرایی ـ ساختاری، نظریه جنبش توده‌وار، رویکرد روان‌شناسانه، کالبدشکافی انقلاب‌ها از دیدگاه کرین برینتون، فرضیات مربوط به پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فرضیه توطئه، نظریه اقتصاد، نظریه مدرنیزاسیون، نظریه مذهب، نظریه استبداد و فرضیه ضعف شخصیتی شاه را در آخرین فصل کتاب بررسی کرده‌اند.
«بیداری ایرانیان و انقلاب اسلامی» را انتشارات جهاد دانشگاهی با شمارگان هزار و 300 نسخه، قطع وزیری، 240 صفحه و به بهای 150هزار ریال روانه بازار نشر کرده است./998/د102/ق
منبع: انتشارات جهاد دانشگاهی