جای رشته «معرفة الصحابه» در مؤسسات آموزشی ما خالی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محسن اراکی، دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، پیش از ظهر امروز در مراسم رونمایی از مجموعه کتاب «الصحابة الکرام» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات برگزار شد، اظهار داشت: با اشاره به شخصیت علمی مرحوم آیت الله احمدیان، مؤلف این مجموعه، اظهار داشت: این کتاب اثری بسیار مهم و ویژه است و خوب است که رونمایی از این اثر راه را برای تدوین رشته ای از رشته های علمی مربوط به رجال هموار کند که جایش خالی است و آن رشته رشته معرفة الصحابه است که بحث در این رشته برای این زمانه بسیار ضروری است.

آیت الله اراکی با بیان این که امروز در حوزه های علمی و اعتقادی مسلمین صحابه منشأ اثر شرعی هستند، خاطرنشان کرد: رشته معرفة الصحابه فقط تاریخی محض نیست زیرا وقتی می‌گوییم صحابی، یکی از آثار آن حجیت سنت صحابی است و این مترتب بر نظریه عدالت الصحابه است و از این جهت است که جنبه اصولی و کلامی هم دارد و این از رشته‌هایی است که در آن کمتر بحث شده است که شاید به خاطر این بوده که نمی‌خواستند که اختلافات را برانگیزند.

وی با بیان این که در دیدار با یکی از علمای اهل سنت خارج از کشور از مرحوم طبرسی صاحب مجمع البیان بسیار تجلیل کرد، ابراز داشت: ایشان عالمی تقریبی بوده است و در تفسیر آیات نظریات اهل سنت را هم نقل کرده و در برخی آیات نظر اهل سنت را مقدم بر نظر شیعیان دانسته است؛ روش علمای ما تا کنون روش تقریبی بوده است و تأثیر خوبی در حفظ کیان اسلام تاکنون داشته است.

استاد درس خارج حوزه علمیه تصریح کرد: رشته معرفة الصحابی چند بحث دارد و بحث اول این است که صحابی کیستند و در چه عصری این مفهوم باب شد چون در زمان پیامبر(ص) واژه صحابه مطرح نبوده است ولی از وقتی این واژه مطرح شد منشأ اثر شرعی بوده است بنابراین باید تاریخ ظهور این واژه بررسی شود.

وی با بیان این که در آیات قرآن به سه نوع انحراف در کسانی که در زمان رسول الله(ص) بوده‌اند اشاره شده است، افزود: یکی از آن انحراف‌ها نفاقی بود که بر خود پیامبر(ص) هم مخفی بود و یک انحراف کسانی بودن که نفاق آنها نا پیدا نبوده است و قرآن روی این طایفه خیلی تأکید دارد و یک انحراف دیگر هم بوده است که نفاقشان بر همه معلوم بوده که اینها ایمان آورده‌اند ولی ایمانشان فقط زبانی بوده است پس نمی شود به صورت مطلق گفت که تمام صحابی عادل بوده‌اند.

آیت الله اراکی با بیان این که تعبیراتی در قرآن هست که صاحب النبی(ص) بر شخص کافر اطلاق شده است، خاطرنشان کرد: باید معنی صاحب مشخص بشود که آیا مراد معنی لغوی است که دور از ذهن به نظر می‌رسد و یا معنای اصطلاحی است و در معنی اصطلاحی هم باید معلوم شود که آیا مراد تمام کسانی هستند که در زمان پیامبر(ص) متولد شده‌اند یا کسانی که به مرحله بلوغ رسیده باشد و یا هر کس که پیامبر(ص) را دیده باشد و یا این که افزون بر دیدن مصاحبت لسانی و قلبی و ایمانی و عملی هم با پیامبر(ص) داشته باشد.

وی با بیان این که معیت در قرآن تفسیر شده است، اظهار داشت: معیت مشروط به اطاعت از خدا و پیامبر(ص) است و اگر معیت شرط صحبت است معنی صحبت می شود کسی که با پیامبر(ص) باشد و در قلبش از خدا و رسول تا آخر عمر اطاعت کند و این معنی صحابی است و این صحابی را تمام مسلمانان مقدس می‌دانند و حتی شیعیان هم می‌توانند به قول و فعل این صحایب اثر شرعی مترتب کنند و منشأ اثر بودن افرادی مانند سلمان و ابوذر جای بحث دارد در اصول شیعی./843/پ202/ف